Η πορεία της Ιταλίας κατά τη διάρκεια της πανδημίας κάλλιστα θα μπορούσε να θεωρηθεί πως από πολλές απόψεις αποτελεί ένα υπόδειγμα για το πώς θα κινηθούν οι εξελίξεις στο υγειονομικό, οικονομικό, εργασιακό και κοινωνικό επίπεδο με βάση τις συνθήκες που δημιουργούνται παγκοσμίως στην παρούσα κρίση. Το γεγονός ότι στην Ιταλία μπορεί να εντοπισθούν τόσο τα χαρακτηριστικά μίας βιομηχανικά προηγμένης χώρας, με δυνατότητες ανάπτυξης εγχώριας παραγωγής, όσο και τα γνωρίσματα μίας οικονομίας σε μαρασμό και μίας κοινωνίας γεμάτης αντιθέσεις στους κόλπους ενός ανεπτυγμένου κράτους, την καθιστά ένα καλό εργαστήριο πολιτικών και οικονομικών αποφάσεων.
Δεν είναι τυχαίο που η Ε.Ε. προσβλέπει στην στάση της Ιταλίας απέναντι στην αποδοχή ή όχι του νέου Υπερταμείου Ανάκαμψης και του ESM, ιδίως έπειτα από την άρνηση της Ισπανίας και της Πορτογαλίας να αγγίξουν τα “δανεικά” της Ένωσης. Στην Ιταλία ο διχαστικός διάλογος για την προσφυγή τούτη δεν φαίνεται να ολοκληρώνεται – προς μεγάλη λύπη των βιομηχάνων που “σπρώχνουν” προς την κατεύθυνση αυτή, προσδοκώντας στη διάθεση των ευρωπαϊκών κονδυλίων κατευθείαν στις μεγάλες επιχειρήσεις και τα “μεγάλα έργα” και όχι στην δημιουργία κοινωνικών υποδομών. Για τον λόγο τούτο, πάλι προωθείται η σύμπλευση όλων των φιλοευρωπαϊκών δυνάμεων στη χώρα, που παράλληλα θα διαλύσει και το ανάχωμα που οι λαϊκιστικές και ακροδεξιές δυναμεις (Λέγκα και Frattelli d’Italia) επιδιώκουν να υψώσουν απέναντι στην Ε.Ε.
Με το Κίνημα των Πέντε Αστέρων ήδη να έχει καταστεί ο “πτωχός συγγενής” στην συγκυβέρνηση με τους σοσιαλφιλελεύθερους του Δημοκρατικού Κόμματος και να βυθίζεται ολοένα στην εσωστρέφειά του, για μία φορά ακόμη επιχειρείται η πολιτική “νεκρανάσταση” του Σίλβιο Μπερλουσκόνι, ο οποίος πρότεινε τις “καλές του υπηρεσίες” στην κυβέρνηση για την από κοινού σύνταξη του νέου Προϋπολογισμού, πρόταση που καλωσόρισε ο ηγέτης του Δημοκρατικού Κόμματος Νικόλα Τζινγκαρέτι. Βέβαια, ο κλάδος ελαίας του Μπερλουσκόνι, που δημιουργεί ρήγμα στη δεξιά παράταξη, δεν είναι και τόσο ανυστερόβουλος: στις συζητήσεις στις αρμόδιες επιτροπές για τη διάσωση του τηλεπικοινωνιακού κολοσσού του Mediaset από τις ορέξεις της γαλλικής Vivodi, δέχθηκε χείρα βοηθείας από την κυβέρνηση,αλλά όχι και από τον θεωρητικά σύμμαχό του Σαλβίνι.
Την ίδια στιγμή, με το υγειονομικό σύστημα να καταρρέει, τα αγωνιώδη, πλην όμως σπασμωδικά, περιοριστικά μέτρα καταστρέφουν μέρα τη μέρα όλο και περισσότερους επιχειρηματικούς τομείς με 101.000 επιχειρήσεις με 1,2 εκατ. εργαζομένους να κινδυνεύουν με κλείσιμο σύμφωνα με την έκθεση της Bankitalia, ξένες επιχειρήσεις στη χώρα να κλείνουν τις εγκαταστάσεις τους οριστικά, όπως η Whirlpool στη Νάπολη, οδηγώντας στην ανεργία αλλά και στους αγώνες συνάμα χιλιάδες ανθρώπους. Σε κλάδους όπως οι μεταλλουργοί εργάτες η απουσία πραγματικών νέων κλαδικών συμβάσεων τους εξωθεί σε απεργίες, όπως στη Νάπολη το κίνημα “Εσύ μας κλείνεις, εσύ μας πληρώνεις”. Τα πρόχειρα στοιχεία δείχνουν πως επιπλέον 450.000 άνθρωποι, το 30% “νεόπτωχοι”, προστέθηκαν στα 4,6 εκατ. (7,7% του πληθυσμού) των φτωχών προ κρίσεως, με μία τρομακτική άνοδο στο 105% (153% αντίστοιχα στον Νότο) των ανθρώπων που χρήζουν ανθρωπιστικής βοήθειας και αλληλεγγύης.
Και ενώ οι βιομήχανοι του πλούσιου Βορρά επιμένουν ανάλγητοι “να μην καταντήσει το κράτος ταμείο βοηθείας” κάθε (θελημένα ή αθέλητα) αδυνάμου, αλλά να διοχετευθούν όλοι οι πόροι στην “ανάπτυξη”, που με βάση της θεωρία της σταγόνας θα δημιουργήσει εν καιρώ θέσεις εργασίας και άνοδο στους μισθούς, η μόνη συμβολικά και υλικά χειρονομία αλληλεγγύης έρχεται όχι από τους έχοντες και κατέχοντες, αλλά από τους ταπεινούς και καταφρονεμένους και τα θύματα της πιο αισχρής εκμετάλλευσης. Τους ξένους εργάτες γης, τα θύματα του σύγχρονου σκλαβοπάζαρου εργασίας, του caporalato.
Με σημαιοφόρο τον μαχητικό συνδικαλιστή των ξένων εργατών γης Αμπουμπακάρ Σουμαχόρο κήρυξαν “ανάποδη απεργία” (a rovescio) στις 12 Νοεμβρίου σαν έκφραση αλληλεγγύης για τον δοκιμαζόμενο λαό της Ιταλίας. Εκείνη την ημέρα, οι ξένοι εργάτες, δούλεψαν στα χωράφια στους ελαιώνες κι οπωρώνες χωρίς να πληρωθούν. “Η κυβέρνηση μας έχει εγκαταλείψει, όμως εμείς δεν εγκαταλείπουμε τη χώρα, γιατί γνωρίζουμε τον πόνο, τον εγκλεισμό τη μοναξιά” γράφει στο Twitter o Σουμαχόρο, ανακοινώνοντας τούτην την πράξη απόλυτου ανθρωπισμού, από ανθρώπους που εργάζονται για ψίχουλα χωρίς μάσκες, μέτρα προστασίας, καταλύματα αξιοπρεπή, που γνωρίζουν την βία, τον εξευτελισμό, την περιθωριοποίηση, τις διακρίσεις. Άνθρωποι που τον “εγκλεισμό” τον βιώνουν καθημερινά και πάντα, όχι μόνον στις περιστάσεις και συνθήκες της πανδημίας.
Η ιδέα της “απεργίας από την ανάποδη” έχει τις ρίζες της στην πρωτοβουλία που είχε ο θρυλικός συνδικαλιστής Ντανίλο Ντόλτσι το 1956 να βάλει τους ανέργους να διορθώσουν μία παραμελημένη οδική αρτηρία, δείχνοντας πως το κράτος αδιαφορεί για εκείνους που μπορούν πραγματικά να εργαστούν, στρέφοντας το ενδιαφέρον στην πραγματική έννοια και περιεχόμενο της εργασίας και της αμοιβής της. Η παρέμβαση των δυνάμεων καταστολής κι οι συλλήψεις εμπόδισαν την υλοποίηση της πρωτοβουλίας του Ντόλτσι, ενώ η δίκη του έμεινε στην Ιστορία των αγώνων και της εργασίας.
Σε καιρούς όπως οι σημερινοί που οι συνθήκες ευνοούν την εκμετάλλευση του εργασιακού χρόνου, σε βαθμό που η εργασία να μοιάζει “δωρεάν” και όπου ο εργοδότης ολοένα και περισσότερο ζητεί “θυσίες” μόνο από τον εργαζόμενο, η πραγματική “θυσία” του πολύτιμου μεροκάματου για τους ανθρώπους αυτούς αποτελεί μία πραγματική υπέρβαση.
“Εκεί που ο εγκλεισμός είναι ένα προνόμιο, εκεί που οι ξωμάχοι δεν έχουν μάσκες, εκεί που οι χειρώνακτες κι οι εργάτες γης ισοπεδώνονται από τους γίγαντες των σουπερμάρκετ, εμείς παίρνουμε το μέρος του πληθυσμού, για να διαδηλώσουμε την αλληλεγγύη και να διατρανώσουμε πως το να ζεις μες στη μιζέρια της λάσπης δεν σημαίνει απομάκρυνση από ανθρώπινης πλευράς”, προσθέτει ο Σουμαχόρο, επιδεικνύοντας μεγαλείο, απέναντι σε μία κοινωνία που έχει λησμονήσει αυτούς τους ανθρώπους, απέναντι σε κάποιους που οιμώζουν για “απώλειες κερδών”, που ακούγονται σαν χλεύη και ύβρις απέναντι στα μεροκάματα πείνας ή μέμφονται για “θυματοποίηση” εκείνους που ακόμη και προ κρίσης αποτελούσαν το “αλάτι της γης” .
Ο ίδιος ο Αμπουμπακάρ Σουμαχόρο, που έχει πολιτογραφηθεί πλέον Ιταλός πολίτης και έχει αφιερωθεί στην προάσπιση των δικαιωμάτων και των συνθηκών εργασίας και ζωής των ξένων εργατών, αλλά και παλεύει ενάντια στις διακρίσεις, τον περασμένο Ιούνιο είχε αλυσοδεθεί και πραγματοποιήσει απεργία πείνας έξω από την Βίλα Παμφίλι στη Ρώμη, όπου πραγματοποιούνταν τα Stati Generali (οι διαβουλεύσεις των κοινωνικών και άλλων εταίρων που πομπωδώς είχε οργανώσει ο πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε) διαμαρτυρόμενος για την εγκατάλειψη του ιταλικού κράτους στους ξένους εργάτες γης που παρέμεναν κι ακόμη παραμένουν απλήρωτοι λόγω καθυστερήσεων στις επιδοτήσεις ή λόγω αδιάθετης σοδειάς. Και όμως τούτοι οι άνθρωποι, οι παρίες μίας κοινωνίας της αφθονίας ακόμη και στη διάρκεια του κορονοϊού, θυσιάζουν το μεροκάματό τους για να σταθούν δίπλα σε έναν λαό που συστηματικά αδιαφορεί για αυτούς.
