Φόρο τιμής στα θύματα του στρατοπέδου συγκέντρωσης των Ουστάσι στο Γιασένοβατς, που λειτούργησε κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και απελευθερώθηκε στις 22 Απριλίου 1945, σηματοδοτώντας το τέλος μίας σκοτεινής σελίδας της ιστορίας, απέτισαν σήμερα, 75 χρόνια μετά, η πολιτειακή και πολιτική ηγεσία της Κροατίας, οι εκπρόσωποι των εθνικών μειονοτήτων και των αντιφασιστών.
Το στρατόπεδο συγκέντρωσης και εξόντωσης Γιασένοβατς ήταν ιδρύθηκε στην κροατική επαρχία της Σλαβονίας από το Ανεξάρτητο Κράτος της Κροατίας(NDH) κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το στρατόπεδο κατασκευάστηκε και διοικούνταν από το καθεστώς Ουστάσι και όχι από τους Ναζί. Ήταν ένα από τα μεγαλύτερα στρατόπεδα συγκέντρωσης της Ευρώπης, γνωστό ως «Το Άουσβιτς των Βαλκανίων» και «Το Γιουγκοσλαβικό Άουσβιτς».
Το φιλοναζιστικό καθεστώς των Ουστάσι υπό τον Άντε Πάβελιτς ήταν υπεύθυνο για τον διωγμό και τους θανάτους εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων: Σέρβων, Εβραίων, Ρομά, αντιφασιστών, αντιφρονούντων. Το στρατόπεδο συγκέντρωσης- εξόντωσης του Γιασένοβατς, αποτελεί σύμβολο των εγκλημάτων αυτών. Υπάρχουν διαφωνίες σχετικά με τον αριθμό των ανθρώπων που σκοτώθηκαν στο σύμπλεγμα στρατοπέδων συγκέντρωσης του Γιασένοβατς κατά τη διάρκεια των περισσότερων από 3.5 ετών λειτουργίας του. Μετά τον πόλεμο, η επικρατέστερη άποψη ήταν τα 700.000 θύματα ενώ μερικές εκτιμήσεις έφταναν τα 1.4 εκατομμύρια.
Οι Αρχές της Σοσιαλιστικής Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας διεξήγαγαν έρευνα πληθυσμού το 1964 η οποία έδειξε πως θανατώθηκαν 59.188 άνθρωποι αλλά τα αποτελέσματα δεν δημοσιεύτηκαν μέχρι το 1989.
Το κέντρο μνήμης Γιασένοβατς εντόπισε και συγκέντρωσε πληροφορίες για 83.145 θύματα (39.570 άνδρες, 23.474 γυναίκες και 20.101 παιδιά ηλικίας έως 14 ετών).
Τη φετινή επέτειο παρακολούθησε η πολιτειακή και πολιτική ηγεσία της Κροατίας, κάτι που είχε να συμβεί από το 2014, καθώς και οι εκπρόσωποι των εθνικών μειονοτήτων και αντιφασιστών, οι οποίοι διοργάνωναν, από το 2016, ξεχωριστές εκδηλώσεις, υποστηρίζοντας ότι η Κροατία προσπαθεί να ξαναγράψει την ιστορία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Στεφάνι κατατέθηκε στο μνημείο από τον Πρόεδρο της Κροατίας Ζόραν Μιλάνοβιτς, τον πρόεδρο της Βουλής Γκόρνταν Γιαντρόκοβιτς και τον πρωθυπουργό Αντρέι Πλένκοβιτς. Ο επικεφαλής της εβραϊκής κοινότητας του Ζάγκρεμπ Όγκνιεν Κράους, εκπρόσωποι των μειονοτήτων και των αντιφασιστών εναπόθεσαν λουλούδια στο μνημείο. Οι συμμετέχοντες στην τελετή τήρησαν τους κανόνες ασφάλειας λόγω του κορονοϊού.
