Μπαίνοντας το 2021 ευχηθήκαμε όλοι, ο ένας στον άλλον, καλή χρονιά. Όμως όλα δείχνουν ότι και τούτη η χρονιά θα ΄ναι συνέχεια της προηγούμενης. Δεν είναι μόνο αυτά που συμβαίνουν, αλλά και ο τρόπος που τα βιώνουμε. Πλήρης κατακερματισμός και συλλογική ασυνεννοησία. Ο καθένας διασπασμένος σε χίλιες γνώμες… Όλος ο κόσμος μια Γκουέρνικα.
Μέσα σ’ αυτή τη σύγχυση αισθάνομαι την ανάγκη να ορίσω με θετικό τρόπο τα σημεία της δικής μου εσωτερικής ανασυγκόλησης μέσα από οκτώ ευχές. Ξεκινώ με τρεις που θα μπορούσαν ίσως να πραγματοποιηθούν.
Θα ευχόμουν λοιπόν …
… Να ξανατεθεί στην παγκόσμια ατζέντα, τούτη τη φορά με σοβαρότητα και σε πρώτη προτεραιότητα η διαγραφή του παγκόσμιου χρέους. Να συστρατευθούν στον στόχο αυτό κατ’ αρχάς οι θρησκευτικοί ηγέτες, οι άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών, αθλητές κ.ά.
… Να υπάρξει συστηματική υπεράσπιση της πλήρους ελευθερίας του λόγου, κυρίως στο διαδίκτυο, αλλά και γενικότερα στη δημόσια σφαίρα. Να απορριφθεί κάθε μορφή λογοκρισίας (υπέρ των αδαών και αφελών, υποτίθεται). Να καταγγελθεί, με όσο γίνεται πιο ηχηρό τρόπο, η δόλια καμπάνια εναντίον των fake news (που δικαιώνει τη λογοκρισία).
… Να φανούν δυνατότητες μιας συνεννόησης, ή έστω ορθολογικής διαφωνίας, για όλα αυτά τα ζητήματα που πολώνουν τη δημόσια συζήτηση: π.χ. κλιματική αλλαγή, κορωνοϊός. Να ξεκινήσει μια ανοικτή, δημόσια συζήτηση χωρίς προϋποθέσεις “ορθής” άποψης. Με μόνη προϋπόθεση την κοινή αναζήτηση της αλήθειας και όχι την εριστική αντιπαράθεση.
Θα ήθελα επίσης …
… Να επικρατούσε διεθνώς η ειρήνη. Να διαφαινόντουσαν δυνατότητες αποφυγής της γεωπολιτικής πόλωσης και των νέων συρράξεων σε παγκόσμιο επίπεδο. Να εξαλείφονταν, έστω εν μέρει, οι αιτίες των προσφυγικών μετακινήσεων. Φοβάμαι όμως πως θα συμβεί το αντίθετο, δυστυχώς.
… Να αναδυόταν σε Αιγαίο, Βαλκάνια και Ανατολική Μεσόγειο η δυνατότητα υπέρβασης των εθνικών συγκρούσεων. Να συγκροτείτο ένα ιστορικά νέο, περιφερειακό πλαίσιο διεθνικής ειρήνης και ουδετερότητας σε σχέση με τους μεγάλους γεωπολιτικούς ‘παίκτες’ . Φοβάμαι όμως πως και αυτό δεν γίνεται. Ίσως να φανεί αργότερα, αφού όμως περάσουμε πρώτα από μεγάλες καταστροφές.
… Να διαφαινόταν μια εναλλακτική διέξοδος στην παγκόσμια κρίση και στις επικρατούσες πολιτικές διαχείρισής της. Να ξαναεμφανιζόντουσαν νέα κινήματα σαν τους Αγανακτισμένους του 2010-11, ή σαν τα κίτρινα γιλέκα, αλλά σε πιο ώριμη μορφή, με θετικές προτάσεις για τη δημοκρατία και εναλλακτικές στρατηγικές την ανασυγκρότηση των περιφερειακών οικονομιών. Δύσκολο! (Κινήματα θα υπάρξουν, ασφαλώς. Η ωρίμανση όμως είναι ακόμα μακρυά. Θα έπρεπε να συναισθανθεί η αριστερά, στην Ελλάδα και σε όλον τον κόσμο, τη βαρύνουσα σημασία του τι συνέβη πέρυσι και πρόπερσι στη Λατινική Αμερική. Να γινόταν η πολιτική σχολή Μοράλες-Λινέρα και τα πρόσφατα κινήματα της Χιλής και των άλλων χωρών της Λατινικής Αμερικής οι αφορμές ενός γενικού αναστοχασμού για τον τρόπο του πολιτεύεσθαι. Όμως είναι νωρίς ακόμα. Η Λατινική Αμερική είναι τρεις δεκαετίες πιο μπροστά από τον υπόλοιπο κόσμο σε ό,τι αφορά τη διαχείριση της κρίσης, και εμείς έχουμε πολλά προαπαιτούμενα πριν να μάθουμε τα μαθήματα που έχει να μας διδάξει.)
Τέλος, προσεύχομαι …
… Να ήταν η Χριστιανική Ορθόδοξη Εκκλησία σε θέση να αξιοποιήσει τις ιστορικές προκλήσεις σαν ευκαιρία πνευματικής ανασυγκρότησής της. Προφανώς δεν είναι ώριμη για κάτι τέτοιο. Και γι’ αυτό θα προηγηθεί η κατάρρευση – συμβολική και πρακτική – των εκκλησιαστικών θεσμών της Ορθόδοξης Εκκλησίας όπως τους ξέραμε τους τελευταίους δύο αιώνες. (Φαίνεται πως αυτό είναι το σχέδιο του Θεού).
… Να βρει η ανθρωπότητα τα πνευματικό αντίδοτο στον μηδενιστικό ατομισμό που κυριαρχεί παγκοσμίως. Αντίδοτο που δεν το προσφέρει βέβαια η “επιστροφή” στις παραδοσιακές θρησκείες. Οι πολώσεις που ζούμε είναι ακόμα αδιέξοδες. Εδώ κι αν είναι μακρύς ο δρόμος….
*(η κεντρική φωτογραφία αποτελεί εικαστική έμπνευση της Λήδα Ξυδιά, από τη σειρά “Σκίτσα Καραντίνας”, Απρίλιος 2020.)
