Πιθανό ρόλο «μεσάζοντα» μεταξύ της κυβέρνησης του προέδρου Χασάν Ροχανί στο Ιράν και της επικείμενης κυβέρνησης του νεοεκλεγέντα προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν αναζήτησαν απόψε οι υπουργοί Εξωτερικών Γερμανίας, Χάικο Μάας, Γαλλίας, Ζαν Ιβ Λε Ντριάν και Βρετανίας, Ντόμινικ Ράαμπ.
Οι υπουργοί Εξωτερικών των τριών χωρών (γνωστές και σαν Ε3) συναντήθηκαν σε κυβερνητικό μέγαρο έξω από το Βερολίνο επανεξετάζοντας τα νέα δεδομένα που προκαλεί η εκλογή του Τζο Μπάιντεν στις ΗΠΑ σε σχέση με τη διεθνή συμφωνία του 2015 για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, από την οποία αποχώρησαν μονομερώς οι ΗΠΑ το 2018.
Οι πρόσφατες πληροφορίες που αποκαλύφθηκαν πριν περίπου δύο βδομάδες και ανέφεραν ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ συγκάλεσε κυβερνητική σύσκεψη για να εξετάσει το ενδεχόμενο επίθεσης στις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις φαίνεται πως χτύπησε «συναγερμό» στις τρεις ευρωπαϊκές χώρες που είχαν επιχειρήσει, έπειτα από την αποχώρηση των ΗΠΑ το 2018, μέσω του μηχανισμού «ΙNSTEX» να παρακάμψουν (στην ουσία ανεπιτυχώς) το αμερικανικό χρηματοπιστωτικό σύστημα ώστε να τηρηθεί σε ένα βαθμό η συμφωνία με το Ιράν. Οι τρεις υπουργοί φέρονται πως «θα σκεφθούν» την απάντηση ή την αντίδρασή τους σε περίπτωση που ο πρόεδρος Τραμπ στις τελευταίες του μέρες, προχωρήσει τελικά σε αιφνιδιαστική επίθεση στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, δίχως να είναι ωστόσο σαφές προς ποια κατεύθυνση θα μπορούσαν αυτές οι αντιδράσεις να κινηθούν…
Πληροφορίες της βρετανικής εφημερίδας Γκάρντιαν αναφέρουν πως οι τρεις υπουργοί συναντήθηκαν συζητώντας «ποια περαιτέρω προσέγγιση μπορεί να υπάρξει που να συμπεριλαμβάνει όλες τις συμβαλλόμενες χώρες» που υπέγραψαν το καλοκαίρι του 2015 τη διεθνή συμφωνία για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα (γνωστή ως συμφωνία JCPOA που υπέγραψαν τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, δηλαδή ΗΠΑ, Βρετανία, Ρωσία, Γαλλία, Κίνα και η Γερμανία).
Διπλωμάτης που επικαλείται η εφημερίδα φέρεται να επισήμανε πως σκοπός της τριμερούς συνάντησης ήταν να επανέλθει η συμφωνία JCPOA με τη μορφή και το στόχο που είχε επιτευχθεί: δηλαδή να περιορίσει το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα μόνον για ειρηνικούς σκοπούς. Επιπλέον οι τρεις υπουργοί αποδέχθηκαν το (αυτονόητο…) γεγονός πως δεν μπορούν ακόμη να ξεκινήσουν επίσημες συνομιλίες ανάμεσα στην ΕΕ και την ομάδα συνεργατών του Τζο Μπάιντεν στις ΗΠΑ. Φέρεται ωστόσο οι χώρες Ε3 «να πιέστηκαν να ενεργήσουν ως μεσολαβητής μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν, όπου εξελίσσεται θερμή συζήτηση για το πώς θα μπορούσε να δει κανείς τις προθέσεις της κυβέρνησης Μπάιντεν».
Κάποιοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι συμβουλεύουν πως θα ήταν ευκολότερο για την ΕΕ να μεσολαβήσει ώστε να υπάρξει μία «κατανόηση» για το πόσο γρήγορα μπορεί το Ιράν να σταματήσει τις παραβιάσεις της συμφωνίας (που επέβαλε ουσιαστικά η μονομερής αποχώρηση των ΗΠΑ το 2018) και ο Αμερικανός πρόεδρος να άρει τις οικονομικές κυρώσεις (έναντι της Τεχεράνης) με προεδρικό διάταγμα. Σε αυτή την περίπτωση η συμφωνία για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα θα μπορούσε να επιτευχθεί με ή χωρίς την επίσημη επαναφορά των ΗΠΑ στην συνθήκη JCPOA.
Οι Μάας, Λε Ντριάν και Ράαμπ φέρεται να αναγνωρίζουν πως υπάρχουν «φραγμοί» για μία τόσο γρήγορη επίσημη επαναφορά στη συμφωνία εντούτοις δεν την αποκλείουν στην περίπτωση που το Ιράν διεκδικήσει αμοιβαίες εγγυήσεις μελλοντικής συμμόρφωσης κα πιθανώς αποζημιώσεις από τις ΗΠΑ επειδή επέβαλαν κυρώσεις σε βάρος της Τεχεράνης.
Οι ΗΠΑ από την πλευρά τους θα μπορούσαν να απαιτήσουν από το Ιράν διεύρυνση και «επικαιροποίηση» της συμφωνίας του 2015 ώστε να καλύπτει και το ιρανικό πυραυλικό βαλλιστικό πρόγραμμα και τις σχέσεις με γειτονικές χώρες του Ιράν στην περιοχή του Περσικού Κόλπου (π.χ. Σαουδική Αραβία).
Από την άλλη, Γερμανοί διπλωμάτες που επικαλείται το πρακτορείο Ρόιτερς απόψε αναφέρουν πως τρέφουν ελπίδες για “κοινή διατλαντική προσέγγιση” με το Ιράν.
Σε κάθε περίπτωση, οι πληροφορίες και τα σενάρια που εξέτασαν οι τρεις υπουργοί επιβεβαιώνουν, αν μη τι άλλο, πως έχει ξαναρχίσει ένας νέος κύκλος παζαριών με αφορμή τη νέα κυβέρνηση στις ΗΠΑ. Το σκηνικό σημαντικής έντασης που φόρτισαν οι ενέργειες της κυβέρνησης Τραμπ δείχνουν πως δεν θα είναι εύκολες ούτε γρήγορες, ούτε απλές λύσεις. Ένας νέος κύκλος διαβουλεύσεων, ενδεχομένως ακόμη πιο σύνθετων, προβάλλει σχεδόν βέβαιος.
