Κάποτε, ένας από αυτούς που στο ιστορικό κάδρο τοποθετείται στην κατηγορία “μεγάλοι άνδρες” είχε πει ότι η σημαντικότερη μάχη σε όλους του πολέμους είναι μία: Η τελευταία! Και, σε αυτήν δεν μιλούν μόνο τα όπλα…
Εξάλλου η απόκτηση στρατηγικού πλεονεκτήματος έναντι του αντιπάλου είναι το Α και το Ω στην τέχνη του πολέμου. Μια τέχνη που δεν γνωρίζει κανόνες, ηθικούς, κοινωνικούς και νομικούς, παρά μόνο το μολύβι και το αίμα που ξερνούν τα σιδερένια βιολιά του θανάτου.
Έγινα λυρικός; Συγχωρέστε με. Όχι, εγώ η Τέχνη… και ας είναι του πολέμου (!)
Το αλκοόλ
Όταν τον 16ο αιώνα ο Φρανκίσκος Σίλβιους δημιουργούσε το genever, κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί ότι θα εξελισσόταν στο εθνικό ποτό της Αγγλίας. Το genever λοιπόν (το ποτό που αργότερα μας χάρισε το τζιν) έπεσε για πρώτη φορά στα χέρια των Βρετανών κατά τη διάρκεια της Ολλανδικής Επανάστασης, τον 17ο αιώνα, για να το μετατρέψουν σταδιακά στο spirit που εμείς απολαμβάνουμε σήμερα. Το σημαντικό εδώ είναι ότι προτού μεταμορφωθεί στο απόλυτο κοκτέιλ της γευστικής απλότητας, το genever χρησιμοποιούνταν ως θεραπεία έναντι εκφυλιστικών και άκρως επικίνδυνων ασθενειών που βρίσκονταν σε έξαρση. Μάλιστα, το εν λόγω σκεύασμα χορηγούνταν μεταξύ άλλων και σε Ολλανδούς οπλίτες στον πόλεμο, με την Ιστορία να το καταχωρεί στα κιτάπια της με την ονομασία: “Ολλανδικό θάρρος”.
Τα ναρκωτικά
Περνώντας στη σύγχρονη πλευρά του χωροχρόνου, δεν μπορώ να μη σταθώ στην περίπτωση της ναζιστικής πολεμικής μηχανής. Δεν μπορώ να μην παρατηρήσω τη μαχητικότητά τους, κυρίως, όμως, το μέγεθος της φρίκης που έσπειραν.
Ήταν μόνο η φαντασίωση του εθνικοσοσιαλιστικού παραδείσου που έπεισε έναν ολόκληρο λαό να διαπράξει μερικές από τις μεγαλύτερες φρικαλεότητες της παγκόσμιας Ιστορίας;
Διαβάζοντας το βιβλίο του Βασίλη Λιόση: Ναζισμός, τα αίτια γέννησης και γιγάντωσής του (εκδ. ΚΨΜ) αρχίζω να σχηματίζω μια πιο ολοκληρωμένη άποψη. Γιατί, πέραν του ενστερνισμού της ναζιστικής ιδεολογίας, του πλιάτσικου που προσέφερε υλικά κίνητρα και, φυσικά, του φόβου, δεν θα πρέπει να παραγνωρίσουμε την παράμετρο της εξάρτησης από ουσίες.
Τα ναρκωτικά είχαν απαγορευτεί ήδη από το 1933 στη Γερμανία, επειδή “με αυτά μπορούσε κάποιος να βιώσει και άλλους φανταστικούς κόσμους, εκτός από τον εθνικοσοσιαλιστικό”.
Ωστόσο, παρά τις σχετικές απαγορεύσεις, οι πρώτοι μήνες του 1938 βρήκαν τη ναζιστική Γερμανία κατακλυσμένη από τη θαυματουργή επίδραση του Pervitin, των μεθαμφεταμινών, χαπιών που έφτασαν στο σημείο να ποτίζουν ακόμη και ένα είδος πραλίνας που κυκλοφόρησε τότε στη γερμανική αγορά [Ohler Norman, Yπερδιέγερση, τα ναρκωτικά στο Τρίτο Ράιχ, εκδ. Μεταίχμιο].
Όταν η ναζιστική μπότα πάτησε το πόδι της στην Πολωνία έγινε μαζική χορήγηση των χαπιών στο στράτευμα. Βλέπεις, η ικανότητα του ναρκωτικού να μειώνει το αίσθημα της πείνας, δημιουργώντας παράλληλα ένα αίσθημα “ζωηρής έφεσης προς εργασία και πνευματική διαύγεια” ήταν ό, τι έπρεπε στα πλαίσια του σχεδίου ανοίγματος νεών αγορών για το γερμανικό κεφάλαιο. [Λιόσης, ΚΨΜ, 2020].
“Φαίνεται ότι το ναρκωτικό βοηθούσε τους άντρες των τεθωρακισμένων να μην σκέφτονται τι γυρεύουν σε μία ξένη χώρα, αλλά να κάνουν απλά τη δουλειά τους- ακόμη κι αν μέρος της δουλειάς τους ήταν να σκοτώνουν ανθρώπους”, γράφει στο βιβλίο του ο Ohler σε μια προσπάθεια να αναδείξει την καταλυτική επίδραση του ψυχοδραστικού ναρκωτικού πάνω σε μυαλά που έφεραν τη σβάστικα. Πάνω σε χέρια που δολοφόνησαν χωρίς δισταγμό 160 χιλιάδες Πολωνούς, εκ των οποίων οι 60 χιλιάδες ήταν άμαχοι.
Στις 17 Απριλίου 1940, και ενώ το πρώτο πολεμικό πείραμα των ναζί είχε μόλις ολοκληρωθεί και η Πολωνία ήταν υπό την κατοχή τους, με τη Γαλλία και το Βέλγιο να αποτελούν τους επόμενους σταθμούς του πολέμου, η γερμανική στρατιωτική διοίκηση διένειμε σε χιλιάδες γιατρούς των στρατιωτικών μονάδων, μα και σε εκατοντάδες γιατρούς σωμάτων, ανώτερους αξιωματικούς της Υγειονομικής Υπηρεσίας Στρατού καθώς και στους αξιωματικούς των Βαφεν Ες- Ες τη Διάταξη περί της χρήσης του διεγερτικού. Ήταν η πρώτη φορά που ένας τακτικός στρατός βασιζόταν μεταξύ άλων σε μια χημική ναρκωτική ουσία [Λιόσης, ΚΨΜ, 2020].
Όχι όμως και η τελευταία…
Ήταν στις 25 Οκωβρίου 2015, όταν στο αεροδρόμιο της Βηρυτού κατασχέθηκε το μεγαλύτερο (μέχρι τότε) φορτίο ναρκωτικών στην ιστορία του συνηθισμένου σε τέτοιες περιπέτειες Λιβάνου. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Κώστα Ράπτη για το Capital. gr, διακινητής ήταν ο Σαουδάραβας πρίγκηπας Abdul Mohsen bin Walid bin Abdul Aziz al-Saud,ο οποίος παρέα με τέσσερις ομοεθνείς του τίγκαρε το ιδιωτικό του τζετ με 32 κουτιά και 8 βαλίτσες (συνολικού βάρους δύο τόνων) με την συνθετική αμφεταμίνη Captagon .
Πρόκειται για την ουσία που πλημμύρισε τη Μέση Ανατολή και δη τη Σαουδική Αραβία, η οποία ήδη από το 2010 κατανάλωνε επτά τόνους αυτού του εξαιρετικά εθιστικού ναρκωτικού (Reuters), ενώ κατέλαβε και τους ρημαγμένους από τον πόλεμο δρόμους της Συρίας ως το αγαπημένο χάπι εμπόλεμων και αμάχων.
Όχι τυχαία, το 2013, το Γραφείο Ναρκωτικών και Εγκληματικότητας του ΟΗΕ, ανέφερε ότι εκείνη τη χρονιά το κέντρο παραγωγής του Captagon είχε αλλάξει διεύθυνση και τα οργανωμένα δίκτυα των εμπόρων του θανάτου (μαζί με τόσα άλλα μπουμπούκια του διεθνούς υποκόσμου) είχαν μεταφερθεί από την Μπεκάα του Λιβάνου στη μαρτυρική Συρία. Ο λόγος ήταν προφανής: Εκτός της ευκολίας με την οποία τα έσοδα του εμπορίου από την πώληση Captagon θα μπορούσαν να διατεθούν στην αγορά οπλισμού από το Ισλαμικό Κράτος και τις παραφυάδες του, υπήρχε η ανάγκη δημιουργίας αντικαθεστωτικών μαχητών που θα ήταν έτοιμοι για όλα. Γεγονός που δεν πέρασε φυσικά απαρατήρητο από τις συριακές αρχές, οι οποίες ανέμεναν μέχρι και 48 ώρες για να ανακρίνουν με τις… όχι και τόσο κομψές μεθόδους τους, τους αιχμαλώτους τους, γνωρίζοντας ότι όσο διαρκεί η επήρεια του Captagon δεν έχουν καμία απολύτως ελπίδα. [Capital.gr, 26/11/2015, Με “χάπια – ζόμπι” στέλνουν τους τζιχαντιστές να σκορπίσουν τον όλεθρο]
Θα μου πείτε, ωραίες ιστορίες, ενδιαφέρουσες. Είναι όμως θέμα που ο αρχισυντάκτης σου θα έκανε πρωτοσέλιδο; Άγνωσται αι βουλαί του αριχσυντάκτη, θα αρκεστώ να απαντήσω στο δεύτερο σκέλος της ερώτησης…
Γιατί, αναφορικά με το πρώτο σκέλος, δεν κάναμε τίποτα άλλο, παρά να θυμίσουμε στον Διευθυντή των Υπηρεσιών Πληροφοριών των ΗΠΑ, τον κύριο Τζον Ράτκλιφ (που πρόσφατα μας προειδοποιούσε σε άρθρο του στην Wall Street Journal σχετικά με τους κινδύνους που γεννά η προσπάθεια του Πεκίνου να “αναπτύξει στρατιώτες με βιολογικά βελτιωμένες δυνατότητες”) ότι το μόνο που κάνει η απέναντι πλευρά είναι να ακολουθεί τη διεθνή πεπατημένη. Και δη, τα χνάρια των Ηνωμένων Πολιτειών…
Η επιστήμη
Ποιος μπορεί να ξεχάσει τον Μάριον Σουλζμπέρτκερ , τον Αμερικανό δερματολόγο και εμπνευστή του οράματος του άτρωτου στρατιώτη;
Ο Σουλζμπέρκτερ, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου διεξήγαγε επιστημονική έρευνα πάνω στις δερματικές παθήσεις που παρουσίαζαν τα στελέχη του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού στην περιοχή του Ειρηνικού. Σχεδόν είκοσι χρόνια μετά, το 1962 από τη θέση του επικεφαλής του “Research, Medical Research and Development Command”, μιλούσε στο Συνέδριο Επιστημών του Στρατού με θέμα την “Πρόοδο και προοπτικές στην Ιδιοφυλαξία (Ενσωματωμένη ατομική αυτοπροστασία του στρατιωτή εν ώρα μάχης)”, υποστηρίζοντας την αναγκαιότητα ενός ριζικού μετασχηματισμού του παράγοντα εκείνου που συνέχιζε να βάζει φρένο στην αποτελεσματικότητα των σχεδιών επέκτασης των Αμερικανών: Την ανθρώπινη ευαλοτότητα.
Για τον λόγο αυτό πρότεινε την εφαρμογή του προγράμματος “Idiophylaxis”, που συνδύαζε τη βιοϊατρική επιστήμη με την ανάγκη του αμερικανικού Πενταγώνου για βελτίωση της φυσικής κατάστασης των στρατιωτών, όχι μετά τη μάχη, ενδεχομένως σε περίπτωση τραυματισμού, αλλά πριν και κατά τη διάρκεια αυτής.
Μερικές δεκαετίες μετά, το 2007, στο 25ο Συμπόσιο Συστημάτων Τεχνολογίας του Defense Advanced Research Projects Agency (DARPA), ήταν ο Μίκαελ Κάλαχαν που παρουσίασε τη δική του πρόταση για την απόκτηση στρατηγικού πλεονεκτήματος των αμερικανικών δυνάμεων σε εχθρικά για τον στρατιωτικό βραχίονα των συμφερόντων της Ουάσινγκτον περιβάλλοντα.
Παίρνοντας τη σκυτάλη από τον Σουλζμπέρκτερ, ο Κάλαχαν εστίασε στην ανάπτυξη τεχνολογιών που θα προστατεύουν το στράτευμα των ΗΠΑ, όχι μόνο από τις εχθρικές σφαίρες και βόμβες, αλλά και από περιβαλλοντικές απειλές, μολυσματικές ασθένειες, χημικά και ραδιενεργά όπλα… “Ένα βιολογικό ανοσοποιητικό πλεονέκτημα”, όπως έλεγε ο ίδιος, που θα επιτρέπει στους αμερικανούς στρατιώτες να πολεμούν σε εξωτικά και πρωτόγονα πεδία μάχης μιμούμενοι οργανισμούς που βρίσκονται στα πιο τοξικά περιβάλλοντα του κόσμου.
Και αν νομίζετε πως τα είδατε όλα, γελιέστε, γιατί τα παλικάρια στο Πεντάγωνο έχουν καλπάζουσα φαντασία…
Βουτώντας στο αρχείο της επιθεώρησης Le Monde Diplomatique, πέφτω πάνω σε ένα εξαιρετικά αποκαλυπτικό ρεπορτάζ που αποδεικνύει, με γλαφυρό θα έλεγα τρόπο, ότι το βασικό πρόβλημα του Ράτκλιφ δεν είναι η “επικινδυνότητα” της εν λόγω κίνησης των Κινέζων, αλλά το γεγονός ότι ο Ασίατης γίγαντας πάτησε σε ξένα χωράφια.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, το υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ έχει διαθέσει σημαντικά ποσά για την έρευνα της συμπεριφοράς των αποδημητικών πτηνών και ιδιαίτερα ενός είδους τσίχλας με λευκό λαιμό. Και αυτό γιατί, σε αντίθεση με τα περισσότερα από τα υπόλοιπα είδη, το συγκεκριμένο χαρακτηρίζεται από την ιδιαιτερότητα, κατά τη διάρκεια της αποδημίας του, να μπορεί να μείνει ξύπνιο έως και επτά συνεχόμενες ημέρες, κάτι που του επιτρέπει να πετάει τη νύχτα και να αναζητά την τροφή του την ημέρα, χωρίς να ξεκουράζεται.
Διάφοροι ερευνητές πανεπιστημίων, όπως στο Μάντισον του Ουισκόνσιν, χρηματοδοτήθηκαν αδρά με σκοπό να μελετήσουν την εγκεφαλική δραστηριότητα των πτηνών κατά τις περιόδους στέρησης ύπνου. Στόχος των ερευνών ήταν η απόκτηση γνώσεων, οι οποίες θα μπορούσαν στη συνέχεια να μεταφερθούν στο ανθρώπινο είδος.
“Προσπαθούν να δημιουργήσουν έναν στρατιώτη ο οποίος δεν θα κοιμάται”, σχολίαζε η εφημερίδα. Για να συνεχίσει παρακάτω: “Η μελέτη αυτού του είδους τσίχλας αποτελεί ένα πολύ μικρό τμήμα ενός κατά πολύ ευρύτερου σχεδίου το οποίο αποσκοπεί στην επίτευξη της, έστω μερικής, κυριαρχίας πάνω στον ανθρώπινο ύπνο. Ο βραχυπρόθεσμος στόχος συνίσταται στη δημιουργία μεθόδων οι οποίες θα επιτρέπουν σε έναν στρατιώτη να βρίσκεται σε επιχειρησιακή ετοιμότητα χωρίς να κοιμάται επί τουλάχιστον επτά ημέρες. Σε πιο μακροπρόθεσμο επίπεδο, ο στόχος είναι να διπλασιαστεί αυτό το χρονικό διάστημα, ενώ παράλληλα θα διατηρούνται σε υψηλό επίπεδο οι σωματικές και οι πνευματικές δυνατότητες των άγρυπνων στρατιωτών.
Μέχρι σήμερα, τα μέσα που διαθέταμε για να επιτύχουμε καταστάσεις αϋπνίας συνοδεύονταν πάντα από έλλειμμα ψυχικών και διανοητικών ικανοτήτων (για παράδειγμα, μειωμένο επίπεδο επαγρύπνησης). Όμως, στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο στόχος της επιστημονικής έρευνας δεν είναι πλέον η ανακάλυψη μεθόδων για την τόνωση της εγρήγορσης, αλλά ο περιορισμός της ίδιας της σωματικής ανάγκης για ύπνο. (…) Όπως έχει ήδη αποδείξει η ιστορία, οι καινοτομίες που προκύπτουν από τη στρατιωτική έρευνα έχουν στη συνέχεια την τάση να μεταφέρονται στην ευρύτερη κοινωνική σφαίρα. Έτσι, ο άγρυπνος στρατιώτης ενδέχεται να αποτελέσει τον πρόδρομο του άγρυπνου εργαζόμενου ή του άγρυπνου καταναλωτή”.
Πρόκειται για την εξύμνηση εκείνου του είδους του ατόμου που είναι “απασχολημένο ανά πάσα στιγμή, πάντοτε σε διασύνδεση, αλληλεπίδραση, επικοινωνία, αντίδραση ή συναλλαγή με ένα οποιοδήποτε τηλεματικό περιβάλλον”, εξηγούσαν στην ανάλυσή τους για το δεσπόζον οικονομικό σύστημα, ο Λικ Μπολτάνσκι και η Ιβ Τσιαπέλο.
Σύμφωνα με τη μελέτη τους, σε διάφορες “περιοχές του πλανήτη (…) θεωρείται σημαντικό το να κάνεις ανά πάσα στιγμή κάτι, να βρίσκεσαι σε κίνηση, να αλλάζεις, ενώ συχνά η σταθερότητα θεωρείται συνώνυμο της αδράνειας. Αυτό το μοντέλο δραστηριότητας δεν εμφανίζεται ως μια απλή τροποποιημένη μορφή τού προηγούμενου μοντέλου της εργασιακής ηθικής, αλλά ως ένα εντελώς νέο μοντέλο προτύπων, το οποίο, για να λειτουργήσει, απαιτεί χρονικούς ρυθμούς του τύπου 24/7. (…) Υπάρχει μια, ανώδυνη υποτίθεται, αλλά πολύ διαδεδομένη έκφραση που χαρακτηρίζει την κατάσταση ενός υπολογιστή ή μιας μηχανής: η sleep mode.
Η ιδέα της μηχανής που είναι διαθέσιμη ανά πάσα στιγμή, λειτουργώντας σε χαμηλή ένταση, τείνει να επαναπροσδιορίσει την έννοια του ύπνου ως μια απλή κατάσταση περιορισμένης ή ετεροχρονισμένης λειτουργικότητας και προσβασιμότητας. Η λογική του πλήκτρου on/off είναι πλέον ξεπερασμένη: Στο εξής, τίποτε δεν μπορεί να είναι πλέον εντελώς off. Δεν υπάρχει πλέον κατάσταση πραγματικής ανάπαυσης”. Και αυτό γιατί, για το κυρίαρχο σύστημα παραγωγής, ο ύπνος “δημιουργεί εμπόδια στις(…) διαδικασίες (…) συσσώρευσης κεφαλαίου, στην κυριαρχία του χρηματοοικονομικού τομέα”, προκαλώντας παράλληλα “ανυπολόγιστες απώλειες στους τομείς της παραγωγής, της κυκλοφορίας και της κατανάλωσης αγαθών”.
Να δεις, πώς το έλεγε ο Βλαδίμηρος; Α, ναι: “Ο ιμπεριαλισμός είναι το ανώτερο στάδιο του καπιταλισμού”. Αλλά, μην απασχολούμε τον κόσμο με ξεπερασμένα τσιτάτα, τελειωμένων ιδεολογιών. Έχει να δει και τηλεοπτικά ριάλιτι…
