Νέες οργισμένες αντιδράσεις προκάλεσε στον καλλιτεχνικό κόσμο η ανακοίνωση, την Πέμπτη 7 Μαΐου, από την υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη των μέτρων στήριξης του κλάδου. Η επίσημη ανακοίνωση των μέτρων από την αρμόδια υπουργό έγινε την ώρα που χιλιάδες διαδηλωτές στο Σύνταγμα έστελναν στην κυβέρνησης δυναμικό μήνυμα αντίστασης και αποφασιστικότητας στη διεκδίκηση μέτρων που να εξασφαλίζουν στοιχειωδώς την επιβίωση των ανθρώπων που απασχολούνται στον πολιτισμό.

Η συγκέντρωση στο Σύνταγμα, αποκορύφωση μέχρι τώρα του κύματος αγανάκτησης που ξεσήκωσε η κυβερνητική αναλγησία απέναντι στις κραυγές αγωνίας του καλλιτεχνικού κόσμου, φαίνεται πως δεν θα είναι η τελευταία πράξη ενός δράματος σε εξέλιξη.

Πυροτεχνήματα εντυπώσεων τα μέτρα

Από την πρώτη ανάγνωση των μέτρων που ανακοινώθηκαν προκύπτει πως σε μεγάλο βαθμό πρόκειται για εκ νέου κωδικοποίηση ήδη εξαγγελθέντων μέτρων, που καλύπτουν ελάχιστους εργαζόμενους στον καλλιτεχνικό χώρο, με ορισμένες προσθήκες οι οποίες χρειάζεται να αποσαφηνιστούν στις λεπτομέρειες τους για να διαπιστωθεί το εύρος εφαρμογής τους.

Από τις πρώτες, πάντως, αντιδράσεις των άμεσα ενδιαφερόμενων φαίνεται πως οι κυβερνητικές εξαγγελίες δεν είναι ικανές να κατευνάσουν την οργή που έχει ξεσηκώσει ο μέχρι σήμερα κυβερνητικός εμπαιγμός.

Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ακροάματος Θεάματος (ΠΟΘΑ) μιλά σε ανακοίνωσή της για ανεπαρκή και ελλιπή μέτρα στήριξης, για “μία επανάληψη όσων ήδη είχε εξαγγείλει το ΥΠΠΟ και κάποιες νέες εξαγγελίες με πολλές ‘γκρίζες ζώνες’. Για μία ακόμη φορά εξαιρούνται περισσότεροι από όσους εντάσσονται”. Η ΠΟΘΑ καταγγέλλει πως “οι διφορούμενες διατυπώσεις, αλλά και η αοριστία των εξαγγελιών μάς δείχνουν την προχειρότητα με την οποία αποφασίστηκαν”, προσθέτοντας ότι “τα πυροτεχνήματα εντυπώσεων δεν θα κάμψουν την ενότητα και την ισχύ του αγώνα μας”.

Στη δική τους ανακοίνωση, οι “450+πρωτοβουλία δημιουργών και κληρονόμων” καταγγέλλουν πως η στάση της κυβέρνησης οδηγεί στον αφανισμό των στιχουργών και των συνθετών και προειδοποιεί πως, αν δεν υπάρξει εντός των ημερών κάποια συμπληρωματική ανακοίνωση από το ΥΠΠΟ ή από άλλα Υπουργεία, θα κλιμακώσουν τις αντιδράσεις τους με καθολική απαγόρευση των έργων τους.

“Τίτλοι τέλους για τους συνθέτες-στιχουργούς. Κανείς από τους ανθρώπους που ξέρω και ξέρετε δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς πνευματικά δικαιώματα”, σημειώνει σε μια δραματική προσωπική δήλωσή του ο Φοίβος Δεληβοριάς, πρόεδρος της Ένωσης Δικαιούχων Έργων Μουσικής (ΕΔΕΜ) και του Εποπτικού Συμβουλίου της Ειδικής Υπηρεσίας Έκτακτης Διαχείρισης Δικαιωμάτων (ΕΥΕΔ). “Είμαι απελπισμένος και για μένα και την οικογένειά μου και για όλους μας”, συνεχίζει. “Δούλεψα μια ζωή πληρώνοντας πάντα τους φόρους μου και χωρίς να πάρω ποτέ ούτε ένα ευρώ από το κράτος. Την πρώτη φορά που – λόγω καταστροφής – χρειάζομαι ένα σχέδιο από αυτό για να μην καταστραφώ, αυτό με πολεμά”.
Το Σωματείο Τεχνικών Απασχολούμενων σε Ζωντανές Οπτικοακουστικές Εκδηλώσεις (ΣΤΑΖΟΕ), από την πλευρά του, σημειώνει πως “με οργή και αγανάκτηση ακούσαμε για μία ακόμα φορά δια στόματος της υπουργού Πολιτισμού αυτό που τα τελευταία χρόνια έχει μπει στον δημόσιο διάλογο ως δημιουργική ασάφεια”, διαπιστώνοντας πως από τις κυβερνητικές εξαγγελίες οι τεχνικοί μένουν στο περιθώριο χωρίς καμία μέριμνα. Το ΣΤΑΖΟΕ υπογραμμίζει, μάλιστα, πως, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις Μενδώνη στήριξη θα έχουν “όσοι είχαν 6 μεροκάματα τον μήνα ή 50 μεροκάματα στο σύνολο για το διάστημα 01/06/2019 έως 01/03/2020. Με την προηγούμενη διάταξη εντάσσονταν 30 άτομα του κλάδου μας με την καινούρια θα ενταχθούν άλλοι τόσοι”…

Το παρασκήνιο

Αναμένοντας τις όποιες διευκρινήσεις δοθούν τελικά στα “σκοτεινά” σημεία των εξαγγελιών, αξίζει να σημειωθεί πως ακόμη και αυτά τα μέτρα που τώρα ανακοινώθηκαν μοιάζουν με βεβιασμένες κινήσεις, υπό το κράτος της πίεσης που ασκήθηκε όλη την προηγούμενη περίοδο στην κυβέρνηση από ένα διαρκώς ογκούμενο κύμα αμφισβήτησης των επιλογών της και ειδικότερα της προκλητικής στάσης που κράτησε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη – στάσης που οδήγησε σε ηχηρές παρεμβάσεις, μεταξύ άλλων, του Σταύρου Ξαρχάκου και της Όλγας Κεφαλογιάννη.

Την παραμονή, άλλωστε, της εξαγγελίας των νέων μέτρων ο Κυριάκος Μητσοτάκης υποχρεώθηκε να προχωρήσει σε τηλεδιάσκεψη με περίπου το μισό υπουργικό συμβούλιο, καθώς συμμετείχαν οι υπουργοί Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, Ανάπτυξης & Επενδύσεων Άδωνις Γεωργιάδης, Εργασίας & Κοινωνικών Υποθέσεων Γιάννης Βρούτσης, Πολιτισμού & Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, Επικρατείας Γιώργος Γεραπετρίτης, ο υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ, αρμόδιος για το Συντονισμό του Κυβερνητικού Έργου Άκης Σκέρτσος, ο υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ και κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας, ο γενικός γραμματέας του Πρωθυπουργού Γρηγόρης Δημητριάδης, οι γενικοί γραμματείς Δημοσίων Επενδύσεων & ΕΣΠΑ Δημήτρης Σκάλκος, Εργασίας Άννα Στρατινάκη, Συντονισμού Οικονομικών & Αναπτυξιακών Πολιτικών Βίκυ Λοΐζου και ο προϊστάμενος του Οικονομικού Γραφείου του Πρωθυπουργού Αλέξης Πατέλης.

Υποτίθεται πως η ευρεία αυτή κυβερνητική σύσκεψη είχε στόχο την επεξεργασία επικουρικών μέτρων στήριξης του δοκιμαζόμενου καλλιτεχνικού κόσμου που θα εντάσσονταν, όπως ανακοινώθηκε, “στην περίμετρο των μέτρων που έχουν ήδη ανακοινωθεί”. Δύσκολα, ωστόσο, μπορεί να κρύψει η πρωτοβουλία αυτή την αποτυχία της υπουργού Πολιτισμού να διαχειριστεί το πρόβλημα που είχε προκύψει στον τομέα ευθύνης της. Ερωτηματικά, επίσης, δημιούργησε η απουσία από τη σύσκεψη του υποτίθεται αρμοδιότερου όλων, γενικού γραμματέα σύγχρονου πολιτισμού Γιώργου Γιατρομανωλάκη, που είχε κληθεί την προηγούμενη μέρα να “βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά” συναντώντας, χωρίς κάποιο αποτέλεσμα, τους εκπροσώπους των επιμέρους κλάδων στον χώρο του πολιτισμού.

Γκριμάτσες και αμετροέπεια

Όσοι παρακολούθησαν σε ζωντανή σύνδεση τις ανακοινώσεις της Λίνας Μενδώνη, πέρα από την απεγνωσμένη προσπάθεια να φανεί πως τα πάντα ήταν εξ αρχής πολύ καλά σχεδιασμένα, με βάση συγκεκριμένη στρατηγική(!) αντιμετώπισης των προβλημάτων που επέφερε η πανδημία στον χώρο του πολιτισμού, παρατήρησαν και κάποια άλλα σημεία, σχετικά με το ύφος και το ήθος της συγκεκριμένης υπουργού, που δεν είχαν γίνει ως τώρα ευρέως γνωστά.

Διέκριναν, για παράδειγμα, στο ύφος και τον λόγο της, μιαν αλαζονική και δίχως ίχνος ευαισθησίας επιτέλεση ενός τεχνοκρατικού και πολιτικάντικου επικοινωνιακού σόου, από το οποίο δεν έλειψαν οι ιδεολογικές εμμονές περί “αυτορύθμισης της αγοράς”, η εγωκεντρική υπεράσπιση μιας αδιέξοδης ως τώρα πολιτικής και, αλίμονο, οι προκλητικές και αγενείς γκριμάτσες…
Χαρακτηριστικότερη όλων, η απαξιωτική της απάντηση, ομού με τον κ. Πέτσα, σε ερώτηση δημοσιογράφου για την κριτική που άσκησε στην κυβέρνηση και στην υπουργό πολιτισμού ο Σταύρος Ξαρχάκος. Συνοδεύτηκε μάλιστα από περιφρονητική γκριμάτσα της υπουργού για τον γνωστό συνθέτη, η οποία κάνει ήδη τον γύρο του διαδικτύου, εκθέτοντάς την ανεπανόρθωτα. Εκνευρισμένη έδειξε, εξάλλου, και για σειρά άλλων ερωτήσεων που δέχτηκε όπως αυτή για την εκ νέου παράνομη επιχορήγηση του “αμαρτωλού” Ταμείου Αλληλοβοήθειας των εργαζομένων στο υπουργείο πολιτισμού, που ελέγχεται από την δικαιοσύνη, με 100.000 ευρώ.

Η συνολική αποτίμηση της κατάστασης που διαμορφώνεται στον χώρο του πολιτισμού είναι προς ώρας αρνητική, ενώ η γενική αίσθηση είναι πως οι κυβερνητικοί χειρισμοί, που φαίνεται πως θορύβησαν και τον ίδιο τον πρωθυπουργό, παραμένουν ατελέσφοροι. Η υπουργός Πολιτισμού, μετά και την τελευταία της απογοητευτική εμφάνισή της, παραμένει στο στόχαστρο των καλλιτεχνών, εμφανώς αποδυναμωμένη, σε μια συγκυρία, μάλιστα, που η φημολογία περί κυβερνητικού ανασχηματισμού καλά κρατεί.