Την προηγούμενη εβδομάδα τα Τίρανα και άλλες μεγάλες πόλεις της Αλβανίας γνώρισαν πρωτοφανείς κινητοποιήσεις. Η αιτία δεν ήταν η αλληλεγγύη στο κίνημα Black Lives Matter, όπως συνέβη σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, αλλά ο βιασμός μιας 15χρονης μαθήτριας από 65χρονο φύλακα του σχολείου της και άλλα τρία άτομα.
Η 15χρονη μαθήτρια φοιτούσε σε γυμνάσιο της περιοχής Kamëz, η οποία βρίσκεται στα περίχωρα των Τιράνων. Ο εφιάλτης της ξεκίνησε σε ηλικία μόλις 12 ετών. Ο “φύλακας” Abaz Doga βίασε την μαθήτρια, τράβηξε σε βίντεο την αποτρόπαια πράξη και την απειλούσε ότι θα το δημοσιεύσει. Έτσι εκβίαζε το θύμα του για τρία χρόνια. Στη συνέχεια έδωσε το βίντεο σε άλλους τρεις νεότερους άντρες. Αυτοί εκβιάζοντας την ανήλικη με αντίστοιχο τρόπο τη βίασαν επίσης.
Η αποκάλυψη αυτής της υπόθεσης έθεσε σε κίνηση ένα ντόμινο αποκαλύψεων για τη σεξουαλική κακοποίηση στη γειτονική χώρα. Στο ίδιο σχολείο το 2018 μια άλλη μαθήτρια είχε καταγγείλει στην ψυχολόγο του σχολείου την κακοποίησή της από δύο συμμαθητές της και ενός εξωσχολικού. Το μοτίβο παραμένει ίδιο: η μαθήτρια είχε καταγγείλει πως την εκβίαζαν με μια φωτογραφία της. Μεταξύ των ατόμων που είχαν εμπλακεί στο περιστατικό φαίνεται να ήταν και ένας από τους συλληφθέντες στην πρόσφατη υπόθεση της 15χρονης. Αν και οι διαδικασίες είχαν κινηθεί από την αστυνομία και την εισαγγελία, η μαθήτρια δεν βρήκε το θάρρος να ολοκληρώσει την επίσημη καταγγελία και η πρώτη εκείνη υπόθεση αρχειοθετήθηκε. Μάλιστα η τότε υπουργός Παιδείας φαίνεται πως ήταν ενήμερη για το γεγονός χωρίς να πάρει το οποιοδήποτε μέτρο.
Μια άλλη γυναίκα, 27 ετών σήμερα, βρήκε το θάρρος να καταγγείλει πως τον Απρίλιο του 2015 έπεσε θύμα βιασμού από τον μέχρι πρότινος διοικητή του αστυνομικού τμήματος της περιοχής Fushë Arrëz στην πόλη της Σκόδρα. Το συνταρακτικό είναι πως η κοπέλα είχε απευθυνθεί στο αστυνομικό τμήμα για να καταγγείλει σεξουαλική κακοποίηση από δύο υπαλλήλους του ορφανοτροφείου της πόλης. Ο φερόμενος βιαστής όχι μόνο δεν γνώρισε καμία επίπτωση αλλά μέσα σε αυτή την πενταετία προήχθη σε διοικητή.
Φεμινιστικές οργανώσεις, οργανώσεις δικαιωμάτων του παιδιού και άλλοι κοινωνικοί φορείς που διαδήλωσαν μαζικά στις 4 Ιούνη καταγγέλλουν πως τα όργανα του κράτους και οι θεσμοί, αντί να βοηθήσουν στην επίλυση των προβλημάτων και την τιμωρία των ενόχων, τα συγκαλύπτουν συστηματικά. Οι γυναίκες δηλώνουν ανυπεράσπιστες σε μια κοινωνία που τα περιστατικά βίας έναντι γυναικών και παιδιών είναι καθημερινότητα και τις περισσότερες φορές δεν καταγγέλλονται λόγω πίεσης τους περίγυρου, φόβου στιγματισμού ή και αντιποίνων. Προφανώς μετά τις αποκαλύψεις έχουν κινηθεί νομικές διαδικασίες και κυρώσεις κατά όλων των εμπλεκομένων, αλλά οι οργανώσεις καταγγέλλουν πως εδώ ισχύει το “too little too late”. Η πατριαρχία ειδικά στις πιο υποβαθμισμένες περιοχές της χώρας είναι ακλόνητη.
Η πτώση του Χοτζικού καθεστώτος μάλλον χειροτέρευσε την θέση της γυναίκας στην Αλβανία. Η προϋπάρχουσα έμφυλη βία άνθισε σε ένα καθεστώς ατιμωρησίας και κράτους υπό διάλυση. Η ενίσχυση της θρησκευτικής πίστης την τελευταία δεκαετία και του ριζοσπαστικού Ισλάμ (ως αποτέλεσμα μάλλον της συνεχιζόμενης φτώχειας και ανέχειας) έχει φέρει τη γυναίκα σε ακόμα πιο δύσκολη θέση. Σύμφωνα με το “Κανούν”, το μεσαιωνικό εθιμικό δίκαιο που ήταν πρακτικά νόμος σε όλη την επικράτεια, ειδικά στον Βορρά, η γυναίκα αποτελούσε ιδιοκτησία του άντρα της. Επιπλέον δεν πρέπει δε να ξεχνάμε πως πολλές γυναίκες από την Αλβανία υπήρξαν θύματα τράφικινγκ.
Τα βήματα προς την γυναικεία χειραφέτηση είναι αρκετά αργά. Μόλις την τελευταία τριετία έχει γίνει προσπάθεια ανάδειξης της έμφυλης βιας με συντονισμένο τρόπο. Ίσως η τραγική περιπέτεια της 15χρονης να αποτελέσει ένα γερό εφαλτήριο για να σπάσει ο φόβος και η σιωπή.
