Βεβαρυμένο παρελθόν έχει, σύμφωνα με καταγγελίες εργαζομένων, η τακτική μερίδας εργοδοτών να απαιτούν την επιστροφή μέρους των μισθών, της αμοιβής των υπερωριών και των δώρων Χριστουγέννων ή Πάσχα. Τακτική, η οποία συνεχίζεται ακόμη και εν μέσω πανδημίας.
“Φουσκωτοί”, “συνοδοί” , “υπεύθυνοι”, “αυτοφωράκηδες” ή “συνεργάτες”, αναλαμβάνουν (με το αζημίωτο φυσικά) την συγκέντρωση χρημάτων τα οποία επιστρέφουν στον εργοδότη ακόμη και μέσα σε κουτιά από γλυκά, ρωτώντας με νόημα όσους εργαζόμενους αντιδρούν, αν επιθυμούν… επίσκεψη κατ’ οίκον.
Οι εργαζόμενοι, φοβούμενοι αφενός ότι θα χάσουν τη δουλειά τους και αφετέρου ότι θα βρεθούν αντιμέτωποι με άτομα που μπορεί να προξενήσουν πρόβλημα στους ίδιους και στις οικογένειές τους, συμβιβάζονται και τελικά υποκύπτουν στον εκβιασμό.
Το σίγουρο, πάντως, είναι ότι τα τελευταία χρόνια, άτομα που απασχολούνταν σε άλλο “κλάδο” της (παρα)οικονομίας, βιοπορίζονται πλέον ως “εισπράκτορες” τέτοιων εταιρειών στο φως της ημέρας.
Από το 2017, τα συνδικάτα άρχισαν να γίνονται αποδέκτες καταγγελιών για εργοδότες που ζητούσαν την επιστροφή αποδοχών από τους εργαζόμενους. Τι είχε συμβεί;
Τον Μάιο του ίδιου έτους δημοσιεύθηκε η Κοινή Υπουργική Απόφαση 22528/430 (ΦΕΚ Β 1721/18.5.2017) σχετικά με την καθιέρωση της υποχρεωτικής καταβολής από τους εργοδότες των αποδοχών των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα, μέσω τραπεζικού λογαριασμού.
Πρόκειται για ΚΥΑ, η έκδοση της οποίας καθυστέρησε έξι ολόκληρα χρόνια, αφού ο σχετικός νόμος είχε ψηφιστεί το 2011.
Η εξέλιξη αυτή, είχε ως αποτέλεσμα πολλοί εργοδότες που μέχρι εκείνη τη στιγμή ανάγκαζαν τους εργαζόμενους να υπογράφουν εν λευκώ εξοφλητικές αποδείξεις για χρήματα τα οποία δεν άγγιζαν καν, να καταθέτουν υποχρεωτικά τον μισθό στον τραπεζικό λογαριασμό των εργαζομένων.
Οι “συνοδοί”
Από εκείνο το σημείο και έπειτα, άρχισε να εφαρμόζεται η τακτική της επιστροφής χρημάτων στον εργοδότη δια της… τεθλασμένης.
Εργαζόμενοι επικοινωνούσαν με τα συνδικάτα, καταγγέλλοντας ότι εργοδότες κατέθεταν στον τραπεζικό λογαριασμό μισθούς, δώρα, επιδόματα, προσαυξήσεις για υπερβάλλουσα και υπερωριακή απασχόληση, αλλά στη συνέχεια τους ζητούσαν να μεταβούν αυθημερόν στο κοντινότερο ΑΤΜ, να κάνουν ανάληψη του ποσού και να το επιστρέψουν.
Και προφανώς επειδή ο δρόμος προς το ΑΤΜ ήταν μακρύς και… δύσβατος (όταν, μάλιστα, πρόκειται να επιστρέψεις χρήματα για τα οποία έχεις δουλέψει), οι εργαζόμενοι είχαν “συνοδό”, τον οποίο όριζε ο εργοδότης.
Ο λόγος που οι εργοδότες προσλαμβάνουν άσχετα με την εταιρεία άτομα να “συνοδεύουν” τους εργαζόμενους στα ΑΤΜ, είναι απλός. Φοβούνται την πιθανότητα κάποιος εργαζόμενος να έχει ειδοποιήσει την αστυνομία και στη διαδρομή από το ΑΤΜ προς τα γραφεία της επιχείρησης τα χαρτονομίσματα να έχουν προσημειωθεί και να συλληφθούν επ’ αυτοφώρω…
“Κρουασάν θα πάρετε;”
Χαρακτηριστικη είναι η περίπτωση, η οποία αφορά στην παράδοση των φακέλων με τα χρήματα των εργαζομένων σε άγνωστο άτομο, με εμφανώς… καλή φυσική κατάσταση.
Η παραλαβή των φακέλων με τα χρηματικά ποσά από τους εργαζόμενους γινόταν σε κουτί με κρουασάν.
Το άτομο αυτό, γνωστό, σύμφωνα με τις αναφορές των εργαζομένων, στη νυχτερινή ζωή της πόλης, περνούσε από τα καταστήματα κρατώντας στα χέρια του λίστα με τα ονόματα, τις διευθύνσεις και τα τηλέφωνα των εργαζομένων και αφού ανακοίνωνε “Ήρθα να πάρω τα κρουασάν του (όνομα του εργοδότη)”, αμέσως μετά παραλάμβανε το κουτί.
Όταν ένας εργαζόμενος δεν τοποθέτησε μέσα στο κουτί με τα κρουασάν το φάκελο με τα χρήματα, ο “εισπράκτορας” φώναξε το όνομά του υπαλλήλου και παρουσία των συναδελφων του, ζήτησε να επιβεβαιώσει ότι ήταν σωστή η διεύθυνση κατοικίας του για να “περάσει το βράδυ από το σπίτι να τον κεράσει κρουασάν”.
Ο εργαζόμενος τρομοκρατημένος από το γεγονός ότι ο άγνωστος γνώριζε που μένει, έβαλε αμέσως τα χρήματα στο φάκελο και τα τοποθέτησε στο κουτί.
Χαμηλόμισθοι χρηματοδότες
Μια παραλλαγή της εξαναγκαστικής επιστροφής μισθού, κατεγράφη ως… άτυπη ενίσχυση προς την επιχείρηση.
Ο εργοδότης, εκτός από τον μισθό κατέθετε στους τραπεζικούς λογαριασμούς του προσωπικού και μπόνους, το οποίο οι εργαζόμενοι ήταν υποχρεωμένοι να εκταμιεύσουν άμεσα και να το επιστρέψουν στην επιχείρηση.
Η αναγκαστική οικονομική ενίσχυση συνεχίστηκε σε κάποιες επιχειρήσεις ακόμη και τον τελευταίο χρόνο, με εργοδότες να απαιτούν εν μέσω πανδημίας και οικονομικής κρίσης, μέρος ή και ολόκληρο το ποσό της αποζημίωσης ειδικού σκοπού που έλαβαν οι εργαζόμενοι από το κράτος και στις περισσότερες περιπτώσεις δεν ξεπερνά τα 534 ευρώ το μήνα.
…και ταχυδακτυλουργικά!
Υπήρξαν, όμως και “επιστημονικοί” τρόποι.
Όπως η “διευκόλυνση” εργαζομένων από την επιχείρηση κατά την διαδικασία υποβολής των ατομικών δηλώσεων για την αποζημίωση ειδικού σκοπού, καθώς είχαν τεθεί σε αναστολή σύμβασης.
Οι εργαζόμενοι παρέδωσαν τους κλειδαρίθμους taxisnet στον λογιστή του εργοδότη και όταν ήρθε η ώρα να πληρωθούν από το κράτος την ειδική αποζημίωση, διαπίστωσαν ότι είχε δηλωθεί άγνωστος σε εκείνους τραπεζικός λογαριασμός.
Πολλές αναφορές έχουν γίνει και για εταιρείες, οι οποίες τη μια μέρα έχουν ΑΦΜ, την άλλη έχουν βαρέσει διάλυση φεσώνοντας εργαζόμενους και προμηθευτές και τη μεθεπόμενη έχουν ανοίξει νέα εταιρεία με νέο ΑΦΜ και νέο νόμιμο εκπρόσωπο (συνήθως κάποιο άγνωστο ηλικιωμένο συνταξιούχο ή άπορο).
