Οι Ευρωπαίοι πολιτικοί έχουν αρχίσει να εκφράζουν αυτό που κάποτε θεωρούταν ανήκουστο, σχετικά με τις φαρμακευτικές πατέντες, αναφέρει το Politico, τονίζοντας θα μπορούσαν να πάρουν τις πατέντες από τις φαρμακευτικές, για να αντισταθμίσουν τις τεράστιες ελλείψεις σε εμβόλια.
Οι φαρμακοβιομηχανίες για πολλά χρόνια θεωρούσαν τις ευρωπαϊκές χώρες αναμφισβήτητα πιστούς συμμάχους και μπορούσαν πάντα να βασιστούν στην ΕΕ για την υπεράσπιση των αμερικανικών, γιαπωνέζικων και ευρωπαϊκών εταιρειών φαρμάκων, έναντι των φτωχών χωρών της Αφρικής και της Νότιας Ασίας που, εδώ και καιρό ήθελαν να παραδοθούν σε παρασκευαστές γενόσημων οι συνταγές κρίσιμων φαρμάκων, σημειώνει το Politico.
Όμως, η οργή για την αδυναμία των φαρμακευτικών να υλοποιήσουν τα συμβόλαια είχε ως αποτέλεσμα ακόμη και Ευρωπαίοι πολιτικοί, από το ιταλικό κοινοβούλιο έως τον Γερμανό υπουργό Οικονομικών Πέτερ Αλτμάιερ, να υποστηρίζουν- αν και επιφυλακτικά- ότι οι πατέντες ίσως δεν πρέπει πλέον να είναι τόσο ιερές όσο κάποτε.
Το ερώτημα που τίθεται πλέον είναι αν απλά εκτοξεύουν απειλές, γνωρίζοντας ότι κάτι τέτοιο θα γκρέμιζε ένα απόλυτο εμπορικό ταμπού και θα ρίσκαρε μια έξοδο κορυφαίων εταιρειών από την Ευρώπη, λόγω φόβων για την απώλεια βιομηχανικών πνευματικών δικαιωμάτων, σημειώνει το Politico.
Ο Ευρωπαίος Επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς, Τιερί Μπρετόν- βετεράνος των μεγάλων γαλλικών επιχειρήσεων- πασχίζει να τονίσει ότι δεν υπάρχει ζήτημα αναδιανομής πατεντών. Την Τετάρτη επέμεινε ότι θα είναι επικεφαλής των προσπαθειών των Βρυξελλών για να βοηθηθούν οι φαρμακευτικές να επεκτείνουν τα σημεία παραγωγής. «Θα διασφαλίσω ότι θα έχουν ό,τι χρειάζονται», δήλωσε.
Αυτή η πιο παραδοσιακή, υπέρ των επιχειρήσεων, στάση του Μπρετόν θα καθησυχάσει τα στελέχη των φαμακευτικών, που τώρα είναι αντιμέτωπα με ένα πολύ πιο εχθρικό μήνυμα από άλλες πλευρές.
Την προηγούμενη εβδομάδα ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ ανέφερε την προοπτική η ΕΕ να υιοθετήσει «επείγοντα μέτρα», επικαλούμενη διάταξη έκτακτης ανάγκης στις συνθήκες της ΕΕ, ως απάντηση στις ελλείψεις των παραδόσεων.
Αξιωματούχοι της Κομισιόν έκαναν αναφορά στο άρθρο 122 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της ΕΕ, που κατά τα φαινόμενα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να αναγκαστούν οι εταιρείες των εμβολίων να μοιραστούν τις πατέντες τους ή άλλες άδειες, γνωστή ως υποχρεωτική χορήγηση άδειας.
Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών επίσης φάνηκε ανοιχτός σε μια τέτοια πιθανότητα. Σε τηλεοπτική εμφάνιση την προηγούμενη εβδομάδα ο Αλτμάιερ δήλωσε ότι οι υποχρεωτικές άδειες δεν θα βοηθούσαν στην αύξηση της παραγωγής τους επόμενους μήνες, επειδή η δημιουργία επιπλέον κέντρων παραγωγής θα απαιτούσε χρόνο. Αλλά, αν η συνεργασία μεταξύ των φαρμακευτικών εταιρειών για την αύξηση της παραγωγής αποτύχει, δήλωσε «διατεθειμένος να συζητήσουμε εξαναγκαστικά μέτρα».
Εξάλλου, αντίστοιχη άποψη έχει εκφράσει και ο Αλέξης Τσίπρας που σε άρθρο του στο Politico έγραψε ότι η ΕΕ πρέπει να εξασφαλίσει όσες άδειες παραγωγής εμβολίων και αλυσίδες παραγωγής μπορεί και να αποκτήσει τις σχετικές πατέντες, προκειμένου να δημιουργήσει μια ευρωπαϊκή σχετική «δεξαμενή».
Η Ινδία και η Νότια Αφρική πιέζουν για μια πιο σκληροπυρηνική επιλογή. Θέλουν μια προσωρινή διεθνή αποποίηση της συμφωνίας TRIPS- για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στον τομέα του εμπορίου- για όλα τα φαρμακευτικά προϊόντα που σχετίζονται με τον κορονοϊό, συμπεριλαμβανομένων εμβολίων και θεραπειών.
Ο Τομάσο Βαλέτι, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος της Κομισιόν, επίσης δήλωσε υπέρ της αποποίησης και της έκδοσης υποχρεωτικών αδειών. «Πιστεύουμε πραγματικά ότι αυτό θα θέσει σε κίνδυνο τη μελλοντική καινοτομία; 2,2 εκατομμύρια άνθρωποι είναι νεκροί», έγραψε στο Τwitter.
Υπάρχουν ενδείξεις πως η Ιταλία τάσσεται υπέρ της αποποίησης της συμφωνίας για τα εμπορικά πνευματικά δικαιώματα. Όμως, υπάρχει σφοδρή αντίδραση από τις πλούσιες χώρες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, για την απόφαση του οποίου απαιτείται ομοφωνία.
Πέρα από αυτές τις δυσκολίες, υπάρχει ένα βασικό πρόβλημα, επισημαίνει το Politico. Η αναγκαστική χορήγηση άδειας σημαίνει μεν ότι ένας άλλος παρασκευαστής μπορεί να κατασκευάσει το φάρμακο ή το εμβόλιο χωρίς να τον μηνύσει ο κάτοχος της άδειας, αλλά αυτό δεν τους δίνει τη σημαντική τεχνογνωσία ή τεχνολογία για να κατασκευάσουν το φάρμακο.
Αυτό είναι κάτι ξεχωριστό από την πατέντα και κάτι ιδιαίτερα σημαντικό για την κατασκευή σύνθετων φαρμάκων, όπως τα εμβόλια mRNA, που έως τώρα δεν είχαν ξανακατασκευαστεί.
Μια πιθανή λύση θα μπορούσε να ήταν το C-TAP, η «δεξαμενή» πρόσβασης τεχνολογίας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, που είχε στόχο να αποτελέσει μια ανοιχτή πηγή γνώσης για την επιστήμη και την τεχνολογία που σχετίζεται με τον κορωνοϊό. Όμως, έως τώρα καμία εταιρεία- κάτοχος πατέντας δεν έχει συμφωνήσει να ενταχθεί σε αυτό.
