Η μηχανή αναζήτησης Google τιμά τη μνήμη του βραβευμένου με Νόμπελ Λογοτεχνίας συγγραφέα, Μπορίς Λεονίντοβιτς Παστερνάκ, ο οποίος γεννήθηκε σαν σήμερα πριν από 131 στη Μόσχα.

Ο Μπορίς Λεονίντοβιτς Παστερνάκ γεννήθηκε το 1890, γόνος μιας κοσμοπολίτικης οικογένειας ταλαντούχων καλλιτεχνών της Μόσχας. Ο πατέρας τους ήταν ζωγράφος και ο εικονογράφος των λογοτεχνικών έργων του Τολστόι, η μητέρα του ήταν από τις καταξιωμένες πιανίστριες της εποχής. Ανάμεσα στους οικογενειακούς φίλους και γνωστούς που επισκέπτονταν το σπίτι του συγκαταλέγονταν ο πιανίστας και συνθέτης Σεργκέι Ραχμάνινοφ, ο επίσης μεγάλος συνθέτης Αλεξάντρ Σκριάμπιν, ο υπαρξιστής φιλόσοφος Λεφ Σεστόφ, ο ποιητής Ράινερ Μαρία Ρίλκε κι άλλες κορυφαίες μορφές των γραμμάτων και τεχνών.

Ο Παστερνάκ ήταν τεσσάρων ετών όταν συνάντησε για πρώτη φορά τον Τολστόι σε ένα από κονσέρτα της μητέρας του στο Ωδείο της Μόσχας.  

Η εκπαίδευσή του ξεκίνησε στο Γερμανικό Γυμνάσιο της Μόσχας και συνέχισε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο της Μόσχας. Επηρεασμένος από τον οικογενειακό φίλο Αλεξάντρ Σκριάμπιν, ο Παστερνάκ ασχολήθηκε με τη μελέτη της μουσικής από την ηλικία των έξι ετών, από το 1904 έως το 1910. Μέχρι το 1912 είχε συνειδητοποιήσει πως η μουσική δεν ήταν το κάλεσμά του στη ζωή του και επέλεξε το Πανεπιστήμιο του Μαρβούργου στην Έσση της Γερμανίας για να σπουδάσει φιλοσοφία. Μετά από τέσσερις μήνες στη Γερμανία κι ένα σύντομο ταξίδι στην Ιταλία, ο Παστερνάκ επέστρεψε στη Μόσχα για να αφοσιωθεί στη λογοτεχνία.   

Οι πρώτες ποιητικές συλλογές του πέρασαν απαρατήρητες. Με τις ποιητικές συλλογές “Sestra moya zhizn” (1922) και “Temy i variatsii” (1923) o Παστερνάκ καταξιώθηκε ως ένας από τους κορυφαίους ποιητές της γενιάς του στη Ρωσία. Στα τέλη του 1923 παντρεύτηκε τη ζωγράφο Εβγκένια Βλαντιμίρονβα.

Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου δίδαξε και εργάστηκε στο χημικό εργοστάσιο στο Βσεβολόντο-Βίλβε κοντά στη ρωσική πόλη Περμ στα Ουράλια Όρη, γεγονός που αναμφίβολα τον προμήθευσε με υλικό για το Δρ. Ζιβάγκο πολλά χρόνια αργότερα. Ο Παστερνάκ, αντίθετα προς τους συγγενείς και φίλους του, έμεινε στη Ρωσία μετά την επανάσταση των Μπολσεβίκων, ενθουσιασμένος και ανυπόμονος για το χείμαρρο νέων ιδεών και δυνατοτήτων που έφερε μαζί της η κοσμοϊστορική αυτή αλλαγή.

Το 1932, ο Παστερνάκ είχε μετασχηματίσει το στιλ του για να το κάνει αποδεκτό στο σοβιετικό κοινό και εξέδωσε την ποιητική συλλογή “Η Δεύτερη Γέννηση”. Στη συνέχεια απλοποίησε περισσότερο το στυλ του και τη γλώσσα του στη νέα του συλλογή “Στα Πρωινά Τρένα”. Κατά τη διάρκεια των μεγάλων διωγμών του σταλινικού καθεστώτος στα τέλη της δεκαετίας του 1930 o ποιητής απογοητεύτηκε όταν διαπίστωσε τις αυταπάτες των κομμουνιστικών ιδανικών. Απρόθυμος να εκδώσει δική του ποίηση, άρχισε να μεταφράζει Σαίξπηρ (Άμλετ, Μάκβεθ, Βασιλιάς Ληρ), Γκαίτε (Φάουστ), Ρίλκε (Ρέκβιεμ για μια φίλη), τον σπουδαίο Γάλλο ποιητή του Συμβολισμού Πωλ Βερλαίν και γεωργιανά ποιήματα.

Το 1931 πήρε διαζύγιο από την Βλαντιμίρονβα. Ήταν φθινόπωρο του 1946 όταν ήδη παντρεμένος με την Ζινταΐντα Νικολάγεβνα, ο Μπορίς Παστερνάκ γνώρισε τον έρωτα της ζωής του στο πρόσωπο της Όλγκα Ιβίνσκαγια, βοηθός αρχισυντάκτη στο μηνιαίο περιοδικό “Novy Mir”. “Πριν από λίγο μιλούσα με τον Θεό”, έχει γράψει Ιβίνσκαγια στα απομνημονεύματά της περιγράφοντας τι είχε πει στη μητέρα της για την πρώτη της συνάντηση και τον θαυμασμό της για τον ποιητή, συγγραφέα. Ο Παστερνάκ βρήκε στην Ιβίνσκαγια την πνευματική και συναισθηματική γαλήνη που του έλειπε από τη σύζυγό του. Αρκετοί κριτικοί πιστεύουν πως τα ποιήματα που έγραψε ο Παστερνάκ κατά τη διάρκεια της σχέσης του με την Ιβίνσκαγια είναι ανάμεσα στα καλύτερά του. β

Διάφορες πηγές αναφέρουν ότι ο Ιωσήφ Στάλιν ήταν ασυνήθιστα ανεκτικός με τον Παστερνάκ. Φήμες εμφανίζουν τον Σοβιετικό ηγέτη να κρατά στα χέρια το έγγραφο της σύλληψης του συγγραφέα και να λέει: “Αφήστε ήσυχο αυτό τον ονειροπόλο”. Πολλοί αποδίδουν αυτήν την ευαισθησία του Στάλιν στο γεγονός ότι ο Παστερνάκ είχε μεταφράσει και προωθήσει πολλά έργα της γεωργιανής λογοτεχνίας. Και ο Στάλιν είχε γεννηθεί στη Γεωργία. Ωστόσο, η Ιβίνσκαγια δεν έχαιρε της ίδιας προνομιακής μεταχείρισης. Συνελήφθη το 1949 για το φερόμενο αντισοβιετικό της λόγο και καταδικάστηκε σε τέσσερα χρόνια φυλάκισης σε στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας. Ήταν έγκυος στο παιδί του Παστερνάκ αλλά η Ιβίνσκαγια απέβαλε.

Μερικά χρόνια πριν την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Παστερνάκ εγκαταστάθηκε με τη γυναίκα του στο Περεντέλκινο, ένα χωριό ιδανικό για συγγραφείς μερικά χιλιόμετρα από τη Μόσχα. Εκεί έγραψε το πασίγνωστο αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα “Δόκτωρ Ζιβάγκο”. Το βιβλίο απαγορεύτηκε από το σοβιετικό καθεστώς και έτσι μεταφέρθηκε λαθραία στο εξωτερικό και εκδόθηκε στα ιταλικά από τον ιταλικό εκδοτικό οίκο Φελτρινέλλι το 1957. Το βιβλίο προκάλεσε αμέσως αίσθηση και ακολούθησαν εκδόσεις του σε πολλές μη-κομμουνιστικές χώρες. Το 1958 και 1959, η αμερικάνικη έκδοσή του έμεινε για 26 εβδομάδες στην κορυφή της λίστας μπεστ-σέλερς των Τάιμς της Νέας Υόρκης. Το βιβλίο του κυκλοφόρησε στις περισσότερες γλώσσες του κόσμου εκτός από τη μητρική του και έγινε μπεστ σέλερ και ένα από τα πιο δημοφιλή μυθιστορήματα όλων των εποχών.

Παρά το γεγονός ότι κανένας Σοβιετικός κριτικός δεν είχε διαβάσει το βιβλίο, απαίτησαν την αποβολή του από την Ε.Σ.Σ.Δ. Τελικά, το 1988 το μυθιστόρημα εκδόθηκε και στη Σοβιετική Ένωση. Το βιβλίο μεταφέρθηκε και στον κινηματογράφο με πρωταγωνιστές τον Ομάρ Σαρίφ και την Τζούλι Κρίστι, σε σκηνοθεσία Ντέιβιντ Λην. Το έργο έγινε παγκόσμια επιτυχία, αν και επικεντρωμένο περισσότερο στην ρομαντική πλευρά του βιβλίου.

Το 1958 ο συγγραφέας κέρδισε το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Ενώ αρχικά δήλωσε ενθουσιασμένος, στη συνέχεια, δεχόμενος πιέσεις από το σοβιετικό καθεστώς, αποποιήθηκε το βραβείο “εξαιτίας του νοήματος που απέδωσε στη διάκριση αυτή η κοινωνία, στους κόλπους της οποίας ζούσε”. Ακόμη και μετά την άρνηση παραλαβής του βραβείου, το καθεστώς της χώρας του συνέχισε να τον απειλεί το λιγότερο με εξορία. Το 1989, το βραβείο δόθηκε στον υιό του Παστερνάκ, Γιεβγκένυ, σε τελετή στη Στοκχόλμη. “Η τολμηροτέρα φωνή της μετεπαναστατικής Ρωσίας”, σύμφωνα με τον Τύπο της εποχής, ο Μπορίς Παστερνάκ απεβίωσε από καρκίνο των πνευμόνων στα 70 του χρόνια, στις 30 Μαΐου του 1960.