Νέα διαδικασία διαπίστωσης της ανηλικότητας των προσφυγόπουλων προβλέπει η κοινή απόφαση των υπουργών Υγείας και Μετανάστευσης και Ασύλου, σύμφωνα με την ανακοίνωση του υπουργείου Μετανάστευσης.
Ειδικότερα, η απόφαση ορίζει, μεταξύ άλλων, ότι εάν υπάλληλος των αρμοδίων Αρχών υποδοχής και ασύλου αμφιβάλλει σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας για την ανηλικότητα υπηκόου τρίτης χώρας ή ανιθαγενούς, οφείλει να ενημερώσει άμεσα τον διοικητή του ΚΥΤ ή της δομής φιλοξενίας ή της Υπηρεσίας Υποδοχής και Ταυτοποίησης ή της Υπηρεσίας Ασύλου, οι οποίοι με αιτιολογημένη απόφασή τους υποχρεούνται να διατάξουν την παραπομπή αυτού του προσώπου σε διαδικασία προσδιορισμού της ηλικίας.
Τη δυνατότητα της ενημέρωσης των αρμοδίων διοικητικών Αρχών έχει και ο υπάλληλος οποιασδήποτε αρμόδιας Αρχής για την προστασία ανηλίκων, όπως η Ειδική Γραμματεία Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, η Γενική Διεύθυνση Κοινωνικής Αλληλεγγύης του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης ή ο αρμόδιος εισαγγελέας για τον διορισμό εκπροσώπου ή επιτρόπου του ασυνόδευτου ανηλίκου.
Η διαπίστωση της ηλικίας πραγματοποιείται από το κλιμάκιο ιατρικού ελέγχου και ψυχοκοινωνικής υποστήριξης του Κέντρου Υποδοχής και Ταυτοποίησης ή της δομής όπου φιλοξενείται ο υπήκοος τρίτης χώρας -ή ανιθαγενής- ή των κινητών μονάδων υποδοχής και ταυτοποίησης.
Η Κοινή Υπουργική Απόφαση ορίζει ρητά τη διαδικασία του προσδιορισμού της ηλικίας του αιτούντος διεθνούς προστασίας από τις αρμόδιες υπηρεσίες και επισημαίνει ότι αποκλείονται από τη διενέργεια της προβλεπόμενης ψυχοκοινωνικής αξιολόγησης φορείς που είναι επιφορτισμένοι με τη φροντίδα ή τη στέγαση των προσώπων, των οποίων η ηλικία αμφισβητείται.
Οι γνωματεύσεις, τα αποτελέσματα των εξετάσεων και η διοικητική πράξη προσδιορισμού της ηλικίας κοινοποιούνται στον υπήκοο τρίτης χώρας ή ανιθαγενή, ο οποίος, εφόσον θίγεται από αυτήν, μπορεί μέσα σε χρονικό διάστημα 15 ημερών από την κοινοποίησή της να ασκήσει προσφυγή κατ’ αυτής ενώπιον του οργάνου που την εξέδωσε.
Σχετικά με τη διαδικασία, ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Νότης Μηταράκης, σημειώνει ότι “η προστασία των ασυνόδευτων ανηλίκων είναι ιδιαίτερα σημαντική προτεραιότητα για την Ευρώπη και τη χώρα μας. Για τη βέλτιστη προστασία είναι απαραίτητη η εξακρίβωση της πραγματικής ηλικίας του αιτούντος, ώστε να αποφεύγονται περιπτώσεις καταχρηστικής χρήσης των σχετικών προγραμμάτων”.
Από την πλευρά τους εκπρόσωποι ΜΚΟ εκφράζουν τις επιφυλάξεις τους για το αν η αυστηροποίηση του πλαισίου προάγει την προστασία των ασυνόδευτων ανηλίκων, καθώς κρίνουν ότι θα επιμηκύνει ακόμη περισσότερο το μαρτύριο της αναμονής τους.
Οι ΜΚΟ αντιτίθενται στην πραγματοποίηση ιατρικών εξετάσεων που δεν έχουν θεραπευτικό σκοπό καθώς υποστηρίζουν ότι πραγματοποιούνται για σκοπούς ελέγχου της μετανάστευσης.
Αυτές οι μέθοδοι χρησιμοποιούνται ως εργαλείο για τη ρύθμιση των μεταναστευτικών ροών και όχι για την προώθηση της δίκαιης
μεταχείρισης των ιδιαίτερα ευάλωτων παιδιών.
Τα παιδιά μετανάστες και πρόσφυγες που φτάνουν στην Ευρώπη μετά από δύσκολα και επικίνδυνα ταξίδια δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με δυσπιστία και να υποβάλλονται σε περιττές εξετάσεις, άμα τη πρώτη επαφή τους με τις αρχές.
Τυχόν αμφισβήτηση σχετικά μετην ηλικία τους, θέτει σε αμφισβήτηση το παρελθόν και την ταυτότητα τους κατά τρόπο που εκφεύγει του στενού πλαισίου της διαδικασίας ασύλου επιφέροντας ευρύτερες συνέπειες,
τη στιγμή μάλιστα που είναι αντιμέτωπα με πολλούς και διάφορους παράγοντες ευπάθειας, τονίζουν οι Γιατροί του Κόσμου.
Σε κάθε περίπτωση, το διακύβευμα είναι η οριστική κατάργηση της κράτησης ανηλίκων σε αστυνομικά τμήματα και κέντρα κράτησης (και όχι η επ’ αόριστον επιμήκυνσή της όπως προκύπτει σήμερα), η οποία με διαδοχικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει χαρακτηριστεί ως παράνομη και εξευτελιστική μεταχείριση.
