Χτίσμένο το 1920, το σπίτι της οικογένειας του Riad Asad εδώ και δεκαετίες, άντεξε τα 15 χρόνια εμφυλίου πολέμου, αλλά έλαβε ένα ίσως θανατηφόρο πλήγμα στην τεράστια έκρηξη του περασμένου μήνα.
Ο Asad λέει ότι η οικογένειά του – που έχει αναζητήσει καταφύγιο έξω από τη Βηρυτό – θέλει να αποκαταστήσει το κομψό σπίτι, με τα ψηλά, περίτεχνα ταβάνια, τα τοξωτά παράθυρα και τα μαρμάρινα δάπεδα.
Στις 4 Αυγούστου, μια έκρηξη συγκλόνισε την πρωτεύουσα του Λιβάνου, σκοτώνοντας τουλάχιστον 182, τραυματίζοντας περισσότερους από 6.000 και καταστρέφοντας περίπου 50.000 σπίτια όταν εκτοξεύτηκαν 2.750 τόνοι νιτρικού αμμωνίου στο λιμάνι.
Η έκρηξη – εκατοντάδες μέτρα από την ιστορική καρδιά της Βηρυτού – συγκλόνισε δρόμους γεμάτους με μεγάλα γαλλικά και οθωμανικά σπίτια, μπαλκόνια και βεράντες με θέα σε τζαμιά και εκκλησίες.
Η περιοχή, που τώρα καταστράφηκε, είχε αγαπηθεί από τους ντόπιους και τους επισκέπτες.
Όπως πολλοί Λιβανέζοι μηχανικοί και αρχιτέκτονες, ο Asad εργάζεται δωρεάν από όταν έγινε η έκρηξη, όχι μόνο για τη διάσωση του οικογενειακού σπιτιού του, αλλά και πολλών άλλων.
Το Υπουργείο Πολιτισμού αναφέρει ότι καταστράφηκαν περισσότερα από 300 ιστορικά κτίρια στην άμεση περιοχή της έκρηξης – 86 από αυτά βρίσκονται σε κρίσιμη κατάσταση.
Ανεξάρτητοι αρχιτέκτονες ιστορικών κτιρίων και δομικοί μηχανικοί συνεργάστηκαν για να σχηματίσουν το Κέντρο Διάσωσης Κτιρίων της Βυρητού 2020 δύο ημέρες μετά την έκρηξη, μια συνεργασία 40 επαγγελματιών του Λιβάνου που προτίθενται να αποκαταστήσουν τα παλαιότερα σπίτια της πόλης – καθώς και να τα κάνουν πάλι κατοικήσιμα.
“Προσπαθούμε να επιστρέψουμε τους ανθρώπους στα κτίριά τους το συντομότερο δυνατό, αλλά εάν κινδυνεύει η δομή, η κίνηση αυτή θα πρέπει να καθυστερήσει έως ότου φθάσουν τα διεθνή κεφάλαια”, εξήγησε ο αρχιτέκτονας και αρχαιολόγος Γιασμίν Μακαρούν.
“Προσπαθούμε να βρούμε τη σωστή ισορροπία μεταξύ του να κάνουμε τα σπίτια ξανά κατοικήσιμα γρήγορα και την ανακαίνιση της κληρονομιάς, η οποία απαιτεί συγκεκριμένες, ακριβείς δεξιότητες και είναι πολύ πιο αργή. Αλλά για τώρα, η προτεραιότητα είναι η ασφάλιση των σπιτιών πριν από τη βροχή.”
Δεδομένου του οικονομικού κλίματος στο Λίβανο – με μήνες πολιτικής αναταραχής που ουσιαστικά διακόπτουν την οικονομία – η σπατάλη χρημάτων σε παλιά σπίτια μπορεί να μην αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα εν μέσω πολλών ανταγωνιστικών συμφερόντων.
“Τα κεφάλαια ανασυγκρότησης θα προέλθουν από το εξωτερικό – από την UNESCO και μη κυβερνητικές οργανώσεις, καθώς και από τον ιδιωτικό τομέα”, δήλωσε ο ακόλουθος Τύπου του Υπουργείου Πολιτισμού Amal Mansour στο Ίδρυμα Thomson Reuters.
Σύμφωνα με το Save Beirut Heritage, ένα μη κερδοσκοπικό ίδρυμα που ιδρύθηκε το 2010 για τη διατήρηση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, η Βηρυτός είχε περίπου 4.000 ιστορικά κτίρια όταν τελείωσε ο εμφύλιος πόλεμος, πολλά από τα οποία υπέστησαν ζημιές. Οι αριθμοί μειώθηκαν από τότε σε περίπου 600.
“Περίπου το 80 τοις εκατό των κτιρίων θα μπορούσαν να είχαν σωθεί”, δήλωσε ο ιδρυτής του Beirut Heritage Naji Raji.
“Σήμερα (το κέντρο της πόλης) είναι μόλις αναγνωρίσιμο και έχει χάσει την καρδιά του. Δεν έχουμε νόμους για την προστασία των ιστορικών κτιρίων.”
“Δεν είναι μόνο η αποκατάσταση πολιτιστικών κτιρίων, αλλά η κοινωνική κουλτούρα, η ζωή, η δυναμική της γειτονιάς που χρειάζονται αποκατάσταση. Τελικά ελπίζουμε ότι μπορούμε να κάνουμε ακριβώς αυτό.”
