Πυρετώδεις διεργασίες παρατηρούνται το τελευταίο διάστημα στο υπουργείο Πολιτισμού. Δεν είναι μόνο η αναστάτωση που έχει δημιουργηθεί από τις δραματικές εξελίξεις γύρω από την υπόθεση Λιγνάδη που έχουν προκαλέσει πονοκέφαλο στην υπουργό Πολιτισμού και το επιτελείο της. Είναι και διάφορες “εκκρεμότητες” σε ανοιχτά μέτωπα (λ.χ. Ακρόπολη και αρχαιολογικοί χώροι Ακαδημίας Πλάτωνος και Φιλοπάππου), οι οποίες φαίνεται πως επισπεύδονται, εν όψει πιθανολογούμενων ανατροπών στον ίδιο τον υπουργικό θώκο.

Προγραμματική για τον αρχαιολογικό χώρο της Ακαδημίας Πλάτωνος

Σε αυτό το πλαίσιο, σύμφωνα με επιβεβαιωμένες πληροφορίες του “Κοσμοδρόμιου”, επιχειρείται η επίσπευση της υπογραφής από την υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη και τον δήμαρχο Αθηναίων Κώστα Μπακογιάννη των σχεδίων “Προγραμματικής Σύμβασης Πολιτισμικής Ανάπτυξης” για τον αρχαιολογικό χώρο της Ακαδημίας Πλάτωνος, όπως επίσης και για τον αρχαιολογικό χώρο του λόφου Φιλοπάππου. Στην πρώτη από αυτές τρίτος συμβαλλόμενος σχεδιάζεται να είναι η εταιρία “Ανάπλαση Α.Ε.” και στην δεύτερη η εταιρεία “Εθνικός Κήπος – Μητροπολιτικό Πράσινο Α.Ε.”.

Υπενθυμίζουμε πως το ζήτημα αυτό είχε προκαλέσει δριμείες αντιδράσεις όταν τον περασμένο Νοέμβριο το “Κοσμοδρόμιο” έφερε στη δημοσιότητα, το σχέδιο που υπήρχε τότε, ένα σκανδαλώδες, σχεδόν αποικιοκρατικού τύπου, σχέδιο εκχώρησης αρμοδιοτήτων της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών στον Δήμο Αθηναίων και στην ελεγχόμενη από τον ίδιο “Ανάπλαση Α.Ε.”.

Οι αντιδράσεις που προκλήθηκαν τότε είχαν “παγώσει” την ολοκλήρωση των συμβάσεων, όπως, άλλωστε, και η εντελώς αρνητική εισήγηση της ίδιας της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών που, όπως είχαμε αποκαλύψει, είχε ρητά απορρίψει αμφότερα τα σχέδια κειμένων για την Ακαδημία Πλάτωνος και για τον λόγο Φιλοπάππου, διαπιστώνοντας πως μέσω αυτών ο Δήμος Αθηναίων επιχειρεί να αποφασίζει ο ίδιος επί των δράσεων συνολικά στους συγκεκριμένους αρχαιολογικούς χώρους, θέτοντας εν αμφιβόλω τις αρμοδιότητες και το ρόλο της οικείας Εφορείας Αρχαιοτήτων και περιορίζοντας συνολικά το ρόλο των υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού σε ρόλο εκτελεστή των αποφάσεων του Δήμου.

Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, παρεμβαίνοντας στην υπόθεση, σημείωνε πως “τα προωθούμενα σχέδια Μνημονίου και Προγραμματικής Σύμβασης, επιχειρούν να μεταφέρουν τις συνταγματικές αρμοδιότητες του Υπουργείου Πολιτισμού σε φορείς με αλλότριους σκοπούς, επιφυλάσσοντας στην Αρχαιολογική Υπηρεσία χαρακτήρα γραμματειακής υποστήριξης σε νεοφανείς φορείς ακόμα και για εργασίες που συνιστούν συστηματική αρχαιολογική έρευνα” και καλούσε την υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη να απόσχει “από την προσυπογραφή αυτών ή άλλων παρόμοιας κατεύθυνσης και χαρακτήρα Μνημονίων ή/και Προγραμματικών Συμβάσεων”.

Ωστόσο, ο Δήμος Αθηναίων, που δεν κρύβει τις αδηφάγες ορέξεις και τις επεκτατικές βλέψεις του προς οτιδήποτε μπορεί να ενισχύσει την δημόσια εικόνα του Κώστα Μπακογιάννη και την εξυπηρέτηση συμφερόντων εις βάρος του δημόσιου χώρου, σε συνεργασία με το γραφείο της υπουργού Πολιτισμού και την πάντα “πρόθυμη” σε σχετικές εξυπηρετήσεις Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων (ΔΙΠΚΑ) του υπουργείου, ανέλαβαν να ξεμπλοκάρουν την υπόθεση και τώρα επισπεύδουν για να προλάβουν.

Το σχέδιο κειμένου για την “Ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου της Ακαδημίας Πλάτωνος” που προωθούν τώρα για υπογραφή μπορεί να μην εμφανίζει φαινομενικά τις ακραίες διατυπώσεις και προβλέψεις του αντίστοιχου κειμένου του Νοεμβρίου του 2020, έχει όμως σημαντικά προβλήματα. Σύμφωνα με τις πληροφορίες μας, μεταξύ άλλων, προβλέπεται να ανατεθούν στον Δήμο εργασίες που κανονικά είναι της αρμοδιότητας της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, όπως η ενοποίηση δύο ανασκαφικών σκαμμάτων, της Παλαίστρας και του παρακείμενου στα δυτικά λουτρικού συγκροτήματος, που συνδέονται οργανικά ως οικοδομήματα του Γυμνασίου, η διαμόρφωση των πρανών και των προσβάσεων στα σκάμματα, οι μελέτες και η ανάδειξη των σωζόμενων αρχιτεκτονικών καταλοίπων κτλ.

Επίσης, στην “Ανάπλαση Α.Ε.” ανατίθεται το υποέργο της προκήρυξης διεθνούς αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για την εκπόνηση της μελέτης η οποία θα οδηγήσει στην κατασκευή του Αρχαιολογικού Μουσείου Αθηνών στην περιοχή. Από πότε τέτοιου είδους εργασίες, αρμοδιότητας του Υπουργείου Πολιτισμού, ανατίθενται σε Ανώνυμες Εταιρίες των ΟΤΑ;

Τι ακριβώς ετοιμάζονται να συνομολογήσουν ο Δήμος Αθηναίων και η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού για την Ακαδημία Πλάτωνος και το λόφο Φιλοπάππου; Και γιατί με τέτοια μυστικοπάθεια;

Πίσω από τα πλάνα της χιονισμένης Ακρόπολης

Αγχώδεις και εσπευσμένες εργασίες, ωστόσο, κρύβονται, όπως φαίνεται, και πίσω από την φωτογραφία της χιονισμένης Ακρόπολης για τη οποία κάναμε λόγο σε προηγούμενό κείμενό μας. Με αφορμή τη φωτογραφία αυτή που διανεμήθηκε στα μέσα ενημέρωσης από το Ίδρυμα Ωνάση συνοδευόμενη από το μήνυμα: “Σας στέλνουμε αυτή τη φωτογραφία της χιονισμένης Ακρόπολης που τράβηξε για το Ίδρυμα Ωνάση ο Σταύρος Πετρόπουλος με την ευχή να δούμε όλοι σύντομα πολλές άσπρες μέρες. Μπορείτε να τη χρησιμοποιήσετε ελεύθερα, χρησιμοποιώντας το credit”, είχαμε θέσει τα ακόλουθα ερωτήματα: “Πότε και με τίνος απόφαση εγκρίθηκε άδεια κινηματογράφησης για τα γυρίσματα της 16ης Φεβρουαρίου; Δυνάμει ποιας εισήγησης του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου και επί ποίου σεναρίου εκδόθηκε (αν εκδόθηκε) η σχετική άδεια; Σε ποιο ύψος προσδιορίστηκαν (αν προσδιορίστηκαν) τα προβλεπόμενα από το νόμο τέλη κινηματογράφησης που πρέπει να αποδοθούν στον Οργανισμό Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων (ΟΔΑΠ) – πρώην Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων (ΤΑΠ); Επιπλέον, με βάση ποια άδεια κυκλοφόρησε η συγκεκριμένη φωτογραφία, που προβάλει το Ίδρυμα Ωνάση και την εταιρεία Alaska Films”;

Ασφαλώς, τα ερωτήματα αυτά έμειναν αναπάντητα από το υπουργείο Πολιτισμού, που θεωρεί πως μπορεί να αντιμετωπίζει την Ακρόπολη των Αθηνών ως ένα τσιφλίκι της πολιτικής ηγεσίας που το νοικιάζει ή το παραχωρεί κατά το δοκούν σε “κοινωφελή” ιδρύματα για να προβάλουν όχι την Ακρόπολη, αλλά τον εαυτό τους, να οικειοποιηθούν το κοινό συμβολικό κεφάλαιο, να επιβάλουν τις αισθητικές αντιλήψεις τους, να κάνουν, επιτέλους, “το κομμάτι τους”. Όπως ευφυώς σχολίασε η Ακτίνα Σταθάκη: “Μετά το φώς-χορηγία, που μετέτρεψε το βράχο από τόπο σε θέαμα, η αυτοαναφορική φωτογραφία (το ίδρυμα απεικονίζει τον εαυτό του να ετοιμάζεται να απεικονίσει το μνημείο, υπενθυμίζοντάς σου μια σχέση αποκλειστικότητας με αυτό που εσύ δε θάχεις ποτέ, θεατή), επιτυγχάνει, επιτέλους, να αποτυπώσει το ευρωπαϊκό ιδανικό που παρά τους τόνους μελάνης επέμενε να διαφεύγει: την απόλυτη λεύκανση του συμβόλου του δυτικού πολιτισμού”.

Η μυστική χορηγία του Ιδρύματος Ωνάση

Μπορεί τα ερωτήματα που θέσαμε να μην τα απάντησε η υπουργός Πολιτισμού σε μας, αλλά καλείται πλέον να τα απαντήσει στη Βουλή. Σε ερώτηση που συνυπογράφουν 38 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, με πρώτη υπογράφουσα την Καλλιόπη Βέττα, ερωτάται εκ νέου η Λίνα Μενδώνη:

“Πότε και με τίνος απόφαση εγκρίθηκε άδεια πρόσβασης και κινηματογράφησης με επαγγελματικό εξοπλισμό για τα γυρίσματα της 16ης Φεβρουαρίου 2021 στον Ιερό Βράχο και δυνάμει ποιας εισήγησης / γνωμοδότησης των Υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ και του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου; Σε ποιο ύψος προσδιορίστηκαν τα προβλεπόμενα από το νόμο τέλη κινηματογράφησης που πρέπει να αποδοθούν στον ΟΔΑΠ; Με ποια άδεια κυκλοφόρησαν ευρέως στις 16.02.2021 φωτογραφίες του Παρθενώνα και της χιονισμένης Ακρόπολης για την διαφημιστική προβολή του Ιδρύματος Ωνάση και της εταιρείας Alaska Films; Καταβλήθηκαν τα νομίμως προβλεπόμενα τέλη για τον σκοπό αυτό στον ΟΔΑΠ”;

Οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ θέτουν, όμως, και σε ένα σοβαρότερο θέμα: το γεγονός πως παραμένει άγνωστο το ακριβές περιεχόμενο της φερόμενης ως χορηγίας ή σύμβασης δωρεάς του Ιδρύματος Ωνάση προς το Ελληνικό Δημόσιο. Η “αόρατη” σύμβαση έχει αναφερθεί μόνο σε ομιλίες της Λίνας Μενδώνη και σε δελτία τύπου ή υπουργικές αποφάσεις του υπουργείου Πολιτισμού, δεν έχει όμως δοθεί στην δημοσιότητα ούτε καν έχει κατατεθεί στη Βουλή, παρά την προ οκταμήνου σχετική αίτηση βουλευτών προς τον Υπουργό Οικονομικών (αρ. πρωτ. Αίτηση Κοινοποίησης Εγγράφων – ΑΚΕ 357/22.06.2020).

Ως εκ τούτου, όπως σημειώνουν στην ερώτησή τους οι βουλευτές “δεν είναι σαφής και ξεκάθαρος για τους πολίτες ούτε ο βαθμός εμπλοκής των ιδιωτικών εταιρειών στην υλοποίηση ενός δημόσιου έργου σε αρχαίο μνημείο, ούτε ποιες είναι οι υποχρεώσεις και τα οφέλη του Δημοσίου και του Δωρητή αντίστοιχα, ούτε ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα, τα παραδοτέα της σύμβασης, οι εμπλεκόμενοι φορείς επίβλεψης και υλοποίησής της, ούτε καν ποιο είναι το ύψος της χρηματικής δωρεάς”.

“Και ενώ οι πολίτες δεν γνωρίζουν ακόμη (!) τους επιμέρους όρους, τις υποχρεώσεις και τις ευθύνες των συμβαλλομένων μερών”, συνεχίζουν οι ερωτώντες βουλευτές, “γίνονται αποδέκτες μιας –τουλάχιστον- αλαζονικής και προβληματικής διαχείρισης του κορυφαίου μνημείου της χώρας που προκαλεί συχνά τον διεθνή διασυρμό της, μέσα από πλήθος δημοσιευμάτων για την αμφιλεγόμενη και αντιεπιστημονική υλοποίηση των επιμέρους εργασιών στον Ιερό Βράχο (βεβιασμένη τσιμεντόστρωση διαδρομών επισκεπτών, πλημμύρες που προκλήθηκαν από την έλλειψη μελετών απορροής των ομβρίων υδάτων, μη αδειοδοτημένη και πιστοποιημένη λειτουργία του ανελκυστήρα, κ.ά.)”.

Μήπως ήρθε επιτέλους η ώρα να γίνουν γνωστά αυτά που πολιτική ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού και η κυβέρνηση κρατάνε μυστικά; Η υπουργός Πολιτισμού καλείται πλέον, από τους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, να καταθέσει στη Βουλή, εντός της προθεσμίας που ορίζει ο κανονισμός της:

α) Την αναφερόμενη σε δημόσια έγγραφα ως “από 28/2/2020 σύμβαση δωρεάς μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου, του κοινωφελούς ιδρύματος “Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης” και της ανώνυμης εταιρίας με την επωνυμία “ΑΡΙΟΝΑ ΕΛΛΑΣ Α.Ε.”, για την κατασκευή και λειτουργία του ανελκυστήρα πλαγιάς για την άνοδο ατόμων με κινητικές δυσκολίες στην Ακρόπολη των Αθηνών”,

β) Τα παραρτήματα που ενδεχομένως εμπεριέχει η εν λόγω σύμβαση, καθώς και όλα τα σχετικά έγγραφα που την αφορούν, ιδίως δε κάθε στοιχείο που αφορά το ύψος και το είδος της δωρεάς, το χρηματικό και φυσικό της αντικείμενο, τις υποχρεώσεις του Δημοσίου και τα οφέλη του δωρητή, το χρονοδιάγραμμα και τα παραδοτέα του έργου που ορίζεται στη σύμβαση και τυχόν υπο-έργων αυτού.

γ) Τις μελέτες που έχουν εγκριθεί από το ΥΠΠΟΑ και αφορούν τις παρεμβάσεις που έγιναν στο πλαίσιο της εν λόγω συνεργασίας με το Ίδρυμα Ωνάση (κατασκευή διαδρομών, ανελκυστήρα, υδραυλικών έργων, νέου φωτισμού κτλ.).

δ) Κάθε έγγραφο που αφορά την αδειοδότηση εκ μέρους του ΥΠΠΟΑ για την οποιαδήποτε παραγωγή, αναπαραγωγή, διάδοση, εκμετάλλευση και χρήση απεικονίσεων και οπτικοακουστικού υλικού από τα μνημεία της Ακρόπολης για την προβολή των δραστηριοτήτων του Ιδρύματος Ωνάση και των συνεργαζόμενων με αυτό εταιρειών.

Τα έργα στον Βράχο συνεχίζονται στα κρυφά

Εντωμεταξύ, όσο τα βλέμματα όλων ήταν στραμμένα είτε στην δυσώδη υπόθεση Λιγνάδη και στο Εθνικό Θέατρο είτε στην ειδυλλιακή εικόνα της χιονισμένης Ακρόπολης, τα έργα στο Βράχο συνεχίζονταν με πλήρη μυστικότητα.

Την παραμονή, μάλιστα, της ημέρας που τραβήχτηκε η περίφημη φωτογραφία, το σύνολο του προσωπικού που υπηρετεί στην Υπηρεσία Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης (ΥΣΜΑ) ειδοποιήθηκε, μετά από προφορική εντολή της πολιτικής ηγεσίας, να μην προσέλθει στην εργασία του την επομένη. Εντολή που επαναλήφθηκε και για τις ημέρες που ακολούθησαν.

Δεν ήταν οι καιρικές συνθήκες που το υπαγόρευσαν, αλλά ακριβώς οι ανάγκες της κινηματογράφησης, για λογαριασμό του Ιδρύματος Ωνάση, από το συνεργείο της εταιρείας Alaska Films! Η πολιτική ηγεσία αποφάσισε πως δεν θέλει να… ενοχληθούν από παρείσακτους εργαζόμενους του υπουργείου ούτε οι κινηματογραφιστές την ημέρα εκείνη, αλλά ούτε και τα ιδιωτικά συνεργεία τα οποία εργάστηκαν τις επόμενες μέρες εντατικά σε νέα έργα )μπαζώματα και νέες διαστρώσεις) που εκτελούν εν κρυπτώ και παραβύστω, σε υλοποίηση του… “οράματος” του Μανώλη Κορρέ.

Ναι, τα έργα για τα οποία δεν πρέπει να μιλάμε γιατί “εκτίθεται η χώρα”, βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη, χωρίς να είναι επακριβώς γνωστό τι περιλαμβάνουν και αν πρόκειται για επεκτάσεις των τσιμεντένιων διαστρώσεων σε νέες επιφάνειες, πέρα από τις ήδη γνωστές που προκάλεσαν τόσες αντιδράσεις.

Μάλιστα, για να υλοποιήσει τον άγνωστο σχεδιασμό της, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού φρόντισε να διορίσει πρόσφατα στην κενή, λόγω συνταξιοδότησης, θέση του τμηματάρχη τεχνικών έργων της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών τον εκλεκτό της Μιχάλη Λεφαντζή, γνωστό από τις αμφιλεγόμενες απόψεις του για το ταφικό μνημείο του Καστά στην Αμφίπολη, υπόθεση που τον έφερε κοντά στις Λίνα Μενδώνη και Άννα Παναγιωταρέα.

Ο συγκεκριμένος αρχιτέκτονας που είχε αναλάβει, όταν ξέσπασε ο σχετικός θόρυβος με το τσιμέντωμα της Ακρόπολης, και την παρουσίαση σε ειδικά για την περίσταση γυρισμένο προπαγανδιστικό βίντεο των απόψεων του υπουργείου Πολιτισμού και του “μέγιστου”, κατά την έκφρασή του, Μανώλη Κορρέ, προτιμήθηκε για την συγκεκριμένη θέση αντί των εγνωσμένης αξίας και έμπειρων στελεχών που υπηρετούν εδώ και πολλά χρόνια στην Εφορεία της Πόλης της Αθήνας, για προφανείς λόγους και παρότι προέρχεται από διαφορετική υπηρεσία του υπουργείου Πολιτισμού.

Υπό την επίβλεψη, λοιπόν, των κυρίων Λεφαντζή και Κορρέ, τις προηγούμενες ημέρες, συμπεριλαμβανομένου και του Σαββατοκύριακου 20/21 Φεβρουαρίου, τα ιδιωτικά συνεργεία του εργολάβου προχώρησαν σε νέες διαστρώσεις προς την πύλη Beulé, ενώ έστρωσαν και περί τα 200 μέτρα γεωύφασμα προκειμένου να διέλθει ερπυστριοφόρο όχημα για να αποθέσει τόνους οικοδομικού υλικού στο μνημείο Αγρίππα!

Μήπως η κ. Μενδώνη θα πρέπει να δώσει εξηγήσεις και για όλα αυτά που συμβαίνουν στην Ακρόπολη; Ή φοβάται πως οι συνεχιζόμενες αποκαλύψεις για τα “μυστικά” των έργων στην Ακρόπολη θα αντιστρέψουν τους ρόλους στο ιδιόμορφο παιχνίδι της “εξαπάτησης”;