Οι ταυτότητες στο Αφγανιστάν αλλάζουν και δίνουν… χώρο για να αναγράφεται σε αυτές και το όνομα των μητέρων αυτής της χώρας. Η κυβέρνηση του Αφγανιστάν παρουσίασε την αλλαγή ως μεταρρύθμιση και ως δικαίωση των πολυετών προσπαθειών από πλευράς ακτιβιστών για να εξαλειφθεί στη χώρα το “στίγμα” που συνδέεται με τα γυναικεία ονόματα στη δημόσια ζωή.
Η μικρή αυτή νίκη αν και συμβολική θεωρείται σημαντική για τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων και το μέλλον των γυναικών σε μια αφγανική κοινωνία με εύθραυστες ισορροπίες εν μέσω των διαπραγματεύσεων της κυβέρνησης για μια συμφωνία διαμοιρασμού της εξουσίας με τους Ταλιμπάν. Όπως αναφέρει δημοσίευμα των “Νιου Γιορκ Τάιμς” (New York Times) τη δεκαετία του ’90 όταν η εξουσία του Αφγανιστάν βρισκόταν στα χέρια των Ταλιμπάν ο ρόλος της γυναίκας ήταν περιορισμένος στα στενά όρια του σπιτιού της, χωρίς δικαίωμα στην εκπαίδευση ή στην εργασία.
“Αυτή η κατάσταση έχει αλλάξει σημαντικά εδώ και δύο δεκαετίες, μετά την ανατροπή των Ταλιμπάν. Εκατομμύρια κορίτσια φοιτούν σε σχολεία και πανεπιστήμια ενώ υπάρχουν γυναίκες σε σημαντικές κυβερνητικές θέσεις”, γράφουν οι New York Times και προσθέτουν, «ωστόσο ο μισογυνισμός που δικαιολογείται από την ίδια τη θρησκεία είναι διάχυτος με τον εκφοβισμό των γυναικών από τους Ταλιμπάν να είναι ενδεικτικός ενός ευρύτερου προβλήματος στην αφγανική κοινωνία”. Σύμφωνα με το αμερικανικό δημοσίευμα είναι σύνηθες μικρά αγόρια στους δρόμους και στις γειτονιές να μαλώνουν εάν κάποιο από αυτά τολμήσει να αναφέρει το όνομα της μητέρας ή της αδελφής του. Είναι κάτι που θεωρείται ατιμωτικό.
Στο πληγωμένο από πολέμους και από την παρουσία ξένων δυνάμεων Αφγανιστάν οι χιλιάδες χήρες δίνουν μάχη για να πιστοποιήσουν και το αυτονόητο δικαίωμα της κηδεμονίας των παιδιών τους. Ακόμη και σε τάφους δεν αναγράφεται το όνομα της γυναίκας που απεβίωσε αλλά κάποιου άνδρα συγγενή της.
Η νομική επιτροπή του υπουργικού συμβουλίου με επικεφαλής έναν εκ των δύο αντιπροέδρων της ασιατικής χώρας, ανακοίνωσε ότι η πρόταση για τροποποίηση της νομοθεσίας προκειμένου να συμπεριληφθεί το όνομα των μητέρων στις εθνικές ταυτότητες ενεκρίθη την περασμένη Τρίτη. Απομένει η έγκριση από το κοινοβούλιο και η υπογραφή του Προέδρου. Εκπρόσωπος του αντιπροέδρου του Αφγανιστάν διαβεβαίωσε ότι όλα θα κυλήσουν ομαλά. “H τροποποίηση αλλάζει τον ορισμό της εθνικής ταυτότητας στη χώρα”, δήλωσε ο εκπρόσωπος του αντιπροέδρου του Αφγανιστάν, “εφεξής στις ταυτότητες θα αναγράφεται το ονοματεπώνυμο του πολίτη, το όνομα του πατέρα, το όνομα της μητέρας και η ημερομηνία γέννησης”.
Στο Αφγανιστάν η τελευταία απογραφή του πληθυσμού έγινε τη δεκαετία του ’70. Το 2018 η χώρα απέκτησε ηλεκτρονικό σύστημα ταυτοποίησης με αποτύπωση της ίριδας και βιομετρικά δεδομένα. Το πρώτο εμπόδιο που συνάντησε η διαδικασία για την έκδοση εθνικών ταυτοτήτων ήταν εάν θα έπρεπε συμπεριληφθεί η εθνοτική ομάδα του κάθε πολίτη. Κι ενώ οι εθνοτικές ομάδες μάχονταν για αναγνώριση, οι γυναίκες βρήκαν την ευκαιρία να βγουν από την αφάνεια. Αμέσως στήθηκε μια διαδικτυακή εκστρατεία με χάσταγκ #ΠούΕίναιτοΌνομάΜου.
Η εκστρατεία βρήκε μεγάλη ανταπόκριση. Η Λαλέ Οσμάνι, μία από τις πρώτες γυναίκες που στήριξαν την πρωτοβουλία στη συντηρητική δυτική επαρχία του Εράτ δήλωσε στους New York Times: “Το μεγαλύτερο μέρος των περιορισμών που βιώνουν οι γυναίκες στην αφγανική κοινωνία δεν έχει καμία σχέση με τη θρησκεία μας. Και το συνειδητοποίησα αυτό σπουδάζοντας για τέσσερα ολόκληρα χρόνια τον ισλαμικό νόμο. Δεν υπάρχει τίποτα στο Ισλάμ που να περιορίζει τις ελευθερίες των γυναικών. Είναι μια παρερμηνεία της κοινωνίας. Αναγράφοντας το όνομα της μητέρας στις ταυτότητες, δίνουμε στις μητέρες εξουσία και ο νόμος δίνει στις μητέρες τη δυνατότητα να ορίζουν τον εαυτό τους χωρίς την παρουσία ενός άνδρα, να μπορούν να γράψουν το παιδί τους στο σχολείο, να ταξιδέψουν”.
