Επιβαρυμένα συστήματα υγείας, ελλιπείς υποδομές σε εγκαταστάσεις για τεστ και διάσπαρτες συνωστισμένες φτωχογειτονιές. Αυτή είναι η εικόνα της Αφρικής που έκανε όλους τους ειδικούς, επιστήμονες και τα στελέχη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) να προδικάζουν την καταστροφή όταν η νόσος Covid-19 θα χτυπούσε την πόρτα της ηπείρου.

Ο νέος κορονοϊός είχε ήδη προκαλέσει πανικό και απόγνωση στη διαχείρισή του σε πολλά αναπτυγμένα κράτη της Ασίας και της Ευρώπης. Υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών είχε εκτιμήσει τον Απρίλιο ότι ακόμα κι αν τηρούνταν ευλαβικά οι αποστάσεις ασφαλείας στην Αφρική, ο ιός θα μπορούσε να στοιχίσει τη ζωή έως και 300.000 ανθρώπων το τρέχον έτος. Τον Μάιο ο ΠΟΥ προειδοποιούσε ότι 190.000 άνθρωποι στην αφρικανική ήπειρο θα πεθάνουν αν δεν ληφθούν άμεσα περιοριστικά κι άλλα μέτρα για τον περιορισμό της διάδοσης του κορονοϊού.

Σήμερα το πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς των ΗΠΑ ανακοίνωσε ότι ο παγκόσμιος απολογισμός των θυμάτων από την πανδημία ξεπέρασε το ένα εκατομμύριο, αλλά η Αφρική είναι η μόνη ήπειρος με τα χαμηλότερα ποσοστά θνητότητας. Την ίδια ώρα, σε ΗΠΑ, Βραζιλία και Ινδία καταγράφεται το 50% των συνολικών θυμάτων.

Σύμφωνα με στοιχεία του πρακτορείο ειδήσεων Ρόιτερς (Reuters) το ποσοστό της θνητότητας στην αφρικανική ήπειρο κυμαίνεται στο 2,4%, ενώ το αντίστοιχο της Ευρώπης είναι 4,5%.

Οι τρεις χώρες της Αφρικής με τα περισσότερα κρούσματα και θύματα του ιού είναι η Αιθιοπία, η Νιγηρία και η Νότια Αφρική. Και πάλι τα ποσοστά τους είναι απειροελάχιστα σε σχέση με τα αντίστοιχα του Ηνωμένου Βασιλείου ή της Ιταλίας. Οι εισαγωγές ασθενών σε πολλά νοσοκομεία της Αφρικής μειώνονται συνεχώς.

“Βάσει των παρατηρήσεων μας έως σήμερα είναι μάλλον απίθανο να δούμε μια έξαρση του ιού ή ένα δεύτερο κύμα σαν αυτό που συμβαίνει τώρα στην Ευρώπη – τόσο σε ό,τι αφορά στις μολύνσεις όσο και στους θανάτους ”, αναφέρει στο Reuters η Ρασίντα Φεράντ, καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο Υγιεινής και Τροπικής Παθολογίας του Λονδίνου, η οποία συνεργάζεται με το Ιατρικό Κέντρο Parirenyatwa Group στην πρωτεύουσα Χαράρε της Ζιμπάμπουε.

Ορισμένοι επιδημιολόγοι εκτιμούν ότι στην Αφρική πολλοί θάνατοι απλά δεν καταγράφονται, ενώ τα ποσοστά τεστ κορονοϊού στην εν λόγω ήπειρο είναι τα χαμηλότερα στον κόσμο. Υποστηρίζουν ότι ο αριθμός των θυμάτων είναι πολύ μεγαλύτερος από αυτόν που εμφανίζεται επίσημα. Ακόμα κι έτσι η Αφρική βρίσκεται σε καλύτερη κατάσταση από την αναπτυγμένη Δύση και αυτό το “μυστήριο” προβληματίζει τους ειδικούς που αναζητούν απαντήσεις.

Ο καθηγητής Πολιτικής της Υγείας στο London School of Economics και εκπρόσωπος της ελληνικής κυβέρνησης στους διεθνείς οργανισμούς για τον κορονοϊό, Ηλίας Μόσιαλος, αναλύοντας το φαινόμενο της Αφρικής εστιάζει στην πληθυσμιακή δομή των κρατών της. “Οι περισσότεροι Αφρικανοί είναι νέοι δεν έχουν μεγάλο αριθμό ηλικιωμένων με νοσηρότητα όπως στην Ευρώπη”, έχει πει.

Άλλοι παράγοντες που ενδέχεται να έχουν βοηθήσει την Αφρική είναι: η “εμπειρία” της ηπείρου από παλιότερες εξάρσεις ιών. Επιπροσθέτως οι αφρικανικές ηγεσίες είχαν την πολυτέλεια του χρόνου για να προετοιμαστούν εξαιτίας της σχετικής απομόνωσης των πληθυσμών τους από εστίες συγχρωτισμού, όπως τα αεροδρόμια κι άλλα μέρη που θα μπορούσαν οι πολίτες να έρθουν σε επαφή με ταξιδιώτες.

Το Reuters αναφέρει ότι ορισμένοι εξετάζουν επίσης την πιθανότητα ο τακτικός εμβολιασμός των παιδιών στην Αφρική κατά της φυματίωσης να έχει συμβάλλει στον μικρό αριθμό θανάτων από τη νόσο Covid-19.

Μια άλλη θεωρία που εξετάζεται είναι η πρότερη έκθεση των Αφρικανών σε άλλους κορονοϊούς, συμπεριλαμβανομένων αυτών που προκαλούν την εποχική γρίπη, να έχει ενισχύσει το ανοσοποιητικό σύστημα κάποιων κοινοτήτων που κάποτε θεωρούνταν ευάλωτες. “Υπάρχουν πολλές συγκυριακές ενδείξεις”, σημειώνει ο Νοτιοαφρικανός λοιμωξιολόγος, Σαλίμ Αμπντούλ Καρίμ στο Reuters, “αλλά καμία ατράνταχτη απόδειξη” για την πορεία της πανδημίας στην Αφρική μέχρι σήμερα.