Τι κάνει έναν συγγραφέα μεγάλο; Θα έλεγα η διορατικότητά του. Η ικανότητα του να εντοπίζει καταστάσεις της ανθρώπινης φύσης που είναι αμετάβλητες μέσα στους αιώνες, να τις κατανοεί καλύτερα από εμάς και να μας τις προσφέρει. Σαν λυσάρι.
Ο Μπέκετ δεν είναι μόνο ένας μεγάλος συγγραφέας, τεχνικά. Αγγίζει τα όρια εκείνης της σπάνιας κατηγορίας του συγγραφέα – προφήτη. Γι’ αυτό και τα έργα του διαβάζονται με τόση ευκολία σήμερα χωρίς να μυρίζουν μούχλα και ναφθαλίνη. Τα έργα του είναι ζωντανά, φρέσκα, αναπνέουν και περιγράφουν καταστάσεις οικείες, ακόμα και για το 2020.
Ξαναδιαβάζοντας πρόσφατα τις Ευτυχισμένες Μέρες, είχα ένα σχεδόν σκηνοθετικό όραμα. Μεταφέρθηκα σε μια οποιαδήποτε ελληνική παραλία. Πήγα για μπάνιο και δίπλα μου είχα ένα ζευγάρι Γουίνι – Γουίλι. Και είδα τη Γουίνι θαμμένη ως τη μέση στην άμμο, να φοράει το ψαθάκι της και να βάζει αντηλιακό, μιλώντας ακατάπαυστα στον Γουίλι. Ο οποίος διαβάζει το «ΦΩΣ». Ζουν τις Ευτυχισμένες τους Μέρες. Ω, τις Ωραίες τους Μέρες.
Το ζευγάρι Γουίνι – Γουίλι (με ένα γράμμα μόνο να χωρίζει τα ονόματά τους) είναι σαν τα κοινά προφίλ στο Facebook. Μία απόλυτη, σχεδόν, συγχώνευση, μία απόλυτη, σχεδόν, ταύτιση. Θέλουμε να είμαστε ο Άλλος, θέλουμε, επιζητούμε να μας κατασπαράξει ο Άλλος, να γίνουμε ένα. Η Γουίνι και ο Γουίλι. Η Γουίνι μιλάει ακατάπαυστα προσπαθώντας να κερδίσει την προσοχή του Γουίλι. Αλλά μάταια. Ο Γουίλι ελάχιστα μιλάει στο έργο. Τις περισσότερες φορές απλά μουγκρίζει ένα «ναι» ή ένα «όχι». Και όταν το κάνει αυτό η Γουίνι λέει «α, μα θα μου μιλήσεις σήμερα, θα είναι μια ευτυχισμένη μέρα!» Αυτή είναι η ευτυχισμένη μέρα για την Γουίνι. Η μέρα που ο Γουίλι αποφασίζει να της μιλήσει, να της δώσει μια κάποια σημασία. Η Γουίνι επιζητά την προσοχή, την αγάπη του Γουίλι. Γι’ αυτό μιλάει ακατάπαυστα. Εφευρίσκει ακόμα και ένα φανταστικό ζευγάρι και του μιλάει και είναι σίγουρη ότι αυτό την παρακολουθεί – αυτό δηλαδή που δεν κάνει ο Γουίλι. Η επιθυμία της να την παρακολουθούν, να την προσέχουν, πραγματώνεται στο θέατρο, όπου το κοινό είναι ένα υποκατάστατο του φανταστικού αυτού ζευγαριού. Ίσως να μας λέει ο Μπέκετ με τον τρόπο αυτό ότι, μόνο μέσω της τέχνης μπορούμε να νικήσουμε τη μοναξιά μας.
Η Γουίνι του 2020 δεν απευθύνεται σε κάποιο θεατρικό κοινό. Απευθύνεται στο κοινό των social media. Μέσα στο λεκτικό της παραλήρημα θα ζητά από τον αδιάφορο Γούλι να την βγάζει άπειρες φωτογραφίες – που όμως όλες θα είναι ίδιες, καθότι είναι θαμμένη μέσα στην άμμο – για να τις ανεβάσει στα social media. το υποκατάστατο του θεατρικού κοινού. Κάποιος τουλάχιστον να με βλέπει, να γίνω ορατή έστω για κάποιον, αφού δεν γίνομαι για σένα, Γουίλι.
Οι Ευτυχισμένες Μέρες είναι μία δυστοπία, ένας μη-χώρος, ένα σημείο που οι λέξεις δεν φτάνουν πια, οι λέξεις εγκαταλείπουν, οι λέξεις προδίδουν, γιατί δεν υπάρχει τίποτα άλλο να ειπωθεί. Και αυτή η συνειδητοποίηση πονάει και ο άνθρωπος προτιμά να θαφτεί ζωντανός, μέσα στην άμμο της λήθης και της λησμονιάς, παρά να αντιμετωπίσει τον πόνο αυτό.
Ο homo digitalis θα σκηνοθετήσει τις διακοπές του φωτογραφίζοντας και αποθανατίζοντας την κάθε του στιγμή, θα αναρτά μαγικά νερά, εκτυφλωτικά ηλιοβασιλέματα αγκαλιά με τη Γουίνι του, αναζητώντας την αποδοχή του φανταστικού κοινού των social media, γιατί έχει πάψει να την αναζητά από τον σημαντικό του άλλο. Τον έχει μηδενίσει. Και έτσι έχει μηδενίσει και τον εαυτό του. Και η ζωή κυλάει. Και τα κουδούνια χτυπούν. Το σκηνικό το ίδιο. Απλά αλλάζει ο φωτισμός.
Ο Μπέκετ συνέλαβε το ανέφικτο της ανθρώπινης σύνδεσης. Την αδυναμία να εκφραστούμε πραγματικά και να συνδεθούμε ουσιαστικά. Το να μεταφέρουμε τις ζωές μας απλά από το σαλόνι στην παραλία και αυτό να το ονομάζουμε διακοπές. Το να αρνούμαστε να επικοινωνήσουμε στον άλλον την αλήθεια μας, γιατί υπάρχει κάτι μεγαλύτερο από εμάς: Η συνήθεια. Η βεβαιότητα. Η ψευδαίσθηση ασφάλειας.
Το 2020 ο Γουίλι και η Γουίνι δεν μιλάνε για τον καιρό, ούτε για το τι μπορεί να κάνει η οδοντόπαστα. Όμως ακόμα και το 2020 ο κάθε ένας βρίσκεται στο λάκκο του, στη δική του μεριά, στο δικό του fb profile. Η Γουίνι μιλάει, θαμμένη ως τη μέση, ατενίζοντας τον ορίζοντα και τον θεατή, ο Γουίλι κάνει λάικ σε κώλους στο Instagram. Μόνο στο τέλος υπάρχει μία κάποια σύνδεση. Κι αυτή υπάρχει γιατί έρχεται ακριβώς αυτό: Το τέλος. Ο φόβος πάντα νικάει στο τέλος: Από το να μείνω μόνος μου, χωρίς κοινό προφίλ στο Facebook, χωρίς να έχω κάποιον να πάω διακοπές μαζί, καλύτερα με τη Γουίνι.
Ω, οι ευτυχισμένες μέρες. (Βαρύς ο Μπέκετ για καλοκαίρι, ε;)
