Το αν ο Κουφοντίνας είναι κοινός εγκληματίας ή ταξικός αγωνιστής καθόλου δεν ενδιαφέρει την Εκκλησία. Ούτε το πώς το βλέπει ο ίδιος, ούτε το αν έχει μετανοήσει ή όχι. Ούτε το αν έχει δίκιο ή άδικο σε αυτό που ζητάει. Την Εκκλησία την ενδιαφέρει η απελπισία του ανθρώπου. Του κάθε ανθρώπου. Ακόμα και του φοβερότερου εγκληματία.
Ο Κουφοντίνας είναι έτοιμος αυτή τη στιγμή να διαπράξει το χειρότερο των εγκλημάτων. Αφήνεται να πεθάνει. Δεν έχει σημασία με ποια συνείδηση το κάνει. Ή μάλλον, έχει σημασία. Με όσο πιο λάθος συνείδηση το κάνει τόσο το χειρότερο. Και είναι σ’ αυτό ακριβώς που η Εκκλησία μπορεί να παρέμβει.
Το πιο απλό που θα μπορούσε να γίνει είναι να τον επισκεφθεί εκεί που βρίσκεται ένας παπάς – ιεράρχης ή απλός ιερέας. Δεν χρειάζεται να πάρει θέση για κανένα ζήτημα. Ούτε για τα αιτήματά του, ούτε για τίποτε άλλο. Δεν χρειάζεται να πει τίποτα δημόσια. Απλώς να βρεθεί εκεί. Η Εκκλησία οφείλει να είναι παρούσα – δεν μπορεί να είναι αδιάφορη – στην ανθρώπινη τραγωδία. Δεν υπάρχει ένας άνθρωπος του Χριστού να πει δυο λόγια στον Κουφοντίνα και να τον ακούσει, τι έχει να πει στην κατάσταση που βρίσκεται;
Λένε πολλοί, γιατί να ασχοληθεί η Εκκλησία με τον Κουφοντίνα; Γιατί ειδικά μ’ αυτόν; Θα αρκεστώ σε δύο μόνο λόγους.
Ο ένας είναι ότι της το ζητούν. Της το ζητούν με αγωνία και ελπίδα οι άνθρωποι που νοιάζονται για τον Κουφοντίνα. Δεν είναι εγκληματίες όλοι αυτοί. Ούτε οπαδοί της ιδεολογίας του ή της τακτικής του. Οι περισσότεροι μιλούν για δίκαιο ή απλώς για ανθρωπιά. Και πολλοί απ’ αυτούς – ίσως οι περισσότεροι – είναι άθεοι. Μπορεί η Εκκλησία να τους αγνοήσει; Θα δεχθεί ότι η αγάπη που ευαγγελίζεται είναι λιγότερη από το δίκαιο και την ανθρωπιά των άθεων ανθρωπιστών;
Λένε πολλοί ότι είναι αμετανόητος. Μα δεν πρόκειται για εξομολόγηση. Πρόκειται για άλλο πράγμα. Ο Χριστός πάνω στο σταυρό ζήτησε συγχώρεση για λογαριασμό αυτών που τον θανάτωναν. Δεν τους ρώτησε αν είχαν μετανοήσει. Και η Εκκλησία, που εύχεται στις κηδείες, δεν ρωτά αν ο νεκρός έχει μετανοήσει ή όχι.
Στο Ευαγγέλιο της Κρίσεως ο Χριστός μίλησε για φυλακισμένους. Δεν ξεχώρισε μετανοημένους και μη. Ούτε ρώτησε ποιοι έκαναν βαριά και ποιοι ελαφρά εγκλήματα. Σε μερικές Κυριακές η Εκκλησία θα θυμηθεί το Ευαγγέλιο αυτό. Δεν ξέρω ποιος ιερέας θα έχει το κουράγιο να το διαβάσει από άμβωνος, και ποιος ιεροκήρυκας θα εξηγήσει το νόημά του έχοντας το βάρος αυτής της ικεσίας, που η Εκκλησία έκανε πως δεν την άκουσε.
Υπάρχει και ένας άλλος λόγος. Εδώ και δεκαετίες το πένθος των ανθρώπων που έχασαν τους δικούς τους από τις σφαίρες της “17 Νοέμβρη” βαραίνει όχι μόνο στους ίδιους, αλλά και πάνω στη ζωή της χώρας. Ένα μέρος της πολιτικής ρητορικής τρέφεται από αυτό το πένθος που έχει μεταλλαχθεί σε οργή. Η Εκκλησία οφείλει να απορρίψει αυτή τη ρητορική της οργής. Οφείλει να ανακαλύψει τρόπους υπέρβασής της, όσο αυθεντική και όσο ανθρωπίνως δικαιολογημένη και αν είναι.
Και αν, εν πάση περιπτώσει, μας είναι τόσο μακρινή ή ξένη σε μας τους σημερινούς Χριστιανούς η λογική του Χριστού και των αγίων απέναντι στους διώκτες τους, ας διδαχθούμε από το πώς στάθηκαν απέναντι στους χουντικούς – που δεν είχαν μετανοήσει βέβαια – ο Αντρέας Λεντάκης και ο Μανώλης Γλέζος.
Η Εκκλησία οφείλει με τη δημόσια στάση της να υποδείξει έμπρακτα ένα δρόμο καταλλαγής, έναν δρόμο συγχώρεσης όλων με όλους. Το οφείλει πρώτα απ’ όλα προς τους ίδιους τους οργισμένους συγγενείς των θυμάτων, αλλά και προς όλη τη χώρα.
