Συνεχίζονται, παρά τις παγκόσμιες αντιδράσεις, με πυρετώδεις ρυθμούς οι προετοιμασίες στην Αγία Σοφία για την πραγματοποίηση της πρώτης μουσουλμανικής προσευχής την Παρασκευή 24 Ιουλίου.
Η τουρκική κυβέρνηση έχει ήδη προσκαλέσει πολλούς ξένους ηγέτες ενώ όπως έχει ήδη δημοσιευθεί αναμένεται να παρευθερούν στα “εγκαίνια” περίπου 1.000 με 1.500 άτομα μεταξύ των οποίων και οι πρόεδροι του Αζερμπαϊτζάν και του Κατάρ.
Ο Ερντογάν, προκαλώντας ακόμη περισσότερο, έφτασε στο σημείο να προσκαλέσει στην πρώτη προσευχή ακόμα και τον Πάπα Φραγκίσκο, παρά το γεγονός ότι ο Ποντίφικας έχει εκφράσει τουλάχιστον δύο φορές τη διαφωνία του για την μετατροπή της Αγιάς Σοφιάς σε τζαμί.
“Εμείς τους καλέσαμε όλους” είπε ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας Ιμπραήμ Καλίν μιλώντας στο CNN.
Αναφερόμενος στις αντιδράσεις υποστήριξε ότι “βασίζονται σε παλαίες απόψεις και προκαταλήψεις – υπάρχει θρησκευτική ελευθερία στην Τουρκία” τόνισε χαρακτηριστικά.
Μητροπολίτης Ιλαρίωνας: Eλπίζουμε ότι οι τουρκικές Αρχές θα προστατεύσουν τα ψηφιδωτά της Αγίας Σοφίας
Σε πρόσφατη συνέντευξή του που μεταδόθηκε από τον τηλεοπτικό σταθμό “Ρωσία – 24”, ο Πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων (ΤΕΕΣ) του Πατριαρχείου Μόσχας Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνας εξέφρασε για άλλη μιά φορά την θλίψη του για την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί αλλά και την ελπίδα ότι η τουρκική κυβέρνηση θα τηρήσει την υπόσχεσή της και θα προστατέψει τα ψηφιδωτά της Αγίας Σοφίας.
Αναφορικά με τη συνομιλία που είχαν Πούτιν και Ερντογάν, ο Μητροπολίτης υπογράμμισε ότι “τούτο μαρτυρά την ανησυχία, που υπάρχει στη Ρωσία, εξαιτίας της ειλημμένης από τις τουρκικές Αρχές αποφάσεως, όχι μόνον στο επίπεδο της Εκκλησίας, αλλά και στο επίπεδο της Πολιτείας. Το ζήτημα είναι ότι για εκατομμύρια ορθοδόξους χριστιανούς παγκοσμίως ο ναός της Αγίας Σοφίας ήταν και θα παραμείνει ναός. Εν προκειμένω οι τουρκικές Αρχές περιφρόνησαν τη βούληση του χριστιανικού κόσμου και κινήθηκαν βάσει της γνώμης, η οποία διαμορφώθηκε στην τουρκική μουσουλμανική κοινότητα”.
Συνεχίζοντας εξέφρασε την ελπίδα ότι “ο Πρόεδρος Ερντογάν θα αντιμετωπίζει με σεβασμό τον Πρόεδρο Πούτιν και δεν θα αγνοήσει τη γνώμη του έτσι χωρίς λόγο. Ελπίζω ότι η γενομένη συνομιλία θα επηρεάσει μεταξύ άλλων και την απόφαση, η οποία αφορά την τύχη των χριστιανικών συμβόλων και εκείνων των ως εκ θαύματος σωζομένων ψηφιδωτών” διευκρινίζοντας ότι “με την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως υπό την πίεση των Τούρκων, όταν ο ναός για πρώτη φορά μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος, καταστράφηκε όλος σχεδόν ο ψηφιδωτός διάκοσμος της Αγίας Σοφίας. Τον ξεκόλλησαν διαλύοντάς τον με σφυριά ενώ εκεί, όπου καλύφθηκε με σοβά, ίσως δεν επαρκούσε ο χρόνος, ίσως για κάποιους άλλους λόγους, διασώθηκε σίγουρα όχι επειδή υπήρχε σκοπός να σωθεί. Καλύφθηκε με μπογιά με στόχο να μην δει ποτέ και κανείς αυτά τα ψηφιδωτά. Ωστόσο, ως εκ θαύματος διασώθηκαν και εκεί πράγματι υπάρχουν από καλλιτεχνικής απόψεως ανεκτίμητης αξίας ψηφιδωτά, ενώ για όλους τους χριστιανούς είναι ταυτόχρονα και μέγιστο ιερό προσκύνημα.”
Τέλος επεσήμανε τη συμβολική σημασία που έχει για τους ορθοδόξους χριστιανούς, ο ναός της Αγίας Σοφίας Κωνσταντινουπόλεως καθώς όπως είπε “είναι το ίδιο, όπως και ο ναός του Αγίου Πέτρου Ρώμης για τους καθολικούς, γι᾽ αυτό με μεγάλη θλίψη αντιμετωπίζουμε τόσο την ίδια την απόφαση, η οποία ελήφθη, όσο και το γεγονός ότι δεν υπάρχει σχεδόν κανείς στον πολιτικό κόσμο, εκτός από τον Πρόεδρο Πούτιν, ο οποίος να αντέδρασε σε αυτό το γεγονός. Ωστόσο, ελπίζουμε ότι οι υποσχέσεις, τις οποίες έδωσε ο Ερντογάν στον Πούτιν, θα τηρηθούν και τα ψηφιδωτά θα διαφυλαχθούν. Όσο για το εάν θα επισκιάζονται ή θα καλύπτονται με κουρτίνες κατά την ώρα των μουσουλμανικών ακολουθιών, ελπίζω ότι οι νέοι ιδιοκτήτες αυτού του ναού μόνοι τους θα το διευθετήσουν. Για εμάς το πλέον σημαντικό είναι να διατηρηθεί αυτή η χριστιανική κληρονομιά, να διατηρηθεί η πρόσβαση σ᾽ αυτήν, ώστε παρά την μετατροπή – δεν είναι πλέον η πρώτη φορά – αυτού του ναού σε μουσουλμανικό τέμενος, οι χριστιανοί να έχουν ελεύθερη πρόσβαση σε αυτόν τον ναό και τα προσκυνήματά του, που διέσωσαν”.
Καταλήγοντας υπογράμμισε ότι “δεν μπορούμε να ενοχοποιήσουμε τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο για το ότι δεν κατόρθωσε να αποτρέψει τις τουρκικές Αρχές από την απόφαση αυτή, διότι γνωρίζουμε ότι σε πολλές άλλες περιπτώσεις οι τουρκικές Αρχές δεν δίνουν καμία σημασία στη θέση και τη γνώμη του. Είναι όμως γεγονός ότι η Ορθοδοξία αντιμετώπισε αποδυναμωμένη αυτό το θλιβερό συμβάν. Δυστυχώς, εκείνος ο διχασμός, ο οποίος επήλθε εξαιτίας της αναγνωρίσεως των Ουκρανών σχισματικών από τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο, δεν απέβη προς όφελος της Ορθοδόξου Εκκλησίας και αυτό καθίσταται πλέον πασιφανές.”
Διευκρίνισε επίσης ότι “δημοσιογράφοι και ιστορικοί προχωρούν σε παραλληλισμούς, ενθυμούμενοι το 1453, όταν λίγα χρόνια νωρίτερα ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως υπέγραψε την ουνία με τη Ρώμη. Στις άλλες Εκκλησίες δεν αναγνωρίσθηκε αυτή η ουνία, ούτε και η Ρωσική Εκκλησία δεν αναγνώρισε την ουνία. Στη συνέχεια αλώθηκε η Πόλη και η Αγία Σοφία μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος. Τώρα ορισμένοι επικριτές και δημοσιολόγοι παραλληλίζουν με εκείνα τα γεγονότα, λέγοντας ότι την περασμένη χρονιά νομιμοποιήθηκε το ουκρανικό σχίσμα, ενώ εφέτος η Αγία Σοφία μετατράπηκε σε τζαμί, συνδυάζοντας εκείνη την ιστορία με τη σημερινή. Ωστόσο θα επαναλάβω, ότι τέτοιες δηλώσεις δεν συμβαδίζουν με τις θέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρωσίας.”.
Μητροπολίτες Θράκης: Ύβρις και πρόκληση κατά των Χριστιανών η απόφαση για την Αγία Σοφία
Σε κοινή δήλωση, για τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε ενεργό τέμενος, προχώρησαν οι τέσσερις Μητροπολίτες της Θράκης. Μεταξύ άλλων στη δήλωση αναφέρεται ότι η εν λόγω απόφαση “αποτελεί ύβρη και πρόκληση κατά των Χριστιανών σ’ ολόκληρο τον κόσμο… Απέναντι σ’ αυτή την πρόκληση η Ελλάδα, ως Ευρωπαϊκή χώρα δικαίου, χωρίς να υποχωρεί στα εθνικά δικαιώματά της, οφείλει να συνεχίσει να δίνει μαθήματα δημοκρατίας.
Η Θράκη είναι το υπόδειγμα ενός τόπου πρότυπο και παραδείγματος προς μίμηση. Η ειρηνική συνύπαρξη πληθυσμών με διαφορετική θρησκεία και ο σεβασμός της θρησκευτικής ελευθερίας είναι κατακτήσεις που δεν αμφισβητούνται, αλλά και δεν πρέπει να υπονομευτούν. Εξάλλου, η ευαγγελική αγάπη είναι το σημαντικότερο διαχρονικό και πανανθρώπινο χριστιανικό μήνυμα. Αυτήν θα συνεχίσουμε απαρέγκλιτα να κηρύσσουμε στη Θράκη, τόσο με λόγια όσο και με έργα. Και με αυτήν θα εξακολουθήσουμε να πορευόμαστε”.
Τέλος, οι Μητροπολίτες Διδυμοτείχου, Ορεστιάδος και Σουφλίου Δαμασκηνός, Ξάνθης και Περιθεωρίου Παντελεήμων, Αλεξανδρουπόλεως ‘Ανθιμος και Μαρωνείας και Κομοτηνής Παντελεήμων, καταδικάζουν την απόφαση και καλούν “όλο τον χριστιανικό και πολιτισμένο κόσμο ν’ αντιδράσει με κάθε πρόσφορο τρόπο για την αποκατάσταση του μνημείου και την απόδοσή του στην ορθή χρήση του”.
