Όσοι νόμιζαν πως η υπό συγκρότηση κυβέρνηση του νεοεκλεγέντος προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν θα ξεκινήσει με θεαματικές αλλαγές στην εσωτερική και κυρίως στην εξωτερική πολιτική θα ήταν καλύτερο να κρατήσουν “μικρότερο καλάθι”.
Η σημερινή εκτενής συνέντευξη που έδωσε ο Τζο Μπάιντεν στον αρθρογράφο των Τάιμς της Νέας Υόρκης, Τόμας Φρίντμαν, δημιουργεί την εντύπωση προσεκτικών και σταθερών βημάτων που δείχνουν πως δεν θα ανατρέψουν άρδην τα όσα δημιούργησε η κυβέρνηση του απερχόμενου προέδρου μέσα στην τελευταία τετραετία.
Τουλάχιστον όχι άμεσα, με μοναδική πιθανή εξαίρεση (και αυτό υπό στενούς περιορισμούς και προϋποθέσεις) την περίπτωση του Ιράν και τις προσπάθειες για επαναφορά των ΗΠΑ στη διεθνή συμφωνία του 2015 για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. Αυτήν, από την οποία αποχώρησε ο πρόεδρος Τραμπ μονομερώς το 2018 ξεκινώντας μία εκστρατεία “υπέρτατης πίεσης”…
Η διαπραγμάτευση με το Ιράν
Τι είπε ο Τζο Μπάιντεν όταν ρωτήθηκε εάν οι ΗΠΑ θα επανέλθουν στη συμφωνία του 2015 για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, ενώ δεν έχει κλείσει καλά-καλά ούτε μία βδομάδα από τη στυγερή δολοφονία του Ιρανού επιφανούς φυσικού Μοχσέν Φακριζαντέ πιθανώς από το Ισραήλ;
“Θα είναι δύσκολο, αλλά ναι” απάντησε ο Μπάιντεν όταν του θύμισε ο Φρίντμαν ένα άρθρο που είχε γράψει στις 13 Σεπτέμβρη για το CNN.
Ο Φρίντμαν λοιπόν μεταφέροντας τις θέσεις του Μπάιντεν και της ομάδας συμβούλων Εθνικής Ασφάλειας έδειξε πως θα δοθεί προτεραιότητα στην επαναφορά των ΗΠΑ στη διεθνή συμφωνία του 2015 για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα αλλά αμέσως μετά θα ξεκινήσει ένα νέο, σκληρό παζάρι με την Τεχεράνη προκειμένου να διευθετηθούν μία σειρά από άλλα ζητήματα.
Ανοίγει η ατζέντα και οι “παίχτες” διαπραγμάτευσης
Ζητήματα που έθεσε και ο πρόεδρος Τραμπ όταν εξαπέλυσε αφόρητες κυρώσεις για να στραγγαλίσει την ιρανική οικονομία και να σύρει την ιρανική ηγεσία σε νέα διαπραγμάτευση “εφ’ όλης της ύλης” από θέση ισχύος: Το ιρανικό πυρηνικό και πυραυλικό σύστημα και την “αντιμετώπιση” της γεωπολιτικής επιρροής του Ιράν “διά αντιπροσώπων” σε Λίβανο, Συρία, Ιράκ και Υεμένη.
Επιπλέον ο Μπάιντεν φαίνεται αποφασισμένος να ανοίξει όχι μόνον την ατζέντα διαπραγμάτευσης με το Ιράν αλλά και τους διαπραγματευτές.
Όπως φαίνεται από τη συνέντευξή του στους Τάιμς της Νέας Υόρκης ο νεοεκλεγείς πρόεδρος των ΗΠΑ σχεδιάζει να προσθέσει στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης πέρα από τα άλλα τέσσερα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (Βρετανία, Γαλλία, Ρωσία, Κίνα) και την Γερμανία, γειτονικές με το Ιράν χώρες όπως η Σαουδική Αραβία και πιθανώς τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα…
Ξεκαθάρισε πως σε καμία περίπτωση δεν θα επιτρέψει τη δημιουργία πυρηνικών όπλων από το Ιράν εκτιμώντας, μεταξύ άλλων πως θα αυτό θα σηματοδοτήσει μία νέα κούρσα πυρηνικών εξοπλισμών στην ευρύτερη Μέση Ανατολή, με πρώτες “τη Σαουδική Αραβία, την Τουρκία και την Αίγυπτο”.
“Εάν το Ιράν αποκτήσει πυρηνική βόμβα αυτό θα ασκήσει τεράστια πίεση στους Σαουδάραβες, την Τουρκία, την Αίγυπτο και άλλους ώστε να αποκτήσουν πυρηνικά όπλα και αυτοί. Και το τελευταίο αναθεματισμένο πράγμα που χρειαζόμαστε σε αυτό το μέρος του κόσμου είναι η οικοδόμηση μίας πυρηνικής δυνατότητας”.
Σε αυτή την περίπτωση είναι φανερό πως η ατζέντα του Μπάιντεν και του Τραμπ “συγκλίνει” σε θέματα ουσίας και διαφέρουν μόνον σε ζητήματα τακτικής και μεθόδου διαπραγμάτευσης…
Η αποκατάσταση σχέσεων με συμμάχους και εταίρους
Ένα άλλο ζήτημα άμεσης προτεραιότητας από τη νέα κυβέρνηση του προέδρου Τζο Μπάιντεν θα είναι η αποκατάσταση των σχέσεων με συμμάχους και εταίρους των ΗΠΑ. Με αυτούς που δυσαρεστήθηκαν και ενοχλήθηκαν έντονα από τους χειρισμούς και την αντιμετώπιση που τους επιφύλαξε ο απερχόμενος πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, όπως κάποιοι από τους εταίρους στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ.
Εντούτοις και σε αυτό το ζήτημα κρύβεται μία άλλη σκοπιμότητα. Ο απώτερος στόχος αποκατάστασης των σχέσεων των ΗΠΑ με παραδοσιακούς συμμάχους τους σε Ευρώπη και Ασία δεν θα γίνει για λόγους διπλωματικής αβρότητας. Αλλά γιατί θα προετοιμαστεί το έδαφος για τη συγκρότηση μίας νέας…”μεγάλης συμμαχίας” έναντι ενός εκ των δύο σπουδαιότερων γεωπολιτικών αντιπάλων των ΗΠΑ (Ρωσία και Κίνα) που θεωρούνται αναθεωρητικές δυνάμεις στον νέο πολυ-πολιικό κόσμο του 21ου αιώνα: την Κίνα.
Κινήσεις με το μάτι στην Κίνα
Ο νεοκλεγείς πρόεδρος των ΗΠΑ αποσαφήνισε πως έναντι της Κίνας δεν θα κάνει βιαστικά ούτε άμεσα βήματα για την αποκλιμάκωση των τεταμένων σινο-αμερικανικών σχέσεων,τουλάχιστον, όχι σε ό,τι αφορά ειδικά τις εμπορικές σχέσεις καθώς συγκρούονται συμφέροντα τεράστιων μονοπωλίων και από τις δύο πλευρές.
Οι ΗΠΑ, είπε ο Μπάιντεν στον Φρίντμαν, πρέπει να είναι σε θέση ισχύος στις διαπραγματεύσεις με την Κίνα.”Πρέπει” να «ανακτήσουν» την θέση αυτή. «Δεν πρόκειται να κάνω κινήσεις άμεσα, και το ίδιο ισχύει για τους δασμούς» που επέβαλε ο Τραμπ σε σωρεία κινεζικών προϊόντων, ξεκαθάρισε. Αυτό σημαίνει ότι η γεωπολιτική κόντρα μεταξύ Ουάσιγκτον-Πεκίνου θα συνεχιστεί, εάν δεν ενταθεί…
Πρώτα απ΄όλα ο Μπάιντεν είπε πως προτού πάρει αποφάσεις έναντι της Κίνας θα κάνει μία “πλήρη αξιολόγηση” της συμφωνίας που είχε υπογράψει ο προκάτοχός του με τον Κινέζο ομόλογό του Σι Τζινπίνγκ πριν λίγα χρόνια.
Ξεκαθάρισε επίσης πως μία από τις πρώτες προτεραιότητες της νέας κυβέρνησης “τις πρώτες εβδομάδες” της θητείας του θα είναι να καταστρώσει μία “συγκροτημένη στρατηγική” έναντι της Κίνας ώστε να επιλύσει ζητήματα που θίγουν τα συμφέροντα αμερικανικών εταιριών. Όπως την “κλοπή πνευματικών δικαιωμάτων” και την παραχώρηση τεχνολογικών μυστικών από αμερικανικές σε κινεζικές εταιρίες υπό την πίεση των σινικών κρατικών αρχών…
“Η καλύτερη στρατηγική έναντι της Κίνας, νομίζω, είναι αυτή που βάζει στην ίδια σελίδα κάθε έναν από τους συμμάχους μας ή τουλάχιστον από αυτούς που ήταν σύμμαχοί μας. Αυτό θα είναι μεγάλη προτεραιότητα για μένα τις πρώτες βδομάδες της προεδρίας μου. Να δοκιμάσω να μας επαναφέρω στην ίδια σελίδα με τους συμμάχους μας” λέει ο Μπάιντεν στην Φρίντμαν.
Αυτό ο αρθρογράφος (διόλου άδικα) το ερμηνεύει ως πιθανή αφορμή όξυνσης των τριβών με την Κίνα καθώς εκτιμά ότι ως τώρα η απρόβλεπτη εξωτερική πολιτική του Τραμπ είχε βολέψει τη σινική ηγεσία επειδή ένιωθε πως οι τεταμένες διατλαντικές σχέσεις δύσκολα θα οδηγούσαν στη συγκρότηση μίας αντι-σινικής συμμαχίας.
“Η στρατηγική του Μπάιντεν εάν την καταφέρει δεν θα είναι καλοδεχούμενα νέα για την Κίνα” σχολίασε ο Φρίντμαν…
Όμως και ο ίδιος ο Μπάιντεν στη συνέχεια δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνείας, επιβεβαιώνοντας την εντύπωση περί συνέχισης της αντιπαράθεσης Ουάσιγκτον-Πεκίνου.
“Η αντιμετώπιση της Κίνας είναι ζήτημα μόχλευσης. Κατά τη γνώμη μου δεν την έχουμε” φαίνεται να τονίζει ο Μπάιντεν και να συμπληρώνει ο Φρίντμαν πως μέρος “γενίκευσης αυτής της μόχλευσης” αναπτύσσεται με μία διακομματική συναίνεση εντός ΗΠΑ. Ενδεχομένως μέσω της προώθησης μίας “καλής παραδοσιακής αμερικανικής βιομηχανικής πολιτικής, με μαζικές κρατικές επενδύσεις σε Έρευνα και Ανάπτυξη”…
Αν και στη συγκεκριμένη συνέντευξη δεν γίνεται συγκεκριμένη αναφορά πάνω στην αναθεωρητική συμπεριφορά “δύσκολων” συμμάχων των ΗΠΑ όπως η Τουρκία, η κυβέρνηση του νεοεκλεγέντος προέδρου Μπάιντεν δεν αναμένεται να προβεί σε θεαματικές κινήσεις υπέρ των συμφερόντων Ελλάδας και Κύπρου στην ευρύτερη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου.
Ασχέτως εάν το επιτελείο του Τζο Μπάιντεν προεκλογικά είχε τάξει άλλα πράγματα στο ελληνο-αμερικανικό λόμπι ώστε να εξασφαλίσει τις ψήφους της ομογένειας…
Οι χώρες, ας μην ξεχνάμε, έχουν συμφέροντα. Όχι σταθερούς φίλους. Ούτε σταθερούς εχθρούς…
