Η είδηση πέρασε απαρατήρητη στη χώρα μας, αλλά και στα μεγάλα μέσα της Ιταλίας, όμως είναι πολύ ενδεικτική για την τάση που δημιουργείται στον χώρο της ενημέρωσης σχεδόν σε παγκόσμιο επίπεδο, στα μονοπώλια που όλο και περισσότερο τα ποδηγετούν και στην αμείλικτη εποπτεία και έλεγχο που τους επιβάλλουν. Η οικογένεια Ανιέλι της Fiat με μία εξαιρετικά λιτή ανακοίνωση ενημέρωσε πως κλείνει το ιστορικό περιοδικό MicroMega, έναν από τους φάρους της πολιτικής και θεωρητικής κριτικής στην Ιταλία, που επί σχεδόν 35 χρόνια διηύθυνε ο σημαντικός διανοούμενος Paolo Flores d’ Arcais. Ένα περιοδικό από το οποίο παρέλασαν σχεδόν όλα τα μεγάλα ονόματα της παγκόσμιας, όχι μόνον της ιταλικής πολιτικής σκέψης και θεωρίας, από τον Γιούργκεν Χάμπερμας, τον Μάσσιμο Κατσάρι, τον Τζουζέπε Βάκα, μέχρι τον Στέφανο Ροντοτά, τον Έρικ Όλιν Ράιτ, τη Φράνκα Ράμε, για να αναφέρουμε μόνο κάποιους στοχαστές που πρόχειρα μας έρχονται στον νου.
Το MicroMega, που ουδέποτε συντηρήθηκε από δημόσιο χρήμα, κάθε δύο μήνες τολμούσε μία σοβαρή παρέμβαση και στην πολιτική επικαιρότητα, αλλά και στα φλέγοντα ζητήματα της πολιτικής επιστήμης, της φιλοσοφίας και της κοινωνιολογίας, όπως και του πολιτισμού και της τέχνης. Τα τεύχη του αποτελούν για όσους συστηματικά το αγοράζουν, μία επιτομή της σκέψης του τέλους του 20ου και των αρχών του 21ου αιώνα, μία απαραίτητη βιβλιογραφική συλλογή, μία διορατική αναφορά σε κάθε ιστορική ανασκόπηση της συγκυρίας. Όποιος κάποτε έλαχε να διαβάσει, ή αγόραζε το MicroMega ξέρει για ποιά πραγματική εκδοτική αξία πρόκειται.
Μόνο που το MicroMega “βάραινε” η ταυτότητά του: αν και υπερκομματικό αποπτελούσε πάντα το “όργανο” της πεφωτισμένης και οραματικής Αριστεράς. Χωρίς πολιτικές υστερίες, ούτε καιροσκοπισμούς, σάλπιζε τα ιδανικά, τις αξίες και κυρίως την ηθική στάση ενός χώρου που δεν ήθελε να παραδωθεί ούτε σε ακρότητες, αλλά ούτε και να συμβιβασθεί. Αταλάντευτο, το MicroMega προέβαλε επιχειρηματολογημένη αντίσταση στον Μπερλουσκονισμό, στη διαφθορά και τις σχέσεις πολιτικής-οικονομικών συμφερόντων-Μάφιας, στην Ακροδεξιά, στα μνημόνια, στις επιθέσεις κατά των δικαιωμάτων του πολίτη και των κοινωνικών ομάδων, προτάσσοντας την ηθική πάλη, τη στροφή προς τις αξίες της κοινωνικής συνεργασίας κι αντίστασης.
Δεν είναι τυχαίο που ένα συγκρότημα όπως οι Ανιέλι (τυπικώς του εκδοτικού ομίλου Gedi στον οποίο έχει περάσει η έκδοση), με την υπογραφή του γενικού διευθυντή των εκδόσεών τους Κοράντο Κοράντι εξέδωσε τη “χριστουγεννιάτικη” ανακοίνωση προς τους εργαζομένους: “Αξιότιμοι Κύριοι, σας ενημερώνουμε ότι από την 1η Ιανουαρίου 2021, η δημοσίευση του περιοδικού Micromega θα σταματήσει. Τις καλύτερες ευχές μας”. Σάμπως, όπως εύστοχα σχολιάζεται σε ένα σχετικό δημοσίευμα με την είδηση, η Γιουβέντους (επίσης ιδιοκτησία των Ανιέλι) να ανακοίνωνε πως από 1ης Ιανουαρίου ο Κριστιάνο Ρονάλντο δεν αποτελεί μέλος της ομάδας.
Η Fiat των Ανιέλι που αξιώνει από το ιταλικό κράτος βοήθεια 6,3 δισ. ευρώ για τις απώλειες που υπέστη από την κρίση που προκάλεσε ο κορονοϊός (μόλο που ως όμιλος Fiat -Chrysler έχει την έδρα της στο εξωτερικό και δεν καταβάλλει φόρους στην Ιταλία), απειλώντας μάλιστα με κλείσιμο εργοστασίων εάν δεν την λάβει, δεν θα μπορούσε να “στεγάζει” στο επιχειρηματικό της portofolio μία “αριστερή φυλλάδα”.
Άλλωστε, η φίμωση του MicroMega μοιάζει να συμβαδίζει με την γενικότερη “αυτο-λογοκρισία” που ο όμιλος Ανιέλι επιβάλλει και στην άλλη “προοδευτικού προσήμου” εφημερίδα του, τη γνωστή και έγκυρη Repubblica: πρόσφατα ο διευθυντής της τελευταίας, Μαουρίτσιο Μολινάρι, του οποίου ο διορισμός από τους Ανιέλι σχολιάζεται ως αποφασιστική στροφή της εφημερίδας στα δεξιά, διένειμε στους δημοσιογράφους της Repubblica, μια επιστολή, εν είδει δεκαλόγου συμπεριφοράς.
Μεταξύ των όσων τόνιζε ο Μολινάρι στους εργαζόμενους διαβάζει κανείς: “Το καθήκον μας είναι να εγγυηθούμε τον πλουραλισμό των ιδεών και των απόψεων και στη συνέχεια την ταυτότητά μας, δηλαδή αυτή μιας συντακτικής ομάδας που βασίζεται στις αξίες της Ευρώπης και της Δύσης, τη φιλελεύθερη δημοκρατία και το κοσμικό κράτος”. Ευρωκεντρισμός και δυτική κουλτούρα δηλαδή, που κάποιος “κακοπροαίρετος” είναι δυνατόν να διακρίνει πίσω από τις γραμμές το πνεύμα του δυτικού καπιταλισμού, της εκμετάλλευσης και των πολιτιστικών αποκλεισμών του, μία επιστροφή στο Ancien Regime του υποχειριασμού των δημοσιογράφων στα πολιτικο-οικονομικο-εκδοτικά συμφέροντα.
Αλλά αποστροφή τούτη δεν είναι η μόνη στο σημείωμα του Μολινάρι, ο οποίος διαμηνύει πως : “όσοι εργάζονται στον όμιλο Gedi… πρέπει να πιστέψουν στη μελέτη, να γνωρίζουν το κοινό που αποτελεί τον στόχο τους, να αποφεύγουν οποιαδήποτε μορφή μαχητικής στράτευσης (sic), να είναι ανοιχτοί στην επικοινωνία με κάθε πλατφόρμα”. Κοντολογίς, οι δημοσιογράφοι καλούνται να αυτολογοκριθούν, ώστε να μη θεωρηθεί πως “στρατεύονται” υπέρ κάποιας διεκδίκησης, να μη φανεί ότι “μεροληπτούν” υπέρ κάποιων δικαιωμάτων και να αναγκάζονται να είναι “ανοικτοί” στις αξιώσεις άλλων ομάδων, που υπό κανονικές συνθήκες μπορεί και να στηλίτευαν. Βέβαια, η μόνη “στράτευση” που κρίνεται αναγκαία είναι εκείνη στη γραμμή της εφημερίδας και της δικής της ερμηνείας για τη Δημοκρατία, την Ενημέρωση, την Ελεύθερη Γνώμη.
Πάντως, οι πρώτες αντιδράσεις από το MicroMega είναι στη γραμμή πως το περιοδικό θα αναζητήσει έναν άλλο εκδότη, ώστε να συνεχισθεί η κυκλοφορία του, που από την ημέρα της πρώτης του κυκλοφορίας το 1986 δεν έχει σταματήσει ποτέ. Και δεν πρέπει.
