Φωτογραφίες, κείμενο: Κωνσταντίνος Ζήλος
Στο νοσοκομείο Μαρ Γιουσέφ, η κυρία Γεωργία δεν είναι σε θέση να μιλήσει. Τα τραύματα είναι πολλά, και δεν αφορούν μόνο στην υγεία της. Καθηλωμένη στο κρεββάτι, βαριά τραυματισμένη από την έκρηξη, είδε το σπίτι της να καταστρέφεται, τους δικούς της να τραυματίζονται, από το ίδιο ωστικό κύμα που κατέστρεψε το λιμάνι και τόσες γειτονιές της Βηρυτού. Το Μαρ Γιουσέφ είναι το δεύτερο νοσοκομείο που επισκέφτηκε, αυτό που την κράτησε, εκεί που κατάλαβαν ότι δεν ήταν καθόλου καλά. Στο πρώτο νοσοκομείο, την ώρα του χαμού, με τους χιλιάδες τραυματίες να συγκεντρώνονται, σχεδόν την αγνόησαν. Αφού περπατάτε, της είπαν, είστε καλά, μόνο ξεκούραση κι όλα θα πάνε μια χαρά. Δεν πήγαν. Άρχισε να φτύνει αίμα.
Οι γιατροί στο Μαρ Γιουσέφ αφαίρεσαν περίπου ενάμιση λίτρο αίμα από τα πνευμόνια της και τώρα βρίσκεται στο μηχάνημα αναπλήρωσης: πέρα από το ενάμισυ λίτρο, έχει χάσει και άλλο, από τα τραύματα. Οι γιατροί λένε ότι ίσως χρειαστεί να υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση, όταν αυτό θα είναι δυνατόν. Η κυρία Ζωρζέτ, όπως την φωνάζουν εδώ, ελληνολιβανέζα, έχει δίπλα της τους συγγενείς της. Ο μόνος που απουσιάζει πλήρως είναι η Ελληνική Πολιτεία.
Η Ζωρζέτ βρισκόταν κοντά στην εξώπορτα την στιγμή της έκρηξης. Το ωστικό κύμα, πανίσχυρο, διέλυσε τα κουφώματα και την πόρτα, και την παρέσυρε.
Με ξεναγεί στο διαλυμένο σπίτι, που το καθαρίζουν και προσπαθούν όσο γίνεται, να το φέρουν βόλτα, ο σύζυγός της, ο Σαρμπέλ Ελχατζ, μαζί με την αδελφή της Ζωρζέτ, την Κατερίνα. Κάθε βήμα προς το σπίτι τους και μια στάση, για να μου δείξουν την καταστροφή. Στο σπίτι, τα τζάμια του σπιτιού όλα σπασμένα, ηλεκτρικές συσκευές καταστραμμένες, τα κουφώματα ξεχαρβαλωμένα. Είχε φτιάξει μόνο την εξώπορτα για να παραμείνει η περιουσία του ασφαλής, αλλά το σπίτι δεν θα είναι κατοικήσιμο για καιρό, χρειάζεται χρόνος να αποκατασταθούν οι ζημιές.
Σε ολόκληρη τη Βηρυτό, ακόμη κι αν έχεις την οικονομική επιφάνεια, δύσκολα θα βρεις τεχνίτη που να έχει ραντεβού ανοικτό για τουλάχιστον δύο εβδομάδες.
Εκείνο που μπορείς να βρεις όμως, είναι ενοικιαζόμενα διαμερίσματα, σε περιοχές που δεν επλήγησαν. Κόστος που σήμερα, στη Βηρυτό, μια μέση οικογένεια δεν μπορεί να αντέξει, αλλά δεν είναι μεγάλο με τα ελληνικά δεδομένα. Η έρευνα έδειξε ότι με γύρω στα χίλια ευρώ το μήνα, μια οικογένεια μπορεί να εγκατασταθεί σε ένα μικρό διαμέρισμα, με όλες τις βασικές παροχές. Βασικές: οι διακοπές ρεύματος στην πόλη ξεπερνούν το δωδεκάωρο, η ζέστη είναι αφόρητη, χωρίς κλιματισμό η μέρα δε βγαίνει, και η αγορά τώρα αρχίζει να μπορεί να παρέχει τα βασικά. Εάν μπορείς να τα αγοράσεις. Ο πληθωρισμός καλπάζει, την Τετάρτη οι ειδήσεις κάναν λόγο για 30% αύξηση στην τιμή του ψωμιού.
Με την γυναίκα του στο νοσοκομείο, σε σοβαρή κατάσταση, το σπίτι διαλυμένο και το σοκ από όσα προκάλεσε η έκρηξη, ο πρώτος στον οποίο απευθύνθηκε ήταν η Ελληνική πρεσβεία. Ήλπισε σε κάποια βοήθεια, ώσπου να μπορέσουν να ξαναφέρουν το σπίτι τους σε βιώσιμη κατάσταση. Η μόνη επίσημη απάντηση που έλαβαν είναι ότι υπάρχει χώρος να τους παραχωρηθεί σε κάποιο σχολείο. Στα σχολεία οι χώροι άνοιξαν και στοιβάζονται οι χιλιάδες άστεγοι, σε συνθήκες δύσκολες και συγχωτιζόμενοι. Πως είσαι σίγουρος ότι, με αυτές τις συνθήκες, δε θα μεταφέρεις τον κορονοϊό στον άνθρωπό σου, που ήδη παλεύει για τη ζωή του στο νοσοκομείο; Αρνήθηκαν να πάνε, μένουν σε συγγενείς και φίλους, ώστε να περιορίζουν τον κίνδυνο.
Μέσα στην αταξία της καταστροφής, που δεν μπορεί να την κρύψει το συμμάζεμα, δεσπόζει, βαλμένη προσεκτικά και πάλι στη θέση της, η φωτογραφία του γιού του ζεύγους που τον έχασαν, στα 33 του χρόνια, στο Ντουμπάι. Δούλευε σε αεροπορική εταιρία, λέει ο πατέρας, που έχει βάλει προσεκτικά στη θέση της όχι μόνο τη φωτογραφία αλλά και τα προσωπικά αντικείμενα του παιδιού του, που μου τα δείχνει σχεδόν με ευλάβεια.
Ανεβαίνουμε στην ταράτσα, η καταστροφή φαίνεται σαφέστερα. Το λιμάνι είναι κοντά, η εστία είναι κοντά. Κατεστραμμένα δορυφορικά πιάτα, ηλιακοί θερμοσίφωνες κομμάτια, τα γύρω σπίτια υπό διάλυση. Η έκρηξη έγινε λίγες εκατοντάδες μέτρα πιο κάτω, τα περισσότερα σπίτια της περιοχής Μαρ Μικαέλ, όπου κατοικούσαν, έχουν καταστραφεί.
Η κυρία Κατερίνα μου δείχνει φωτογραφίες από το σπίτι της και τις καταστροφές, στο κινητό. Ζητάω να πάμε. Οι ζημιές είναι μικρότερες, αλλά η ψυχολογία η ίδια, και για κείνη και για το γιό της, το Μάριο, που τα θραύσματα από τα τζάμια τον βρήκαν στο πρόσωπο και στο πόδι. Τόσο η Πολιτεία του Λιβάνου όσο και η Ελληνική πρεσβεία είναι ανύπαρκτες, όλα πρέπει να τα αντιμετωπίσουν μόνοι τους.
Η κόρη της κυρίας Κατερίνας, η Ρίτα, ετοιμαζόταν να παντρευτεί τον αγαπημένο της, Έλι, σε δύο μήνες. Ετοίμαζαν το σπίτι τους. Τα σχέδια τους κατέρρευσαν σαν τραπουλόχαρτα. Ανήκουν σε μια γενιά νέων του Λιβάνου που βλέπει το μέλλον της να διαλύεται, από την ύφεση, την τεράστια ανεργία και τώρα την καταστροφή που έφερε η έκρηξη. Ο Έλι, που δουλεύει στην εξυπηρέτηση πελατών σε ασφαλιστική εταιρεία, είναι ανήσυχος για όλους όσους έχουν υποστεί ζημιές: οι ασφαλιστικές δεν καλύπτουν τις ζημιές από την έκρηξη.
Και οι τρεις οικογένειες βρίσκονται μόνες, χωρίς καμμία πολιτειακή αρωγή, στον αγώνα τους για επιβίωση. Οι πιθανότητες γρήγορης ανάκαμψης είναι ανύπαρκτες. Το πιο ρεαλιστικό σενάριο, ακόμη και αν η κυρία Ζωρζέτ επανέλθει πλήρως, είναι πως θα χρειαστούν εβδομάδες για να μπορέσουν να ξαναμπούν στο σπίτι τους, να ξαναβρούν τις δουλειές τους, να βάλουν ψωμί στο τραπέζι τους. Είναι εύκολο να φανταστεί κανείς πως, η πολιτεία του Λιβάνου, ήδη διαλυμένη από την οικονομική ύφεση και την διαφθορά, με πάνω από έξι χιλιάδες τραυματίες και πολλά νοσοκομεία κατεστραμμένα, δεν μπορεί να τους βοηθήσει. Η Ελληνική Πολιτεία, όμως; Είναι δυνατόν αυτή την ώρα να είναι απούσα από το πλευρό των Ελλήνων του Λιβάνου;
