Το τελευταίο εμπόδιο για την διεξαγωγή διεθνούς έρευνας για τα εγκλήματα πολέμου που διαπράχθηκαν στην κατεχόμενη Παλαιστίνη έχει αρθεί, καθώς το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης ενέκρινε εν τέλει το αίτημα της Εισαγγελέως για την έναρξη των νομικών διαδικασιών που αφορούν στην διερεύνηση των εγκλημάτων πολέμου στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, συμπεριλαμβανομένης της Γάζας. 

Τον Δεκέμβριο του 2019, η εισαγγελέας του ΔΠΔ Φατού Μπενσούντα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα αρχικά πορίσματα του Δικαστηρίου συνιστούν επαρκή βάση για τη διερεύνηση εγκλημάτων πολέμου που διαπράχθηκαν από το Ισραήλ και Παλαιστινιακές ομάδες στα κατεχόμενα εδάφη και ότι το Δικαστήριο είναι αρμόδιο να εξετάσει το ζήτημα.

Η πρόταση εξόργισε το Ισραήλ και τους δυτικούς του συμμάχους, που επιμένουν ότι το ΔΠΔ δεν έχει αντίστοιχη δικαιοδοσία, καθώς η Παλαιστίνη δεν αποτελεί ανεξάρτητο κράτος. Κατά συνέπεια, η Μπενσούντα παρέπεμψε το ζήτημα στο Προδικαστικό Επιμελητήριο του ΔΠΔ, ζητώντας την έκδοση απόφασης σχετικά με το πεδίο εφαρμογής της εδαφικής δικαιοδοσίας του Δικαστηρίου στην Κατάσταση του Κράτους της Παλαιστίνης.

Το ΔΠΔ εξέδωσε δελτίο τύπου, στο οποίο, μεταξύ άλλων αναφερόταν πως: 

Το προδικαστικό τμήμα Ι του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου αποφάσισε, κατά πλειοψηφία, ότι η εδαφική δικαιοδοσία του Δικαστηρίου στην Κατάσταση στην Παλαιστίνη, ένα συμβαλλόμενο μέρος του Καταστατικού της Ρώμης του ΔΠΔ, εκτείνεται στα εδάφη που καταλαμβάνει το Ισραήλ από το 1967, συγκεκριμένα στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη, συμπεριλαμβανομένης της Ανατολικής Ιερουσαλήμ. Το Επιμελητήριο διαπίστωσε ότι, ανεξάρτητα από το καθεστώς του βάσει του γενικού διεθνούς δικαίου, η προσχώρηση της Παλαιστίνης στο Καταστατικό ακολούθησε τη σωστή και τακτική διαδικασία και ότι το Επιμελητήριο δεν έχει εξουσία να αμφισβητήσει και να επανεξετάσει το αποτέλεσμα της διαδικασίας προσχώρησης που διεξήγαγε η Συνέλευση των Κρατών Μερών. Η Παλαιστίνη συμφώνησε έτσι να υπαχθεί στους όρους του Καταστατικού του ΔΠΔ στη Ρώμη και έχει το δικαίωμα να αντιμετωπίζεται ως οποιοδήποτε άλλο Κράτος Μέρος για θέματα που σχετίζονται με την εφαρμογή του Καταστατικού. 

Οι δικαστές δήλωσαν ότι η απόφασή τους βασίστηκε στο γεγονός ότι το κράτος της Παλαιστίνης υπέγραψε το Καταστατικό της Ρώμης τον Ιανουάριο του 2015  και πως η  απόφαση για τη δικαιοδοσία δεν συνεπάγεται καμία απόπειρα προσδιορισμού της παλαιστινιακής κρατικότητας, η οποία είναι αβέβαιη ή εθνικά σύνορα. 

Η απόφαση αυτή ανοίγει τον δρόμο για την πλήρη διερεύνηση των εγκλημάτων πολέμου στην Παλαιστίνη, χωρίς περαιτέρω εσωτερικές νομικές συζητήσεις εντός του ίδιου του ΔΠΔ.

Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπέντζαμιν Νετανιάχου καταδίκασε την απόφαση, λέγοντας σε μια τηλεοπτική δήλωση ότι η έρευνα του ΔΠΔ για ψεύτικα εγκλήματα πολέμου αποτελεί καθαρό αντισημιτισμό και ανέφερε ότι το ίδιο το δικαστήριο υπερασπίζεται τους τρομοκράτες, αρνούμενο να διερευνήσει τα δικτατορικά καθεστώτα στο Ιράν και τη Συρία που διέπραξαν φρικτές φρικαλεότητες σχεδόν σε καθημερινό επίπεδο. Με σηκωμένη τη γροθιά του, ο Νετανιάχου είπε πως “Θα πολεμήσουμε αυτή τη διαστροφή της δικαιοσύνης με όλη μας τη δύναμη”.

Το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Human Rights Watch) χαρακτήρισε την απόφαση “καίρια” και  η Balkees Jarrah, αναπληρωτρια διευθύντρια διεθνούς δικαίου είπε ότι μέσω αυτής της απόφασης προσφέρεται τελικά στα θύματα σοβαρών εγκλημάτων πραγματική ελπίδα για δικαιοσύνη μετά από μισό αιώνα ατιμωρησίας και πως ήρθε η ώρα οι Ισραηλινοί και οι Παλαιστίνιοι δράστες των σοβαρότερων κακοποιήσεων – είτε εγκλήματα πολέμου που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια εχθροπραξιών είτε κατά την επέκταση παράνομων εποικισμών – να αντιμετωπίσουν τη δικαιοσύνη.

Το Παλαιστινιακό Υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε πρόκειται για “ιστορική ημέρα για την αρχή της λογοδοσίας” Ο Σαμί Αμπού Ζουχρί, αξιωματούχος της Χαμάς, χαρακτήρισε την απόφαση ως σημαντική εξέλιξη που συμβάλλει στην προστασία του παλαιστινιακού λαού.

Ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ Νεντ Πράις  έγραψε στο Twitter πως οι Ηνωμένες Πολιτείες αντιτίθενται στην απόφαση σχετικά με την παλαιστινιακή κατάσταση και πως θα συνεχιστεί η υποστήριξη στην ισχυρή δέσμευση του Προέδρου Μπάιντεν στο Ισραήλ και την ασφάλειά του, συμπεριλαμβανομένων των αντιτιθέμενων ενεργειών που επιδιώκουν να στοχεύσουν άδικα το Ισραήλ. 

Η κυβέρνηση Τραμπ είχε επίσης εναντιωθεί σθεναρά στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο.

Τους τελευταίους μήνες έχει διεξαχθεί μια σειρά συνεντεύξεων με διεθνείς εμπειρογνώμονες σχετικά με το ζήτημα αυτό, συμπεριλαμβανομένης μιας συνομιλίας με τον καθηγητή Ρίτσαρντ Φάλκ, πρώην Ειδικό Εισηγητή του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα των Παλαιστινίων και τον Δρ. Τριεστίνο Μαρινιέλο, μέλος της νομικής ομάδας για τα θύματα της Γάζας στο ΔΠΔ. Αμφότεροι οι ειδικοί είχαν συμφωνήσει ότι το ΔΠΔ διαθέτει δικαιοδοσία και ότι, παρά την έντονη πολιτική πίεση και τις αμερικανικές κυρώσεις στο ΔΠΔ, η έρευνα για τα εγκλήματα πολέμου είναι πιθανό να προχωρήσει.

Πηγή: Reuters, The Palestine Chronicle