Όπως όλοι ξέρουμε, οι επιδημίες είναι πρώτα κοινωνικά και μετά βιολογικά φαινόμενα. Ίσως αυτός να είναι ο λόγος που η ιστορία είναι γεμάτη με εξεγέρσεις, αναταραχές, ανατροπές που συνέβησαν με αφορμή ή αιτία μια επιδημία – ή απλώς στο φόντο μιας επιδημίας. Η τελευταία μεγάλη πανδημία στην ιστορία της ανθρωπότητας ήταν η γρίπη του ’69 που τα θύματά της υπολογίζονται μεταξύ ενός και τεσσάρων εκατομμυρίων (όταν ο παγκόσμιος πληθυσμός ήταν λιγότερο από 3,5 δισ., δηλαδή υποδιπλάσιος των περίπου 8 δισ. σήμερα). Η πανδημία αυτή καθόλου δεν εμπόδισε τις τεράστιες κινητοποιήσεις που γίνονταν σε όλον τον κόσμο.
Δεν είναι λοιπόν και τόσο αναπάντεχο που υπάρχουν αντίστοιχα φαινόμενα με τις φετινές κινητοποιήσεις του Black Lives Matter στις ΗΠΑ. Και όχι μόνο στις ΗΠΑ: ολόκληρη η ζώνη της κεντρικής, νότιας και νοτιοανατολικής Ασίας μοιάζει να είναι ένα καζάνι που βράζει. Από την καταρρέουσα εξωτερική πολιτική του Ερντογάν και το Ναγκόρνο Καραμπάχ στη Μέση Ανατολή και τη φούσκα στο χρηματιστήριο της Τεχεράνης· από την κατάσταση έκτακτης ανάγκης που ισχύει στο Κιργιστάν, στην αστάθεια στο τρίγωνο Πακιστάν-Ινδία-Κίνα (με τις δύο τελευταίες να μετρούν νεκρούς στα συνοριακά επεισόδια)· από την εύθραυστη κοινοβουλευτική δημοκρατία των Φιλιππίνων και της Μιανμάρ, με την τάχιστη διολίσθηση σε αυταρχικές μορφές εξουσίας, στην διαρκή αστάθεια και τις αντιβασιλικές διαδηλώσεις της Ταϊλάνδης. Το τελευταίο όμως και πιο απρόσμενο, ίσως, δείγμα ήταν οι εργατικές και φοιτητικές διαδηλώσεις σε αυτήν που ίσως είναι η πιο αποστειρωμένη από κινήματα και διεκδικήσεις χώρα του κόσμου, την Ινδονησία.
Η Πόλη που Βουλιάζει στην Άβυσσο
Παρά την μάλλον αλλοπρόσαλλη πολιτική της στο ζήτημα (για παράδειγμα υπουργός έχει συστήσει ως μέσο προφύλαξης την προσευχή που ως γνωστόν σώζει από τον ιό), η Ινδονησία επιδεικνύει για την ώρα μια σχετικά καλή επίδοση στο ζήτημα της αντιμετώπισης της επιδημίας έχοντας (τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές) 44 καταγεγραμμένα θύματα ανά εκατομμύριο και όντας στην 80ή θέση της σχετικής παγκόσμιας κατάταξης. (Ως μέτρο σύγκρισης, η χώρα μας με 43 θύματα ανά εκατομμύριο βρίσκεται στην 81 θέση). Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι τα πράγματα είναι γενικά καλά: αρκεί μια ματιά στους οικονομικούς δείκτες για να δούμε ότι η πτώση του ΑΕΠ το 2ο τρίμηνο ήταν σχεδόν 7% σε σχέση με πέρσι. Αν αυτό δεν ακούγεται και τόσο τραγικό σε σύγκριση με το αβυσσαλέο -14% της Ελλάδας, θα πρέπει να θυμίσουμε ότι
- Πρώτον, η χώρα μας παρά τα φληναφήματα του Μωυσή και των ευαγγελιστών της λίστας Πέτσα περί “ανάπτυξης” που έρχεται, παραμένει δυστυχώς ο “κουβάς” της οικουμένης και
- Δεύτερον, ότι η Ινδονησία είναι μια αναπτυσσόμενη χώρα για την οποία οι υψηλοί ρυθμοί είναι φυσιολογικοί και αναγκαίοι: ο μέσος ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης του ΑΕΠ την περίοδο 2000 – 2019 ήταν 5,3%, ενώ ποτέ σε αυτά τα 20 χρόνια δεν έπεσε κάτω από το 3,5% ετησίως. Οι ψηλοί ρυθμοί είναι όμως αναμενόμενοι λόγω του πολύ χαμηλού σημείου εκκίνησης της χώρας: το κατά κεφαλήν εισόδημα δεν ξεπερνά τα 4400 δολάρια.
Τις τύχες της χώρας των 267 εκατ. κατοίκων έχει αναλάβει να καθοδηγήσει ο δημοφιλέστατος Τζόκο Ουιντόντο, ο πρώτος πρόεδρος της χώρας που δεν προέρχεται από τις ανώτατες τάξεις. Έχοντας διατελέσει επιτυχημένος επιπλοποιός σε μια επαρχιακή πόλη, έγινε δήμαρχος το 2005, κυβερνήτης της Τζακάρτα το 2012 και πρόεδρος της χώρας το 2014, για να επανεκλεγεί το 2019. Η μετεωρική του άνοδος είχε βασιστεί στην καταγγελία του κατεστημένου και της ενδημικής διαφθοράς που ταλανίζουν την πολιτική και οικονομική ζωή της Ινδονησίας, δίνοντας ελπίδα στους ψηφοφόρους του και στους σοβαρούς και πάντα έγκυρους δυτικούς αναλυτές μας, οι οποίοι τις νίκες του τις χαρακτήρισαν νίκη της δημοκρατίας απέναντι στον αυταρχισμό. Ο πολιτικός σχηματισμός που τον κρατά υπό τη σκέπη του είναι το Δημοκρατικό Κόμμα Πάλης, PDI-P, ένα κόμμα που και μόνο το σήμα του, ο πιο θυμωμένος νεροβούβαλος που έχει εμφανιστεί ποτέ στην ιστορία των πολιτικών συμβόλων, είναι αρκετό για να καταλάβουμε την αμείλικτη σοβαρότητα της πολιτικής ζωής της χώρας.
Πιστός στις γραμμένες σε γρανίτη αρχές του κόμματός του (που το ίδρυσε η κόρη του ιδρυτή της χώρας Σουκάρνο και στο οποίο κεντρικό στέλεχος είναι η εγγονή του ιδρυτή της χώρας Σουκάρνο), ο δαιμόνιος, πραγματιστής και εστιασμένος στα αποτελέσματα “Τζοκόβι”, όπως τον λένε χαϊδευτικά οι πολυάριθμοι οπαδοί του, φροντίζει σχολαστικά (και με μεγάλη επιτυχία, όπως θα ομολογήσει και κάθε ανεξάρτητος παρατηρητής) να μην έχει καθόλου αρχές – εκτός από μία, ότι οφείλει ο ίδιος να είναι η αρχή μιας νέας δυναστείας: της δικής του (όπως ακριβώς και όλοι οι προηγούμενοι, επαναστάτες και αυτοί, πρόεδροι).
Στο πλαίσιο αυτής της ευγενούς στρατηγικής όρισε, εκτός από τους δύο γιούς του, διάφορους άλλους συγγενείς σε θέσεις ευθύνης, προκειμένου να τον βοηθήσουν στο δύσκολο έργο του απηνούς διωγμού του τέρατος της διαφθοράς και της οικογενειοκρατίας, αλλά και της κατασκευής των τόσο αναγκαίων για την ανάπτυξη υποδομών (που όπως και στον αναπτυγμένο κόσμο είναι κωδική λέξη για την “μίζα”), έργο στο οποίο ασμένως τον στηρίζει και η έξω από το κατεστημένο κυβέρνησή του. Δείγμα της ανυποχώρητης ανεξαρτησίας από κατεστημένες αρχές της κυβέρνησης αυτής είναι ότι από τα 13 κόμματα της βουλής τα εννέα τη στηρίζουν ολόψυχα. Τα 13 κόμματα χωρίζονται, με βάση τις βαθιές, αγεφύρωτες και βασισμένες σε ζητήματα αρχής πολιτικές τους διαφορές, σε τρεις κατηγορίες: τα 10 είναι εθνικιστικά, τα 2 ισλαμιστικά και ένα είναι εθνο-ισλαμιστικό. Όλα εκπροσωπούν διάφορες μερίδες του πολυδιασπασμένου γεωγραφικά ινδονησιακού κεφαλαίου.
Ο Τζοκόβι ανέβηκε στο ανώτατο σκαλί της εξουσίας εκμεταλλευόμενος την ινδονησιακή εκδοχή της κρίσης που γνώρισαν τα τελευταία δέκα περίπου χρόνια οι “κανονικές” πολιτικές και εξουσιαστικές δομές, κρίση που έφερε στην προεδρία λ.χ. και τον Ντόναλντ Τραμπ, τον Μπόρις Τζόνσον κ.α., δεξιούς κατά βάση πολιτικούς που πλασαρίστηκαν ως “αντίπαλοι του κατεστημένου”, της “διαφθοράς” κτλ. για να ονομαστούν “λαϊκιστές” (που είναι η λάθος λέξη) από τους “υπεύθυνους” γνωμηγήτορές μας. Ο χαμηλών τόνων Τζοκόβι, αν και δεν του φαινόταν από την αρχή, είναι ένας από αυτούς.
Την Ινδονησία την κυβερνά ένας απίστευτα αρπακτικός, ραντιέρικος καπιταλισμός σε συνεργασία με την φεουδαρχικής δομής αγροτική αριστοκρατία. Στη χώρα υπάρχουν ακόμα σήμερα ενσωματωμένα διάφορα τοπικά βασίλεια. Η πολυδιάσπαση των τοπικών αυτών συμφερόντων εξηγεί και την πλειάδα των κομμάτων της Βουλής, τα οποία όλα λένε το ίδιο.
Το καθεστώς δεν διστάζει να σκοτώνει τους υπηκόους του προκειμένου να ξεπουλήσει σε διεθνή συμφέροντα τις πρώτες ύλες του αρχιπελάγους σαν να μην υπάρχει αύριο. Η Ινδονησία είναι ίσως η μόνη χώρα που τα τελευταία 50 χρόνια που έχει διεξαγάγει τουλάχιστον τρεις μεγάλης κλίμακας δολοφονικές εκστρατείες κατά αμάχων στο εσωτερικό της: το 1965 όταν εκκαθαρίστηκε η χώρα από τους κομμουνιστές, σοσιαλιστές και λοιπούς άθεους εχθρούς της πατρίδας (τουλάχιστον 500.000, ίσως και δύο εκατ. υπολογίζονται τα θύματα), τη δεκαετία του ’70 όταν σφαγιάστηκαν οι κάτοικοι του Ανατολικού Τιμόρ (γύρω στις 300.000 θύματα – αν και εδώ μιλάμε για εισβολή σε ξένη χώρα) και τώρα με την εκστρατεία κατά των κάτοικων της δυτικής Παπούα (Ίριαν Τζάγια) και του βρώμικου πόλεμου κατά του αυτονομιστικού αντάρτικου.
Η απόλυτη εξαχρείωση του καθεστώτος σε συνδυασμό με τη φυσική εξόντωση κάθε αντιπολίτευσης, κάθε διανοούμενου, κάθε επιστήμονα, την εσωτερίκευση από τις κατώτερες τάξεις ως κανονικότητας του αρπακτικού αυτού καπιταλισμού μαζί με ένα αλλοπρόσαλλα αυταρχικό και στρατιωτικοποιημένο ισλαμικό κράτος (ο κομμουνισμός και ο σοσιαλισμός ως έννοιες είναι ποινικά αδικήματα όπως και η αθεΐα), αφήνουν βαθιά σημάδια σε μια πλούσια σε φυσικούς πόρους χώρα. Μόνο δύο παραδείγματα αρκούν: Από τη μία, μόνο στη νήσο Βόρνεο τα τελευταία δέκα χρόνια έχει αποψιλωθεί με φωτιά τροπικό δάσος έκτασης όσο η μισή Ελλάδα για να φυτευτούν φοίνικες (οι οποίοι αποδίδουν φοινικέλαιο για λίγα χρόνια πριν εξαντληθεί το έδαφος, οπότε χρειάζεται να αποψιλωθεί και άλλο δάσος). Και από την άλλη, η πρωτεύουσα Τζακάρτα είναι μια μητρόπολη 30 εκατ. κατοίκων που βουλιάζει κάθε χρόνο κατά 10 με 20 εκατοστά (σε δέκα με είκοσι χρόνια θα είναι κάτω από τα κύματα). Επειδή το νερό είναι ιδιωτικοποιημένο και πανάκριβο, οι μισοί τουλάχιστον κάτοικοι της μητρόπολης υδρεύονται από παράνομες γεωτρήσεις: πίνουν έτσι όχι νερό αλλά λυματολάσπη, ενώ προκαλούν την επιτάχυνση της βύθισης της πόλης.
Ο Τζοκόβι, προκειμένου να αντιμετωπίσει το πρόβλημα αποφάσισε την μεταφορά της πρωτεύουσας στο Βόρνεο (Καλιμαντάν), στη μέση της ζούγκλας, η οποία (τι πρωτότυπο!) θα αποψιλωθεί. Τα συμβόλαια που μοιράζει σε διάφορες τεχνικές εταιρίες (μαζί φυσικά με τις μίζες που τα συνοδεύουν) ανέρχονται σε 40 δισ. δολάρια, τα οποία υποτίθεται ότι θα τα βάλει ο ιδιωτικός τομέας με τη μορφή όμως ΣΔΙΤ· όπως ξέρουμε από τη “δυτική” εφαρμογή του μέτρου, αυτό σημαίνει τελικά κρατική χρηματοδότηση υπερκοστολογημένων έργων, ιδιωτική εκμετάλλευση και πληρωμή του λογαριασμού από το υστέρημα αυτών που δεν έχουν. Έτσι, το σχέδιο είναι οι πλούσιοι να πληρωθούν για να μετακομίσουν από τους αστραφτερούς ουρανοξύστες της Τζακάρτας στους νέους αστραφτερότερους ουρανοξύστες της νέας πόλης – και οι φτωχοί να αφεθούν στην τύχη τους να βουλιάξουν στη λάσπη μαζί με την παλιά πρωτεύουσα.
Παρά τις μεγάλες εξαγγελίες και τις υποσχέσεις του όμως, ούτε η οικονομία φαίνεται να πηγαίνει καλά, ούτε τα μεγάλα έργα προχωρούν. Ο Τζοκόβι, ύστερα από ώριμη σκέψη, βρήκε τι φταίει και πρότεινε μια εντελώς πρωτότυπη λύση στα προβλήματα της χώρας, λύση που ούτε κανείς την είχε ως τώρα σκεφτεί, ούτε είχε παταγωδώς αποτύχει. Η λύση είναι η απορρύθμιση, η απελευθέρωση της αγοράς, η μείωση του εργατικού κόστους, η κατάργηση των περιορισμών των επιχειρήσεων σε ζητήματα εργασίας, περιβάλλοντος και αστικού σχεδιασμού και χωροθέτησης (λες και η Ινδονησία είχε τέτοια “προβλήματα”). Η κυβέρνηση πέρασε έναν συγκεντρωτικό νόμο-μαμούθ 905 σελίδων, τον “Νόμο Δημιουργίας Θέσεων Εργασίας”, ο οποίος εγκρίθηκε στις 5 Οκτωβρίου. Πρόκειται για μια σαρωτική αναθεώρηση 79 προηγούμενων νόμων στην κατεύθυνση της “βελτίωσης της αποτελεσματικότητας της δημόσιας διοίκησης”, της μείωσης του κόστους, της απλοποίησης της νομοθεσίας, ώστε να προσελκυστεί ξένο κεφάλαιο στη χώρα, λεξιλόγιο που πρέπει να είναι οικείο στον υπήκοο της χώρας του Μωυσή με τις πλάκες των εντολών της επιτροπής Πισσαρίδη στα χέρια: είναι λες και αυτά τα δύο είχαν τον ίδιο συντάκτη…
Πανκ στη Τζακάρτα;
Είναι κάπως περίεργο να βλέπει κανείς διαδηλώσεις σε μια χώρα που η ακροδεξιά είχε την δεκαετία του ’60 μια τέτοια συντριπτική νίκη , που χωρίς υπερβολή αποτέλεσε το σημείο καμπής (μαζί με το πραξικόπημα στη Βραζιλία) για την αντεπίθεση και τελική νίκη της Δύσης στον Ψυχρό Πόλεμο.
Ωστόσο, το καθεστώς της “Νέας Τάξης” του στρατηγού Σουχάρτο που προέκυψε από τις σφαγές του ’65, κατέρρευσε κάτω από το βάρος της αποτυχίας του πολύ αργότερα, το 1998. Η αποτυχία του καθεστώτος να διαχειριστεί τη βαθιά κρίση (όπως και τώρα, το ΑΕΠ έπεσε το 1998 κατά 13%) και οι έριδες στον συνασπισμό εξουσίας για τη διαδοχή του δικτάτορα, άφησαν χώρο σε μεγάλες διαδηλώσεις στις πόλεις της χώρας που αναγκαστικά οδήγησαν σε μια επιφανειακά λειτουργική δημοκρατία.
Αλλά μια άλλη πολύ ενδιαφέρουσα εξέλιξη της εποχής ήταν η ανάδυση μιας πολύ ενεργής πανκ σκηνής στη χώρα, που γρήγορα ανακατώθηκε με τα κατώτερα στρώματα της λούμπεν αστικής νεολαίας, επηρεάζοντας τη μόδα, αλληλεπιδρώντας με την γειτονιά και την πόλη, και στο τέλος κάνοντας πολιτική: διάφορες εκδοχές αναρχισμού διαπλέκονται με την πανκ και αργότερα χέβι μέταλ σκηνή της Ινδονησίας, σκηνές που έχουν πια βγει στο μέινστριμ. Οι ταραχές του 1998 ήταν η ευκαιρία για αυτές τις ομάδες να βγουν στους δρόμους και να αναγνωρίσουν τους εαυτούς τους στο κίνημα. Οι επιθετικοί πάνκηδες της πρώτης γενιάς μπορεί πλέον να έχουν πενηνταρίσει αλλά εξακολουθούν να παίζουν και να κάνουν περιοδείες (φυσικά παίζοντας πάντα το ίδιο τραγούδι ξανά και ξανά με αλλαγμένους κάθε φορά λίγο τους στίχους, πανκ είναι δεν είναι κλασική μουσική) ενώ και μια νέα γενιά έχει βγει στο προσκήνιο. Punk’s not dead.
Με τα χρόνια, η μεγάλη δημοφιλία της μουσικής αυτής είχε και ένα τίμημα. Έτσι υπάρχουν πλέον ισλαμικά πανκ συγκροτήματα. Αλλά επίσης το σημαντικότερο μέγεθος στη χώρα είναι το χέβι μέταλ, με τον Τζοκόβι να είναι, όπως το έθεσε ο τραγουδιστής των Αμερικάνων μεταλλάδων Lamb of God στο συγχαρητήριο μήνυμα που του είχε στείλει για την επανεκλογή του, “ο ΜΟΝΑΔΙΚΟΣ ηγέτης χώρας στον κόσμο που μπορείς να καθίσεις να συζητήσεις μαζί του για το ποιο είναι το καλύτερο άλμπουμ των Slayer”, αφού ο πρόεδρος ουδέποτε έκρυψε την αγάπη του για το είδος πηγαίνοντας συχνά σε συναυλίες ξένων καλλιτεχνών (αυτό είναι ένα στοιχείο που ενισχύει το “αντισυστημικό” του προφίλ).
Παρά την κάποια ενσωμάτωση, παραμένει το γεγονός ότι το μαύρο μπλοκ είναι ένα κύτταρο αντίδρασης στην καταθλιπτική ηγεμονία του ινδονησιακού καπιταλισμού, λούμπεν μεν, σε μια χώρα όμως που η πλειονότητα είναι λούμπεν. Δεν ειναι σπάνιο το φαινόμενο κορίτσια με μαντήλα (ή και μαμάδες με μαντήλα) να κάνουν shredding στην κιθάρα τους, ξεγλιστρώντας από την θρησκευτική αστυνομία για να πάνε σε λαϊκά στέκια που γίνονται τα σχετικά gigs: δεδομένων των συνθηκών, το λες και εξέγερση.
Ο επισημος πληθυσμός της χώρας είναι 277 εκατ., αλλά είναι πιθανό να ξεπερνά τα 300 (οι στατιστικές δεν είναι το πιο δυνατό χαρτί της χώρας), στην ευρεία πλειονότητά τους ισλαμικών πεποιθήσεων (μια κληρονομιά εν πολλοίς της σφαγής του 1965 και της ισλαμιστικής στροφής του καθεστώτος). Πάνω από τους μισούς κατοίκους είναι κάτω των 30 ετών και ένα όλο και μεγαλύτερο ποσοστό τους ζει στις παραγκουπόλεις των μεγάλων αστικών κέντρων, είτε χωρίς δουλειά ή με δουλειές πείνας. Τα συνδικάτα, όταν υπάρχουν, είναι μόνο κρατικά ή εργοδοτικά, περιορίζοντας κατά πολύ την εργατική και λαϊκή αντίδραση.
Και όμως: επειδή το επίμαχο νομοσχέδιο καταργεί τις ελάχιστες φιλεργατικές προβλέψεις που υπήρχαν, επεκτείνοντας το διευθυντικό δικαίωμα στο ωράριο (επιτρέποντας ουσιαστικά απεριόριστη απλήρωτη υπερωρία), καταργώντας την πληρωμένη άδεια μητρότητας και την αποζημίωση απόλυσης (όλα τα παραπάνω βρίσκονταν σε απαράδεκτα χαμηλά επίπεδα), επειδή δηλαδή καταργεί ουσιαστικά τις συμβάσεις και μετατρέπει όλους τους εργαζόμενους σε σκλάβους που εξαρτώνται για την επιβίωσή τους από την καλοσύνη του αφεντικού, ανάγκασε ακόμα και αυτά τα συνδικάτα να εξεγερθούν, μαζί με φοιτητές και πάνκηδες/μεταλάδες αναρχικούς από τις παραγκουπόλεις. Κατά τη διάρκεια των πολυήμερων κινητοποιήσεων, συγκρούσεις σημειώθηκαν όχι μόνο στην Τζακάρτα αλλά και σε άλλες μεγαλουπόλεις, τόσο στην Ιάβα όσο και σε άλλα νησιά.
Οι κινητοποιήσεις εξακολουθούν και την εβδομάδα 12-17 Οκτωβρίου και μένει να δούμε πώς θα καταλήξουν είτε βραχυπρόθεσμα, με την υποχώρηση ίσως της κυβέρνησης (κάτι που δεν φαίνεται αυτή τη στιγμή πιθανό) είτε μακροπρόθεσμα, με τις παρακαταθήκες που θα αφήσουν στην κοινωνία για την επόμενη μέρα.
Το “καζάνι” βράζει…
Όλη η Ασία βράζει. Φαίνεται ότι παρά τα λόκντάουν, παρά τις απαγορεύσεις συγκεντρώσεων, παρά την επιβολή κοινωνικής αποστασιοποίησης και λοιπών μέτρων, παρά την πανδημία (ή εξαιτίας της;) είχαμε τη σύμπτωση μιας σειράς από παράγοντες που ίσως να οδηγήσουν στην “τέλεια καταιγίδα”.
Γιατί εκτός από την πίεση που ασκούν τα μέτρα για την επιδημία, έχουμε και την οικονομική κρίση που είχε αρχίσει να εκδηλώνεται πριν ο ιός ξεσπάσει, αλλά και τις πολιτικές αλλαγές (λ.χ. τη γρήγορη απαξίωση των κυβερνήσεων) που προκαλούν τόσο η αποδυνάμωση των ΗΠΑ και η σταδιακή άνοδος της Κίνας όσο και εσωτερικοί (πολιτικοί, δημογραφικοί κλτ.) λόγοι κάθε χώρας.
Ειδικά οι νεώτερες γενιές σε όλες αυτές τις χώρες, όπως και στην Ινδονησία, έχουν βαρεθεί να ζουν χωρίς δουλειά ή κάνοντας δουλειές του ποδαριού. Ο Διεθνής Οργανισμός Εργασίας (ILO), υπολογίζει ότι 85% των θέσεων εργασίας που προσφέρονται για νέους βρίσκονται στον άτυπο τομέα. Οι νέοι ζούν χωρίς δουλειά, χωρίς μέλλον, σε κοινωνίες βουτηγμένες στην ανισότητα και τη θεσμοποιημένη εγκληματικότητα, αφού οι πολιτικοί συμπεριφέρονται ως αρχηγοί συμμοριών που παλεύουν για την κατάληψη της εξουσίας – συνθήκες που η τρέχουσα κρίση τις φέρνει σε βρασμό. Η περιοχή συνολικά θα γνωρίσει φέτος την πρώτη της ύφεση εδώ και 60 χρόνια, αφού ακόμα και η κρίση του ’98 αφορούσε μόνο λίγες από τις χώρες αυτές, ενώ τώρα όλες λίγο πολύ θα έχουν υφεσιακά φαινόμενα.
Η κατάσταση δυσκολεύει από τις δυσλειτουργικές πολιτικές συνθήκες. Για παράδειγμα την αυταρχική όξυνση σε Μιανμάρ και Φιλιππίνες. Στην Καμπότζη οι διαδηλώσεις που ζητούν εκδημοκρατισμό καταστέλονται αλύπητα, στην Μαλαισία η πολιτική αστάθεια επιτείνεται από την αποδιάρθρωση της εικόνας της βασιλείας, φέρνοντας τη χώρα πολύ ψηλά στον κατάλογο των υποψήφιων για περαιτέρω αλλαγές. Η πρόσφατη δήλωση του de facto εγγυητή του πολιτεύματος, του αρχηγού του στρατού Apirat Kongsompong είναι χαρακτηριστική: “Με τη COVID-19, πρώτα προστατεύεις τον εαυτό σου· μετά τους άλλους. Και επίσης, θεραπεύεται. Αλλά, αυτή η ασθένεια του να μισείς το ίδιο σου το έθνος, αυτή είναι αθεράπευτη. Αυτοί [οι διαδηλωτές] κοροϊδεύουν την ίδια την πατρίδα τους”. Η “αθεράπευτη” ασθένεια περιλαμβάνει προφανώς τα 865.000 tweets που αναπαρήγαν το #RepublicofThailand. Η στρατιωτική “θεραπεία” σε αυτή την ασθένεια ούτε ανώδυνη θα είναι ούτε καλό τέλος θα έχει.
Με αυτήν την έννοια οι ταραχές της Ινδονησίας, της χώρας που το 1% κατέχει το 50% του πλούτου, είναι απλώς ο προάγγελος ευρύτερων αλλαγών στην περιοχή – μένει να δούμε αν θα είναι αλλαγές για το καλύτερο ή για το χειρότερο.
