Ο Πάπας Φραγκίσκος αρνείται να συναντήσει τον Μάικ Πομπέο κατά τη διάρκεια της αυριανής επίσκεψής του στη Ρώμη. Η επίσημη αιτιολόγηση του Βατικανού αναφέρει ότι ο προκαθήμενος της ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας αποφεύγει την κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον αμερικανό υπουργό Εξωτερικών “από ανησυχία ότι μια τέτοια συνάντηση θα επηρέαζε ενδεχομένως τους αμερικανούς ψηφοφόρους εν όψει των εκλογών της 4ης Νοεμβρίου”.
Στην πραγματικότητα, όμως, ο Πάπας εκδηλώνει την αντίδρασή του στην επιθετικότητα με την οποία ο ΗΠΑ ζητούν από ο Βατικανό να ακυρώσει τη συμφωνία του με την Κίνα, την οποία ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας έχει χαρακτηρίσει “επικίνδυνη για το ηθικό κύρος της εκκλησίας”.
Τόσο το Βατικανό όσο και το Στέιτ Ντιμπάρτμεντ έχουν αποφύγει να σχολιάσουν την ακύρωση της προγραμματισμένης συνάντησης, με την αμερικανική πλευρά να σχολιάζει ότι ο Μάικ Πομπέο έχει στο πρόγραμμά του “αρκετές συναντήσεις σε υψηλό επίπεδο’, συμπεριλαμβανομένης και της συνάντησης με τον Πολ Γκάλαχερ, τον Βρετανό αρχιεπίσκοπο και γραμματές του τομέα των διεθνών σχέσεων του Βατικανού.
Σήμερα στην Κίνα λειτουργούν δύο διαφορετικές Καθολικές Εκκλησίες. Η μία είναι αναγνωρισμένη από το κινεζικό κράτος, ενώ η δεύτερη λειτουργεί ανεπίσημα και αποτελείται από ένα δίκτυο ενοριών πιστών στο Βατικανό. Μόνο οι πιστοί της ανεπίσημης εκκλησίας αναγνωρίζουν τον Πάπα ως κεφαλή τους και για την πίστη τους αυτή διώκονται εδώ και δεκαετίες από την κινεζική κυβέρνηση, με τις διώξεις και τις αδικαιολόγητες συλλήψεις να έχουν ενταθεί τους τελευταίους μήνες.
Το Βατικανό δέχτηκε έντονη κριτική και κατηγορήθηκε για “προδοσία” των πραγματικών πιστών καθολικών της Κίνας όταν πριν από δύο χρόνια κατέληξε σε συμφωνία με το Πεκίνο σχετικά με τους επισκόπους της αναγνωρισμένης από την κυβέρνηση κινεζικής ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας. Συγκεκριμένα, ο Πάπας συμφώνησε να αναγνωρίσει την Κινεζική εκκλησία, με αντάλλαγμα το δικαίωμα να διατηρεί έναν λόγο στην επιλογή επισκόπων που διορίζονται από το κινεζικό κράτος.
Η συμφωνία θα εκπνεύσει μέσα στις επόμενες εβδομάδες, αλλά είναι σχεδόν βέβαιο ότι οι δύο πλευρές θα την ανανεώσουν για δύο ακόμη χρόνια.
Ο Μάικ Πομπέο επιχείρησε να ακυρώσει την ανανέωση της συμφωνίας δημοσιεύοντας αρχικά στο αμερικανικό θρησκευτικό περιοδικό ‘First Things’ ένα άρθρο γραμμένο σε ασυνήθιστα σκληρή γλώσσα και στη συνέχεια, δημοσιεύοντας εμπρηστικά μηνύματα στο Twitter.
“Κανένα καθεστώς δεν καταπιέζει τη θρησκεία σε μεγαλύτερη κλίμακα απ’ ό,τι το κάνει το κινεζικό κομμουνιστικό κόμμα”, έγραψε χαρακτηριστικά, υπενθυμίζοντας την υπόθεση της μειονότητας των Ουιγούρων. Η Κίνα “έχει κηρύξει τον πόλεμο στην Πίστη εδώ και δεκαετίες”, σημείωσε ο κος Πομπέο, προειδοποιώντας ότι “μ’ αυτή τη συμφωνία το Βατικανό θέτει σε κίνδυνο το ηθικό του κύρος”.
Η σκληρή κριτική και η σκληρή γλώσσα αιφνιδίασαν και αναστάτωσαν τη Ρώμη. “Είναι κάτι πρωτοφανές. Ποτέ στο παρελθόν ένας υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ δεν είχε εξαπολύσει τέτοιου είδους επίθεση στον Πάπα και το Βατικανό”, σημείωσε ο Φρανσέσκο Σίσι, ιταλός αναλυτής που ζει στο Πεκίνο και εξειδικεύεται στα ζητήματα των διεθνών σχέσεων της Κίνας.
Η κυβέρνηση Τραμπ επιχειρεί να προσεταιριστεί τους καθολικούς ψηφοφόρους εν όψει τον επερχόμενων προεδρικών εκλογών και οι διώξεις των πιστών από το “απάνθρωπο κινεζικό καθεστώς” είναι κάτι που μπορεί να συσπειρώσει τους φανατικούς. “Οι επιθέσεις του Πομπέο απευθύνονται κυρίως στο εσωτερικό του ακροατήριο”, παρατηρεί η Τζούλια Σιοράτι, αναλύτρια του Ιταλικού Ινστιτούτου για τη Μελέτη της Διεθνούς Πολιτικής. “Παρόλα αυτά, θορύβησαν το Βατικανό και σχολιάστηκαν έντονα από την ιεραρχία της εκκλησίας”.
“Όταν προσεγγίζεις κάποιον για διάλογο δεν τον πυροβολείς προκαταβολικά”, σχολιάζει ο Τζέραρντ Ο’ Κόνελ, δημοσιογράφος και συγγραφέας ειδικευμένος στα θέματα του Βατικανού. “Αν οι Αμερικανοί πιστεύουν ότι ο Πάπας Φραγκίσκος θα αλλάξει στάση επειδή εκείνοι του ασκούν πίεση, είναι γελασμένοι”.
Η συμφωνία του Βατικανού με το Πεκίνο υπογράφηκε τον Σεπτέμβριο του 2018 και αφήνει όντως πολλά ζητήματα ανοιχτά, ενώ σε αρκετά σημεία είναι ανισοβαρής, προς όφελος της Κίνας. Θεωρείται δεδομένο ότι ο Πάπας Φραγκίσκος θα επιδιώξει βελτίωση κάποιων των όρων της πριν υπογράψει την ανανέωση, επικεντρώνοντας κυρίως την προσοχή του στην ασφάλεια των ιερέων και των επισκόπων που συχνά “εξαφανίζονται” για εβδομάδες ολόκληρες από τις ενορίες τους, χωρίς κανείς να γνωρίζει πού βρίσκονται.
“Κανείς δεν λέει ότι είναι μια σπουδαία συμφωνία. Ακόμα και ο υπουργόςε εξωτερικών του Βατικανού, ο καρδινάλιος Πιέτρο Παρολίν, παραδέχεται ότι τα αποτελέσματά της δεν ήταν θεαματικά”, παρατηρεί ο Ο’ Κονελ, αλλά σπεύδει να συμπληρώσει ότι “τουλάχιστον όμως, άνοιξε τον δρόμο για έναν ευρύτερο διάλογο”.
Οι υποστηρικτές της συμφωνίας στέκονται στο γεγονός ότι αναβάθμισε αισθητά τις επαφές της Αγίας Έδρας με το Πεκίνο (οι επίσημες διπλωματικές σχέσεις τους έχουν διακοπεί από το 1951). Οι πιο αισιόδοξοι ελπίζουν ότι ίσως στο επόμενο διάστημα αυτή η συμφωνία να αποτελέσει τη βάση για την επίλυση ενός πολύ μεγαλύτερου ζητήματος: Το Βατικανό έχει αναγνωρίσει επισήμως την Ταϊβάν – είναι ο μόνος σύμμαχος της χώρας στην Ευρώπη. Το Πεκίνο επιθυμεί την άμεση διακοπή αυτού του δεσμού και θα κάνει ό,τι χρειαστεί για να την επιτύχει. Η συμφωνία μπορεί να είναι όντως ένα πρώτο βήμα για το Βατικανό και την Κίνα, αλλά ο δρόμος που έχουν να διανύσουν οι δύο πλευρές μέχρι να συναντηθούν πραγματικά, είναι πολύ μακρύς.
Με πληροφορίες από TheTelegraph.co.uk.
