Πόσο κόπο θα απαιτούσε να κάτσει να μετρήσει κανείς πόσες συνεντεύξεις έδωσε ο Νίκος Παππάς τις μέρες μετά τη διαρροή των ηχογραφήσεων του Σάμπυ Μιωνή στον Τύπο; Απάντηση: λιγότερο απ’ όσο θα χρειαζόταν για να ανθολογήσει κάθε ειδησεογραφική λεζάντα που έφερε τη λέξη “παρακράτος”. Αρκούσε ένα τόσο λιτό αφήγημα και ένα νεύμα της κυβερνώσας παράταξης προς τα υπέρ το δέον φίλα διακείμενα προς αυτή μέσα ενημέρωσης, ώστε να στιγματιστεί η αντιπολίτευση από μια κατηγορία που κανείς δεν ξέρει να περιγράψει πώς τεκμηριώνεται ή έστω στοιχειωδώς σε τι αναφέρεται. Έτσι, για άλλη μια φορά, ο ΣΥΡΙΖΑ έκανε αυτό που ξέρει να κάνει καλύτερα, δηλαδή να ηττάται συστηματικά σε κάθε δημόσιο πόλεμο εντυπώσεων, ακόμα και εκεί που τα χτυπήματα εναντίον του θα είχαν μικρές πιθανότητες να πετύχουν τον στόχο τους.
Οι μισοί λόγοι αυτής της διαρκούς ήττας είναι προφανείς: η υπεροπλία της Νέας Δημοκρατίας αυτή τη στιγμή σε όλες τις όψεις της πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής ζωής είναι συντριπτική. Αυτά που μέχρι πρότινος ήταν διάχυτες ενοχλήσεις στο σώμα της ελληνικής κοινωνίας, έχουν συσπειρωθεί σε κάτι κακόμορφο και τοξικό υπό τον Κυριάκο Μητσοτάκη.
Ολιγάρχες που έχουν σπάσει τα δεσμά των προσχημάτων, συστήματα και παρασυστήματα που λυμαίνονται το κράτος, παρασιτικοί νεοφιλελεύθεροι, σκληροί ιδεολόγοι της ελληνικής φασιστικής παράδοσης συνταιριασμένοι με τους νεόκοπους alt-righters της Κάτω Ραχούλας, “άριστοι” πλαστογράφοι, εκβιαστές και μιζαδόροι, αιώνιοι παρακρατικοί, λούμπεν στοιχεία από όλους τους ορόφους της κοινωνικής πυραμίδας, όλοι μαζί στηρίζουν την επίμονη προσπάθεια της παρούσας κυβέρνησης να διαλύσει ανεπανόρθωτα τον κοινωνικό ιστό.
Κοιτώντας τις δυνάμεις που συνενώνονται κάτω από το λάβαρο της κυβέρνησης Μητσοτάκη, σχεδόν οποιοσδήποτε θα κατάφερνε να διεκδικήσει απέναντί της το περιβόητο “ηθικό πλεονέκτημα”. Κι αυτό καθιστά πολύ καίριο το ερώτημα γιατί η κατεξοχήν παράταξη που αναφέρεται ad nauseam σε αυτό το ηθικό πλεονέκτημα, είναι και αυτή που αποτυγχάνει συνεχώς να το οικειοποιηθεί έστω και στο ελάχιστο.
Η υπεροπλία του αντιπάλου δεν φτάνει να το εξηγήσει. Σε τέτοιου μεγέθους κοινωνικές συγκρούσεις, σαν αυτές που συντελούνται στην Ελλάδα την τελευταία δωδεκαετία, η υπεροπλία είναι αποτέλεσμα, όχι αφετηριακό σημείο. Είναι άλλωστε νωπή η μνήμη του δημοψηφίσματος του 2015, όταν τα ίδια αυτά τα όπλα, στραμμένα κατά του πλήθους, αποδείχθηκαν άσφαιρα.
Τότε ο ΣΥΡΙΖΑ ακόμα μπορούσε έστω τύποις να διεκδικήσει αυτό το πλεονέκτημα στο ευρύ κοινό. Όχι επειδή η ηγετική του ομάδα ήταν άμεμπτη (κάθε άλλο), αλλά επειδή η άνοδός του στην εξουσία προερχόταν από έναν πολυετή κοινωνικό αναβρασμό που ζητούσε πολύ περισσότερα από αυτά που η στενή λογική του κομματικού επιτελείου ήταν ικανή και πρόθυμη να πραγματοποιήσει. Στον βαθμό που μπορούσε να υποστηριχθεί ότι υπάρχει, το ηθικό πλεονέκτημα ήταν η κοινωνική του αναφορά, η εκλογική ανάθεση μίας πολλαπλότητας διεργασιών που προκαλούσαν αναταραχές στο σύνολο του ελληνικού status quo.
Είναι ως εκ τούτου εντυπωσιακό ότι το ηθικό πλεονέκτημα ο ΣΥΡΙΖΑ δεν το απώλεσε με κάποια μεγάλη χειρονομία αγνής κακίας και αντικοινωνικότητας, αλλά με την κοινοτοπία του τετριμμένου. Το “μαγαζί”, όπως φαίνεται να αποκαλεί το κόμμα του ο Νίκος Παππάς στις συνομιλίες με τον Μιωνή, δεν είχε μεράκι. Είχε ένα ρουτινιάρικο μοτίβο “μήνας μπαίνει-μήνας βγαίνει”, μικρές και περιορισμένες ατζέντες, γελοίες απομιμήσεις του παλαιού ΠΑΣΟΚ και μία συνολική παθητικότητα που το οδήγησε σιγά-σιγά στον εκφυλισμό.
Όχι ότι δεν υπήρξαν και ενεργητικά χτυπήματα στο ηθικό πλεονέκτημα: υπήρξαν, και μάλιστα ουκ ολίγα. Είναι άλλωστε λεπτή η διαχωριστική γραμμή μεταξύ ανοχής και συνενοχής απέναντι στο “outsourcing” των υπουργών, όπως περιγράφει σε άπταιστη ψευδοκορπορατίστικη διάλεκτο ο Νίκος Παππάς τις προσωπικές ατζέντες πρώην κυβερνητικών στελεχών. Όμως ακόμα και οι σκιές που εξακολουθούν να κατατρέχουν τα στελέχη της απελθούσας κυβέρνησης δεν έχουν το περίγραμμα ενός colpo grosso, επιπέδου Κοσκωτά, Novartis ή Siemens. Αντίθετα, όντας σχετικά μικρές και ποταπές αναδεικνύουν τον πραγματικό τρόπο με τον οποίο εξέπεσε ο ΣΥΡΙΖΑ από τη διεκδίκηση του ηθικού πλεονεκτήματος: αργά και σταθερά, για χάρη του παιχνιδιού των κατά φαντασίαν κουμανταδόρων και της κατά βάση παραιτημένης οπτικής του “τι να κάνουμε, έτσι δουλεύουν τα πράγματα”.
