Ο ιστορικός του φασισμού Ρόμπερτ Πάξτον έχει γράψει, πολύ εύστοχα, ότι δεν πρέπει να μιλάμε για φασισμό, αλλά για φασισμούς στις πολλές εκδοχές και παραλλαγές τους, συνυπολογίζοντας τις τοπικές, κοινωνικοοικονομικές και γεωγραφικές ιδιαιτερότητες κάθε χώρας. Διαπίστωνε όμως, πως η γέννηση του φασισμού ως νεωτερικού φαινομένου που συμπύκνωσε προκαταλήψεις και σκοταδισμούς, κατασκευασμένους μύθους και μισαλλόδοξες αρνήσεις, αντιπροοδευτικά πάθη και αντιδημοκρατικά μίση, εν πολλοίς προϋπάρχοντα του Διαφωτισμού ή της Βιομηχανικής Επανάστασης, είναι ένα κατεξοχήν πολιτικό φαινόμενο “των οικονομικών και κοινωνικών διαψεύσεων των μικροϊδιοκτητών στον αστικό και αγροτικό χώρο”. Με αυτό το πρίσμα, και έχοντας στην πίσω πλευρά του μυαλού μας, διαρκώς, όσα συντελέστηκαν στην Ελλάδα μετά την οικονομική κρίση, μπορούμε να αντιληφθούμε αφενός γιατί η Χρυσή Αυγή βρήκε ακροατήριο και αφετέρου γιατί είναι τόσο κρίσιμη η ετυμηγορία του δικαστηρίου.
Η ετυμηγορία δεν τερματίζει και δεν θα τερματίσει την πάλη ενάντια στον φασισμό στην Ελλάδα. Μπορεί η Χρυσή Αυγή να είναι η προφανής, η ανοιχτά νεοναζιστική οργάνωση που έσπασε ξανά το αβγό του φιδιού για να κυκλοφορήσουν για ολόκληρα χρόνια ανενόχλητοι οι μαχαιροβγάλτες και οι τραμπούκοι με τα μαύρα ρούχα και με τις “νοθευμένες” στο μάτι σβάστικες, αλλά φασίστες, με βουλευτικό κοστούμι ή χωρίς, ακροδεξιοί, με ματωμένα ρόπαλα ή χωρίς, νοσταλγοί της χούντας του Παπαδόπουλου ή του Ιωαννίδη, με δικαστική τήβεννο ή χωρίς και με αστυνομική στολή ή χωρίς, κομμουνιστοφάγοι, με σύνταξη στρατιωτικού ή χωρίς, ξενόφοβοι, με δημοσιογραφικό μικρόφωνο ή χωρίς, εχθροί των μεταναστών, με τοπικιστικά δίκτυα διαφθοράς πίσω τους ή χωρίς, σαπισμένοι μηχανισμοί στο κράτος και τα σώματα ασφαλείας, με διακομματική πολιτική κάλυψη ή χωρίς, δυστυχώς, θα υπάρχουν και μετά τη συντριπτική, θέλω να ελπίζω, καταδικαστική απόφαση για τα 68 στελέχη και μέλη της Χρυσής Αυγής και τον αρχηγό και ιδρυτή της.
Η απόφαση του δικαστηρίου δεν θάβει το αβγό του φιδιού στο χρονοντούλαπο της ιστορίας. Η πάλη ενάντια στον φασισμό δεν τελειώνει με την απόφαση του δικαστηρίου. Η απόφαση είναι η αρχή του τέλους, είναι η αφετηρία, όχι ο τερματισμός σε έναν μεγάλο, πολιτικό και κοινωνικό, μαραθώνιο αγώνα ενάντια στον φασισμό από όπου και αν προέρχεται και όσους και αν στοχοποιεί στις διάφορες εκδοχές του, χρησιμοποιώντας κάθε μορφή βίας και μίσους – μετανάστες, πρόσφυγες, Εβραίους, έγχρωμους, γυναίκες, αριστερούς, κομμουνιστές, μουσουλμάνους, εργάτες, συνδικαλιστές.
Το πόσο μια απόφαση δικαστηρίου μπορεί να μην αποτελέσει το υπέρτατο “όπλο” ενάντια στον εν Ελλάδι φασισμό, το γνωρίζουμε από τα τέλη της δεκαετίας του 1970, όταν τότε ο Νίκος Μιχαλολιάκος καταδικαζόταν σε ποινή-”χάδι” για τη βομβιστική επίθεση που είχε οργανώσει και εκτελέσει στον κινηματογράφο “Έλλη”. Το πόσο (δεν) γνώριζαν τα κόμματα εξουσίας στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης τη δράση και την ύπαρξη της Χρυσής Αυγής, πριν από τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, είναι γνωστό από το βιβλίο του παλιού ταμία της οργάνωσης, Χάρη Κουσουμβρή, “Γκρεμίζοντας τον μύθο της Χρυσής Αυγής” που περιγράφει, μεταξύ άλλων, πώς το προεκλογικό υλικό της Χ.Α. τυπωνόταν εναλλάξ στις διάφορες εκλογικές αναμετρήσεις από τα λεγόμενα “μεγάλα” κόμματα εξουσίας, ανάλογα με τις μικροπολιτικές σκοπιμότητες της εκάστοτε περιόδου. Το πόση, τέλος, εμπιστοσύνη μπορούμε να έχουμε στο κράτος και τους μηχανισμούς του για την πάταξη της εγκληματικής, φασιστικής δραστηριότητας, φανερής και παρασκηνιακής και ανεξάρτητα από τη διάλυση της συγκεκριμένης οργάνωσης, διαψεύδει η στάση των αστυνομικών στις διαδοχικές εκλογές του 2012, όταν η Χρυσή Αυγή έπαιρνε το 50% των ψήφων στα ειδικά εκλογικά τμήματα της Καισαριανής, όπου ψηφίζουν τα ΜΑΤ, και των Αμπελοκήπων, όπου ψηφίζει η Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αττικής (ΓΑΔΑ).
Δεν θέλω να χαρακτηριστώ και ιστορικά απαισιόδοξος, αλλά οφείλω, ειδικά αυτήν την ώρα, να υπενθυμίσω πως και ο Αδόλφος Χίτλερ είχε καταδικαστεί σε φυλάκιση και ως υπονομευτής της δημοκρατίας, το 1923, μετά το “πραξικόπημα της μπυραρίας”, αλλά το 1933, αυτή η καταδίκη δεν εμπόδισε τους Γερμανούς αριστοκράτες γιούνκερ και τον στρατάρχη, πρόεδρο της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, Πάουλ φον Χίντενμπουργκ να τον καλέσουν και να του αναθέσουν την καγκελαρία. Και ξέρουμε όλοι τη συνέχεια.
Μόνο ένα ρωμαλέο, αταλάντευτο, πλατύ και συνεπές, αντιφασιστικό μέτωπο και κίνημα μπορεί να θάψει οριστικά το αβγό του φιδιού στο χρονοντούλαπο της ιστορίας. Σίγουρα, η καταδίκη είναι ένα βήμα. Ένα αποφασιστικό και καίριο χτύπημα της δημοκρατίας απέναντι στους δολοφόνους εχθρούς της, “στους λύκους που θα αποπειραθούν να κατασπαράξουν τα πρόβατα, φορώντας προβιά αρνιού”, όπως συνθηματολογούσε ο Γιόζεφ Γκέμπελς. Αλλά, δεν θα είναι το μόνο και δεν μπορεί να είναι το ικανό. Αυτό έχει διδάξει, πικρά και αιματοβαμμένα, η ιστορία. Σε όσους, τέλος πάντων, θέλουν να διδαχθούν από αυτήν.
Η 7η Οκτωβρίου 2020 είναι μια μέρα ιστορική. Και την παρακολουθεί και ο υπόλοιπος κόσμος. Και οι νεοφασίστες και οι νεοναζί, στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ ή αλλού. Μια ολοκληρωτική και καθολική, καταδικαστική απόφαση ενάντια στη Χρυσή Αυγή, χωρίς ελαφρυντικά, χωρίς άλλοθι, χωρίς εκπτώσεις και σκιές, χωρίς αστερίσκους, χωρίς γκρίζες ζώνες, δικονομικές και δικολαβίστικες, θα ταρακουνήσει και θα φοβίσει τους φασίστες όπου γης.
Είναι δεδομένο.
Αυτή τη στιγμή και στη συγκυρία, με τους διάφορους Τραμπ, τις διάφορες Λεπέν, τους διάφορους Σαλβίνι, τα διάφορα Pegida και τα διάφορα Proud Boys, επί πολιτικής και κοινωνικής σκηνής, η δικαστική ετυμηγορία στην Ελλάδα αποκτά κρισιμότερες και σοβαρότερες, διεθνείς διαστάσεις. Δεν είμαι σίγουρος ότι το έχουμε αντιληφθεί αυτό.
Απέραντος και αστείρευτος, ανείπωτος με λέξεις, φτωχές ίσως νοήματος, σεβασμός στη “μάνα κουράγιο” Μάγδα Φύσσα, που είδε τον γιο της νεκρό, δολοφονημένο από τους ναζί και άντεξε επτά ολόκληρα χρόνια έως τούτη την ώρα, περιμένοντας την ελληνική δικαιοσύνη να βρει τους δικούς της, βραδείς ρυθμούς, ώστε να στείλει τους δολοφόνους στο κελί. Γιατί είναι ένοχοι. Όλοι τους. Μηδενός εξαιρουμένου.
Για όλους τους υπόλοιπους, τέτοιες ώρες, ας θυμηθούμε και ας συγκρατήσουμε μια φράση του μεγάλου και αγνοημένου στην Ελλάδα φιλοσόφου, Κώστα Παπαϊωάννου: “Ο φασισμός γεννιέται στην οργάνωση και την εκμετάλλευση του εργοστασίου”. Με άλλα λόγια, όποιος καταδικάζει και παλεύει ενάντια στους φασισμούς, ας καταδικάζει και ας παλεύει και ενάντια στους καπιταλισμούς, στις τοπικές, κοινωνικοοικονομικές και γεωγραφικές, ιδιαιτερότητες τους.
