Όταν ανέλαβε τον παπικό θρόνο, ο καρδινάλιος Μπεργκόλιο επέλεξε να ονομάζεται Φραγκίσκος, όπως ο Άγιος Φραγκίσκος της Ασσίζης, ο άγιος των φτωχών και των απροστάτευτων ζώων, ένας “φτωχούλης του Θεού” δηλαδή, και διακήρυσσε orbi et urbi πως θα σταθεί στις επάλξεις για την εξυγίανση της τεράστιας ετούτης επιχείρησης, τον νέο “ναό του εμπορίου” που έχει καταντήσει η Αγία Έδρα. Μ’ όλο που ο Αργεντίνος ποντίφικας έχει κερδίσει με την πραότητα, την μετριοφροσύνη και τα ανοίγματά του την αγάπη των Καθολικών πιστών, ωστόσο αποδείχθηκε πως τα δίκτυα στα “υπόγεια του Βατικανού” (Les caves du Vatican), όπως θα έγραφε ο Αντρέ Ζιντ, είναι πολύ πιο καταχθόνια και οι αναγεννησιακού τύπου δομές, οι ανταγωνισμοί και ο πομπώδης και συχνά πριγκιπικός τρόπος ζωής πολλών αρχιερέων είναι ριζωμένα τόσο βαθιά, ένεκα της εμπειρίας τόσων αιώνων, στην οικονομική και όποια άλλη εκμετάλλευση της πίστης, που η “ελίτ” αυτή απτόητη από κάθε μέτρο, αναίσθητη σε όποια κατακραυγή του κόσμου και του Τύπου, διαρκώς υποσκάπτει την ελπίδα αναμόρφωσης της Εκκλησίας που διακαώς θα ήθελε να προωθήσει ο πάπας Μπεργκόλιο.
Εξόν από την ανίατα χαίνουσα πληγή της παιδεραστίας, που αδιάλειπτα κλονίζει την αξιοπιστία του κλήρου και αμαυρώνει την εθελότυφλη (;) στάση της ιεραρχίας της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, κάθε τόσο ένα νέο οικονομικό σκάνδαλο, με επίκεντρο αυτή τη φορά τον σημαντικό καρδινάλιο Άντζελο Μπετσίου και την αγορά ενός πανάκριβου ακινήτου στην πιο ακριβή γειτονιά του Λονδίνου, προκαλεί το δημόσιο αίσθημα, “προβοκάρει” το προφίλ λιτότητας του Φραγκίσκου και δοκιμάζει τη δύναμη της αντίδρασής του απέναντι στο ιερατικό κατεστημένο. Πράγματι, ο Άγιος Πατέρας (Santo Padre) μολονότι “έπαψε” προσωρινά τον καρδινάλιο, δεν τον απέταξε, ούτε και του άσκησε δίωξη – απλώς του αφαίρεσε τα καθήκοντα.
H υπόθεση της αγοράς του πανάκριβου κτηρίου στη λεωφόρο Sloane, έναντι 350 εκατ. στερλινών το 2014, την εποχή δηλ. κατά την οποία ο Μπετσίου είχε την “μπαγκέτα” και διηύθυνε τη Γραμματεία του Κράτους ως ο τρίτος τη τάξει στο Βατικανό, δεν έχει απασχολήσει μόνον τον ιταλικό Τύπο, αλλά και τους ίδιους τους Financial Times. Η μεγάλη βρετανική εφημερίδα μετά την ανακοίνωση της “καθαίρεσης” του 72χρονου καρδιναλίου (ο οποίος μπορεί ναι μεν να μη χάνει τύποις τον τίτλο, αλλά δεν θα μπορεί πλέον να ψηφίσει στο επόμενο κογκλάβιο για ανάδειξη ποντίφικα) προέβη και σε νέες αποκαλύψεις για ύποπτες συναλλαγές της Γραμματείας του Βατικανού στην βρετανική πρωτεύουσα, με επενδύσεις άλλων 100 εκατ. λιρών σε πολυτελή διαμερίσματα στο Λονδίνο. Οι Financial Times γράφουν πως ο Μπετσίου εκείνη την εποχή διαχειριζόταν ένα χαρτοφυλάκιο πανάκριβων διαμερισμάτων εντός και γύρω από την πλατεία Cadogan, στο Knightsbridge, μια από τις πιο ακριβές συνοικίες στο Λονδίνο. Τα νέα τούτα έγγραφα, τονίζει η εφημερίδα, τα οποία σε πρώτη όψη δεν θα μπορούσαν να θεωρηθούν πως τεκμαίρουν κάποια εμφανή παράβαση, χύνουν ωστόσο άπλετο φως στον τρόπο καθ’ ον διεξάγει “θύραθεν” τις οικονομικές δραστηριότητές της η Γραμματεία του Κράτους στο Βατικανό.
Βέβαια, οι έρευνες, που δεν περιορίσθηκαν μόνο εσωτερικά στο περιβάλλον των αδύτων του Βατικανού, αλλά συμπεριέλαβαν και την εισαγγελία της Ρώμης, κατόπιν αιτήματος της ίδιας της Αγίας Έδρας, προκειμένου να διαπιστωθεί το βάθος και τα παρακλάδια του τεράστιου αυτού κυκλώματος, έχουν τεκμηριώσει πως η έκταση τούτου του σκανδάλου, που έχει αγγίξει και τα ταμεία του ίδιου του Πάπα είναι ασύλληπτη. Στις 30 Σεπτεμβρίου, η εφημερίδα La Repubblica αποκαλύπτει το περιεχόμενο της αναφοράς του Βατικανού για τις έρευνες, σχετικά με τις δραστηριότητες σε κτήρια και υγειονομικές υπηρεσίες του κυκλώματος αυτού, στο πλαίσιο των ερευνών για την υπόθεση Μπετσίου , που παρουσίασε ο παπικός εισαγγελέας και αποκαλύπτει το “πλιάτσικο” (Sacco) των ταμείων της έδρας που ανέρχεται στο αστρονομικό ποσόν των 454 εκατομμυρίων ευρώ.
Η σύνοψη των πορισμάτων της έρευνας είναι από μόνη της συγκλονιστική. Η Γραμματεία του Κράτους χρηματοδοτεί την όλη επιχείρηση στο Λονδίνο με πιστώσεις από την Credit Suisse και τη Banca della Svizzera Italiana, ύψους 200 εκατ. δολαρίων, με εγγύηση μέσω της δέσμευσης περιουσιακών στοιχείων που κατέχει η Γραμματεία του Κράτους. Με άλλα λόγια, τα κεφάλαια για ελεημοσύνη και αγαθοεργίες του Βατικανού, ετέθησαν στην υπηρεσία μίας κερδοσκοπικής επιχείρησης, το ύψος της οποίας παραμένει ακόμη ακαθόριστο και κάποιοι το υπολογίζουν ότι “μπορεί να φθάνει και τα 454 εκατομμύρια ευρώ”.
Για την Αγία Έδρα, η συμφωνία για την απόκτηση του κτηρίου στη Sloane Avenue έχει προκαλέσει μεγάλη οικονομική βλάβη. Ένας επιχειρηματίας με έδρα το Λονδίνο, ο Τζανλουΐτζι Τόρτσι, έχει συλληφθεί βάσει των κατηγοριών του Βατικανού για “απάτη, διασπάθιση, δωροδοκία και ξέπλυμα χρήματος” για τον ρόλο του ως μεσάζοντα. Ο ίδιος, που έχει αφεθεί ελεύθερος με περιοριστικούς όρους αρνείται όποια παράνομη εμπλοκή και επιχειρηματικό δόλο πίσω από την εξαγορά των ακινήτων.
Δεν είναι όμως ο μόνος: υπάρχουν κάποιοι χαρακτήρες στην υπόθεση αυτή που κολύμπησαν κυριολεκτικά στον χρυσό ενασχολούμενοι με την υπόθεση αυτής της προσοδοφόρας αγοραπωλησίας ακινήτων. Ο δικηγόρος Νικόλα Σκουϊλάτσε, της εταιρείας Libonati Jaeger έλαβε, σύμφωνα με την έρευνα, “200.000 ευρώ για γενικές συμβουλευτικές υπηρεσίες και κατόπιν άλλες 150.000 για μία άλλη σειρά επαγγελματικών υποδείξεων”. Αμέσως μετά εκδίδει άλλο τιμολόγιο για 364 χιλιάδες ευρώ. Το Βατικανό όμως δεν πληρώνει, αλλά ξεπερνά το εμπόδιο, χάρις και στην αρωγή του Τόρτσι. Και όχι μόνον αυτό, αλλά κατορθώνει να προσθέσει και άλλα 17.000 ευρώ. Συνολικά, 711.000 ευρώ για ανεξήγητες βάσει της πορείας της υπόθεσης συμβουλευτικές υπηρεσίες. Στη συνέχεια, εμφανίζονται αγγλικά γραφεία ακινήτων με που έχουν εισπράξει εκατ. στερλίνες.
Οι διαχειριστές του ταμείου της Γραμματείας, μεταξύ τους και σημαντικοί καρδινάλιοι, αισθάνονται παντοδύναμοι και έχουν στα χέρια τους επίσης και το Ubs Discretionary Fund, που δημιουργήθηκε το 2015 για τα έξοδα διακριτικής ευχέρειας του Αγίου Πατέρα και εξουσιοδοτείται από τον ίδιο τον ποντίφικα. Από το ταμείο τούτο αρρύουν 20 εκατομμύρια λίρες που προορίζονται για τον Τόρτσι. Καί τούτα για συμβουλευτικές υπηρεσίες για μία σειρά από άλλες συναλλαγές ακινήτων που προτείνονται στους καρδιναλίους: ένα ξενοδοχείο στο Μιλάνο στην περιοχή του San Siro, ένα κτίριο στην Piazza Cavour, ένα στην 5η λεωφόρο της Νέας Υόρκης, ένα ξενοδοχείο στη Dubai Expo. Το Βατικανό πλέον θυμίζει Real Estate Agency, μεσιτικό γραφείο, και όχι εκκλησιαστικό και αγαθοεργό και φιλάνθρωπο οργανισμό.
Το εύρος και ο αντίκτυπος της υπόθεσης αυτής, καθιστούν απόλυτα επιτακτικό να προχωρήσει ο Πάπας Φραγκίσκος στον πλήρη εξορθολογισμό, αλλά πάνω από όλα στη λογοδοσία και διαφάνεια στα οικονομικά του κράτους. Επιπλέον, όλο και περισσότερο κερδίζει έδαφος η ιδέα (που στην πραγματικότητα, έχει τεθεί επί τάπητος κι έχουν ξεκινήσει οι διαδικασίες από το 2013, όπως επιβεβαιώθηκε από τον Καρδινάλιο Όσκαρ Ροδριγεθ Μαραδιάγα, ο οποίος διαβεβαίωνει πως ο Πάπας ποτέ δεν ήθελε “παραταμεία” ) προκειμένου να συγκεντρωθεί όλη η ρευστότητα του Βατικανού στην Apsa, τη Διοίκηση Κληρονομιάς της Αποστολικής Έδρας, ένα είδος “κεντρικής τράπεζας” του Βατικανού, αφαιρώντας έτσι τη διαχείριση των οικονομικών πόρων του παπικού κράτους από τις διάφορες οντότητες που έχουν δημιουργηθεί, καθιστώντας το ίδιο Βατικανό (και τη Γραμματεία του Κράτους) υπεύθυνο για τη διαχείριση των διαφόρων “ταμείων”.
Φυσικά, ο Μπετσίου από την πρώτη στιγμή αρνείται την όποια περίπτωση αδικοπραξίας του: υποστηρίζει πως οι κατηγορίες εναντίον του είναι “σουρεαλιστικές”, πως όλα τα ποσά για τα οποία κατηγορείται ότι υφάρπαξε από τα ταμεία του Βατικανού είναι απολύτως δικαιολογημένα και με νόμιμα παραστατικά. “Με αντιμετωπίζουν σάμπως να ήμουν παιδεραστής”, αναφωνεί, υπαινισσόμενος τα άλλα σκάνδαλα που έχουν κηλιδώσει σημαντικά τη φήμη της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας κι εκφράζει την ελπίδα “να μην αφήσει ο Πάπας να τον παρασύρουν” και να τον κατευθύνουν οι διάφοροι καλοθελητές. Ο ίδιος υπενθυμίζει πως “αισθανόταν φίλος” του Μπεργκόλιο, ο οποίος το 2018 του είχε αναθέσει (και από την οποία τον εξανάγκασε πλέον να παραιτηθεί) την προεδρία της επιτροπής που κρίνει και ανακηρύσσει οσίους και αγίους, καθιστώντας τον έναν από τους πιο σημαντικούς αξιωματούχους.
Μόνο που δεν πηγαίνουν όλα ρόδινα για τον διαρρηγνύοντα τα ιμάτιά του περί της αθωότητάς του Μπετσίου, ακόμη και σε επικοινωνιακό επίπεδο: ενώ το Βατικανό ερευνά τα δεδομένα για το “αμαρτωλό” κτήριο στη λεωφόρο Sloane, ο συνήγορος του καρδιναλίου, Ιβάνο Ιάι (που εμπλέκεται εξάλλου στα σκάνδαλα για τις εισφορές της Ιταλικής Επισκοπικής Συνέλευσης και του “Οβολού του Αγίου Πέτρου”) αναγκάσθηκε, κατόπιν πιέσεων και από την οικογένεια του Μπετσίου, να αποσυρθεί από την υπόθεση, έπειτα από την ανάρτηση από τον αποκαλυπτικό ιστότοπο Dagospia, φωτογραφιών του στη θάλασσα με ένα μαγιώ που ούτε ως φύλλο συκής θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί, διότι μάλλον “αποκαλύπτει” τα επίμαχα σημεία, παρά τα κρύπτει από τους εύκολα σκανδαλιζόμενους οφθαλμούς. Ο ίδιος χαρακτηρίζει τον εαυτό του “εξιλαστήριο θύμα” και τονίζει πως αποσύρεται για να μην βλάψει και ντροπιάσει την οικογένεια του πελάτη του και τον ίδιον τον εναγόμενο.
Η οικονομική μεταρρύθμιση της Αγίας Έδρας πλέον επιταχύνεται, ενόψει και της άφιξης (έως τις 13 Οκτωβρίου) στο Βατικανό των επιθεωρητών του Moneyval , της Επιτροπής του Συμβουλίου της Ευρώπης που παρακολουθεί την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Ήδη ο Πάπας Φραγκίσκος διόρισε τον δικηγόρο Τζανλούκα Περόνε,, καθηγητή Εμπορικού Δικαίου, ως επικεφαλής των σχετικών διαδικασιών για τον έλεγχο των εσόδων του Βατικανού.
Επιπλέον, η υπόθεση Μπετσίου, ενδεχομένως να σημάνει και την “αποκατάσταση” του ονόματος του άλλοτε πανίσχυρου Αυστραλού καρδιναλίου Τζορτζ Πελλ, ο οποίος παραμερίστηκε το 2017 λόγω των σκανδάλων “παιδεραστίας” που κλυδώνισαν την Καθολική Εκκλησία στην ήπειρο του Νοτίου Ημισφαιρίου και οδήγησαν τον ίδιο για ενάμιση χρόνο στην φυλακή. Ο Πελλ, που πριν τις δικαστικές του περιπέτειες είχε επιλεγεί από τον ποντίφικα για να εξυγιάνει τα οικονομικά του Βατικανού, αμέσως μετά την υπόθεση Μπετσίου συνεχάρη τον Πάπα Φραγκίσκο για την αποφασιστικότητά του να “ξεπλύνει” τα οικονομικά σκάνδαλα, προοικονομώντας μία παλιννόστησή του, έπειτα και από την απαλλαγή του τον περασμένο Απρίλιο από τις κατηγορίες παιδεραστίας. Ο Πελλ, που έφθασε στις 28 του μηνός με πτήση από την Αυστραλία και είχε συνάντηση με τον Μπεργκόλιο ουδέποτε είχε καλές σχέσεις με τον Μπετσίου, μεγάλον ανταγωνιστή του μέσα στην Κουρία που διοικεί το Βατικανό.
