Μια μικρή έρευνα στο ελληνικό διαδίκτυο θα έδινε εύκολα την εντύπωση ότι στη χώρα μας, οι καταλήψεις είναι θέμα μαθητικό-σχολικό, το οποίο ο κυρίαρχος λόγος (με κύριο εκφραστή του, στις μέρες μας τα καλοταϊσμένα συστημικά μέσα ενημέρωσης) συχνά ανάγει σε “ελληνική πρωτοτυπία”, αποσιωπώντας τη διεθνή πραγματικότητα.

Τις τελευταίες μέρες βιώνουμε τη διεύρυνση της συνολικής ατζέντας, η οποία πλέον περιλαμβάνει όλο και πιο σαφείς συνδέσεις μεταξύ ουσιαστικών κοινωνικοπολιτικών ζητημάτων (τις οποίες ανέδειξε, αλλά δεν δημιούργησε η πανδημία), καθώς και την ξεκάθαρη ανάγκη, τουλάχιστον ενός μέρους του πληθυσμού, να αναζητήσει μια λύση: όχι μόνο για τα προβλήματα, αλλά και για την εκκωφαντική σιωπή που μας έχει φιμώσει. Οι πολίτες ζητούν τρόπους να υπάρξουν ενεργά σε κοινωνικό επίπεδο. Ζητούν τρόπο να υπερασπίσουν τα δημοκρατικά δικαιώματά τους. Και ο καλύτερος τρόπος να τα υπερασπίσεις, είναι να τα ασκήσεις. Η “αντίσταση”, εδώ, δεν έρχεται να αποτελέσει διαπραγματευτικό κόλπο πίεσης, αλλά μοναδική λύση για να μπορέσει το εκάστοτε ζήτημα (και μαζί ο κοινωνικός ιστός που βάλλεται από αυτό) να υπάρξει: η διαδήλωση, η απεργία, η απεργία πείνας, η αποχή, η κατάληψη.

Στη Γαλλία, ήδη από τις αρχές Φεβρουαρίου, μία μερίδα του τύπου προειδοποιούσε:

Η πανδημική κρίση υπονομεύει το καθεστώς των εργαζόμενων στις τέχνες. Πέρα από το ‘λευκό έτος’, η διακοπή της δραστηριότητας εγείρει μεγάλο αριθμό προβλημάτων για τους επαγγελματίες του πολιτισμού ως προς τη προσβασιμότητα σε κοινωνικά δικαιώματα, γεννά επίσης και μια θυσιασμένη γενιά ‘των εργαζομένων για πρώτη φορά’

Η ομιλία του Εμανουέλ Μακρόν προς τον κόσμο του πολιτισμού τον Μάιο του 2020, δονεί ακόμα τα αυτιά των εργαζόμενων στις τέχνες. Τότε, αφού δέχτηκε δώδεκα καλλιτέχνες στο Μέγαρο των Ηλυσίων, μπέρδεψε τους πάντες με την αναφορά του στον Giulio Cesare Andrea Evola, (τον οποίο ο ιστορικός Aaron Gillette περιέγραψε ως “έναν από τους πιο σημαντικούς φασίστες ρατσιστές στην ιταλική ιστορία”), και κάλεσε τον κλάδο να “καβαλήσει την τίγρη” αντιμέτωπος με την υγειονομική κρίση (ας σημειωθεί ότι η μετάφραση στα ελληνικά δεν αποδίδει τη νεφελώδη παραζάλη που δημιούργησε η συγκεκριμένη έκφραση του προέδρου στους Γάλλους πολίτες). Παρόλα αυτά, τα μέτρα του ενός δισεκατομμυρίου ευρώ και η επέκταση των δικαιωμάτων στα επιδόματα ανεργίας έως τις 31 Αυγούστου 2021, χαιρετήθηκαν από τους καλλιτέχνες, οι οποίοι πίστευαν ότι θα μπορούσαν να συνεχίσουν τη δραστηριότητά τους κανονικά το φθινόπωρο…

Οκτώ μήνες αργότερα, η ανάκαμψη είναι αβέβαιη, τα επιδόματα δεν έχουν δοθεί σε όλους και κυρίως έχει περιοριστεί η δωρεάν ιατρική περίθαλψη, κατά περιπτώσεις μέχρι και εξ ολοκλήρου.

Διαδικτυακό Ψήφισμα

Κυρία Υπουργέ του Πολιτισμού

Πριν από σχεδόν 8 μήνες, αποφασίστηκε ένα πρώτο «λευκό έτος» για την πλειονότητα των εργαζόμενων στις Τέχνες. (ας σημειώσουμε ότι οι Γάλλοι εργάτες της τέχνης έχουν εδώ και χρόνια τον θεσμό του intermittent du spectacle κατά τον οποίο ένας καλλιτέχνης ή επαγγελματίας τεχνικός που εργάζεται για τις παραστατικές τέχνες, τον κινηματογράφο ή στον οπτικοακουστικό τομέα δικαιούται, με κριτήριο ενός ελαχίστου αριθμού ωρών εργασίας (507 ώρες σε 12 μήνες) σε αυτή την επαγγελματική κατηγορία, επιδόματα ανεργίας όταν βρίσκεται χωρίς σύμβαση. Αυτό επέτρεψε σε πολλούς από εμάς να αναπνεύσουμε λίγο και να έχουμε ένα ελάχιστο εισόδημα κάθε μήνα. Ένα μέτρο που σαφώς δεν έλαβε υπόψη του τη μη ανάκαμψη, την επιδείνωση αλλά και το βέβαιο πια κλείσιμο πολυάριθμων πολιτιστικών χώρων σε ολόκληρη τη χώρα. Παρόλο που γνωρίζουμε ότι οι συζητήσεις βρίσκονται σε εξέλιξη, φαίνεται ΕΠΕΙΓΟΝ και απαραίτητο για εμάς να εξασφαλίσουμε ότι κάθε εργαζόμενος μπορεί να ελπίζει σε ένα νέο «λευκό έτος» έως τον Αύγουστο του 2022. Πολλοί από εμάς, από όλους τους τομείς δεν μπορούμε πλέον να συνάψουμε συμβόλαια εργασίας και δεν έχουμε εργαστεί για πολλούς μήνες. Ακόμα κι αν ανοίξουν οι πολιτιστικοί χώροι ή οι υγειονομικές συνθήκες επιτρέψουν την «κανονικότητα»... θα είναι πολύ δύσκολο για τη πλειοψηφία των εργαζόμενων να συμπληρώσει τα απαραίτητα για την επίτευξη του προηγούμενου στάτους τους, ως τα τέλη Αυγούστου. Αυτή η επιπλέον χρονιά, πέρα από την ανακούφιση κάποιων οικονομικών δυσχερειών, θα επέτρεπε σε πολλούς καλλιτέχνες να αφιερωθούν πιο ήρεμα στη δημιουργία, ή στην επανάληψη έργων τα οποία ξαφνικά διακόπηκαν, ανεστάλησαν και τα οποία αποτελούν τη δύναμη και τον ακρογωνιαίο λίθο της δουλειάς μας.

Αριθμός υπογραφών κατά τη συγγραφή: 63.594.

Χρονικό

• Στις 4 Μαρτίου 2021, η CGT-Spectacle (Εθνική Ομοσπονδία Συνδικάτων για το Θέαμα):

Καλούμε σε στήριξη της κινητοποίησης ένωσης μέσω συνελεύσεων σε όλους τους καλλιτεχνικούς χώρους! Είμαστε αποφασισμένοι! Παρίσι: Εκδήλωση στις 12μμ. Πλατεία Republique – La Madeleine

Την ίδια μέρα, ένα θέατρο σύμβολο, το Odéon, είναι (για άλλη μια φορά στην ιστορία του) υπό κατάληψη. Η συγκεκριμένη δράση πραγματοποιείται στην πρωτεύουσα, ενώ σε πολλές άλλες γαλλικές πόλεις αρκετές χιλιάδες επαγγελματίες από τον κόσμο του πολιτισμού εκφράζουν μέσω των σωματείων τους, ότι έχουν εξαντληθεί από την κατάσταση. Οι καλλιτέχνες αμφισβητούν την κυβέρνηση σχετικά με τη συνολική διαχείριση της πανδημίας αλλά και ως προς το βασικό αίτημά τους, την παράταση του λευκού έτους. “Πολιτισμός σε Καραντίνα”, “Θυσία πολιτισμού”, “Έξι στους δέκα άνεργους χωρίς αποζημίωση, σκάνδαλο!”, τα πανό που είναι τοποθετημένα στο αέτωμα του νεοκλασικού κτιρίου, φαίνονται από την πλατεία, την οποία η αστυνομία σφραγίζει γρήγορα και αποκλείει την περιοχή για να αποτρέψει και άλλους διαδηλωτές να μπουν στο κατειλημμένο  Odéon. Η αστυνομία δεν μπήκε στο θέατρο, δεν υπήρξε ένταση, οι πρόβες και οι εργασίες που συνέβαιναν πριν την κινητοποίηση εντός του θεάτρου συνεχίζονται κανονικά. Μέχρι το βράδυ ορίζεται η πρώτη γενική συνέλευση.

• 5 Μαρτίου 2021, λίγο έξω από το υπό κατάληψη θέατρο, ο Denis Gravouil, γενικός γραμματέας του CGT-Spectacle δηλώνει:

“Επιλέξαμε το Odéon επειδή είναι δημόσιο αλλά και θέατρο σύμβολο: έχει καταληφθεί αρκετές φορές: το Μάη του 1968, και συγκεκριμένα από το CGT-Spectacle, το 1996 και το 2016. Είμαστε εδώ για να ζητήσουμε από την κυβέρνηση να διευκρινίσει τις ημερομηνίες για το νέο άνοιγμα των αιθουσών, αλλά και την οικονομική υποστήριξη αυτού του ανοίγματος, το οποίο προβλέπεται δύσκολο με τους προτεινόμενους υγειονομικούς περιορισμούς. Ζητούμε επίσης, παράταση του “λευκού έτους”, το οποίο φαντάζει δύσκολο καθώς η κυβέρνηση έχει ήδη ανακοινώνει εξοικονόμηση ενός δισεκατομμυρίου ευρώ μειώνοντας σημαντικό μέρος της στήριξης για τους άνεργους. Και ζητάμε από τη υπουργού Πολιτισμού Roselyne Bachelot να κάνει τα απαραίτητα για να ξεκινήσουν οι συνομιλίες μεταξύ του Εθνικού Συμβούλιου των Επαγγελματιών του Θεάματος, με τον Πρωθυπουργό”.

Απόσπασμα πρώτου ανακοινωθέντος της κατάληψης του Odéon: Από το Odéon 5 Μαρτίου 2021. Από χθες 4 Μαρτίου στις 3 μ.μ., θέατρο τελεί υπό κατάληψη. Εδώ και ένα χρόνο, εμείς οι εργαζόμενοι και εργαζόμενες του πολιτισμού, του ευρύτερου κλάδου διοργάνωσης εκδηλώσεων και του τουρισμού, βρισκόμαστε χωρίς δυνατότητα να εργαστούμε και να ζήσουμε από τα επαγγέλματά μας. Μπροστά στην πίεση που δέχονται τα νοσοκομεία, συνέπεια της συστηματικής υποστελέχωσης και αποδιοργάνωσης του δημόσιου συστήματος υγείας, η επιλογή της κυβέρνησης είναι σαφής: εστιάζει στην παραγωγή, στους μεγάλους χώρους καταναλωτισμού ενώ κρατάει κλειστούς τους χώρους δημιουργίας, κοινωνικότητας, τους χώρους ζωής. Δίνει αδρή χρηματική ενίσχυση σε μεγάλες εταιρείες ενώ προβλέπει να κάνει πάνω από ένα δισεκατομμύριο ευρώ οικονομία στην πλάτη των διαμαρτυρόμενων εργατών των οποίων ο αριθμός αυξάνεται διαρκώς

• 7 Μαρτίου 2021. Η υπουργός Πολιτισμού, Roselyne Bachelot, επισκέφτηκε το Odéon ζητώντας να ξεκινήσει διάλογος με τους καλλιτέχνες. Η συνέλευση της κατάληψης, στο κατόπι, δήλωσε ότι οι καλλιτέχνες είναι συνηθισμένοι σε αόρατους υπουργούς και η Roselyne Bachelot δεν αποτελεί εξαίρεση. Ωστόσο, ήρθε για να γνωρίσει τους κατοίκους του Odéon, χωρίς κανένα απτό αποτέλεσμα ως πρός το πότε και το πώς της επανεκκίνησης, καθώς και ένα “ίσως” σχετικά με το “λευκό έτος”. Όμως η επίσκεψή της έδωσε μια μορφή ορατότητας και νομιμότητας στα καλλιτεχνικά επαγγέλματα και στους ισχυρισμούς των εργαζόμενων στον κλάδο. Μια σε μεγάλο βαθμό αποτυχημένη επιχείρηση ανάκτησης του χαρτοφυλακίου της από την υπουργό, χωρίς ουσία και με χαμηλού επιπέδου δηλώσεις για την εμφάνιση της Corinne Masiero στα βραβεία Σεζαρ: “οι καλλιτέχνες ποδοπατούν το εργαλείο εργασίας τους” η απάντηση των συνδικάτων ήταν η συνέχιση των καταλήψεων και γενίκευση του κινήματος.

Αναρτημένα πανό στις προσόψεις των υπό κατάληψη θεάτρων σε όλη τη Γαλλία πια, με πρώτο το Odéon στο Παρίσι (από τις 5 Μαρτίου 2021)

• Καταλαμβάνουμε το εντός του θεάτρου για να ενεργοποιήσουμε το εκτός του.
• Μάχη για την αξιοπρέπεια των πιο ευάλωτων και των νέων, για να βρούμε όλοι και όλες τη χαρά για τη ζωή, τη θέληση να αντισταθούμε, την ελευθερία
• Να γίνει ο σκηνικός λόγος, τόπος να αρθρώσουμε λόγο όλοι!
  Γίνε χρήσιμος γίνε επικίνδυνος. Κάνε κατάληψη!

Στις μέρες που ακολουθούν οι καταλήψεις πολλαπλασιάζονται. Το κίνημα εξαπλώνεται σταδιακά σε όλη τη Γαλλία και θέατρα στο Στρασβούργο, τη Λιλ, τη Νάντη, την Τουλούζη, τη Μασσαλία, το Μονπελιέ, παίρνουν μέρος στις κινητοποιήσεις.

Οι εργαζόμενοι στον πολιτισμό διαμαρτύρονται για την αδικία, λέγοντας πως είναι αποδεδειγμένο ότι οι χώροι πολιτισμού είναι πολύ λιγότερο επικίνδυνοι όσον αφορά την πανδημία από τα σούπερ μάρκετ, τα μέσα μαζικής μεταφοράς και τις επιχειρήσεις. Από το κατειλημμένο Odéon, κάνοντας χρήση μικροφωνικής και εκπέμποντας πλήρες πρόγραμμα ομιλιών, τραγουδιστικών παρεμβάσεων και καταγγελιών που ακολουθούν την καθημερινή πρωινή συνέλευση, δηλώνουν: “Η μη δυνατότητα πρακτικής άσκησης, η μη εργασία, η δυστοπική εικόνα του μέλλοντος, είναι γεγονός για τους περισσότερους από μας, την ίδια στιγμή, η υπουργός Πολιτισμού μας κατατάσσει στα μη σημαντικά επαγγέλματα”.

Όσο περνούν οι μέρες, η κινητοποίηση, η οποία , ακόμα και στη χώρα μας, υποβιβάστηκε ως συμβολικού χαρακτήρα, σύντομα έγινε κύμα καταλήψεων σε ολόκληρη τη χώρα, με 61 θέατρα σήμερα στη Γαλλία να τελούν υπό κατάληψη (στοιχεία από καλλιτέχνη καταληψία του θεάτρου του Odéon).

Πώς όμως να τα διαβάσουμε όλα αυτά; Εάν, η ανάλυση του Γιώργου Καλογήρου “Η κατάληψη ως μεταφορά” για τις μαθητικές καταλήψεις μπορεί να αποτελέσει μια χαρτογράφηση σκεπτικού: “…οι καταλήψεις (των μαθητών) δεν μπορούν παρά να εμπλέκονται σε μια προσπάθεια έκφρασης και οριοθέτησης ενός χώρου ‘εκτός’.”. Τα εντός ενός κατειλημμένου θεάτρου που εκφράζουν τα εκτός. Και συνεχίζοντας στο ίδιο κείμενο, αντικαθιστώντας τους πρωταγωνιστές: “Εκτός του χώρου και του χρόνου των [υπεύθυνων του πολιτισμού], οι λανθασμένες επιλογές και η αδράνεια των οποίων έχουν συγκροτήσει τα τελευταία χρόνια της κρίσης μια πραγματικότητα που στρέφεται με πρωτοφανή βία ενάντια σε οποιαδήποτε έννοια [πολιτιστικής διαχείρισης και εργασιακών δικαιωμάτων του κλάδου]. Υπό αυτούς τους όρους, η επιλογή της κατάληψης υπερασπίζεται την ίδια την αυτονομία [του δικαιώματος στην καλλιτεχνική έκφραση και στην έκφραση εν γένει], δηλώνοντας ταυτόχρονα την απόρριψη [της πολιτικής των ιθυνόντων]. Ανάλογες εισβολές συνηθίζονται άλλωστε τα τελευταία χρόνια από φιλάνθρωπους επιχειρηματικούς χορηγούς [δηλαδή τα ιδρύματα] και άλλους καλοθελητές”.

Στην ελληνική πραγματικότητα: “Η ιστορία των καταλήψεων είναι άρρηκτα δεμένη με την ανάδυση μιας νέας μορφής πολιτικής διεκδίκησης και κουλτούρας που ήρθε να αμφισβητήσει … Η πρώτη κατάληψη στέγης στην Ελλάδα θεωρείται του νεοκλασικού κτιρίου στη Βαλτετσίου 42 τον Οκτώβριο του 1981, λίγες μέρες μετά την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία…”. (Αμαλία Δενδρινού, “Οι πρώτες καταλήψεις, τα Εξάρχεια, οι πανκ και το τελεσίγραφο του Χρυσοχοΐδη” 02.12.2019)

Στην ελληνική καλλιτεχνική πραγματικότητα, αν και το αυτονόητο στις μέρες μας θα ήταν να μιλήσει κανείς για το Ελεύθερο Αυτοδιαχειριζόμενο Θέατρο “Εμπρός”, μια ιστορική αναφορά ίσως μας κάνει να αναζητήσουμε πού είναι “εκείνοι” οι καλλιτέχνες τώρα. Παραθέτω τμήμα κειμένου από τον Θεόφιλο Τραμπούλη και τον κατάλογο της έκθεσης Πεδίο Δράσης Κόδρα 2011: “… το Κτίριο Καλλιτεχνών, την κατάληψη του Φωτείνιου, του μεγάρου επί της Οδού 3ης Σεπτεμβρίου. Εκεί στεγάστηκε αρχικά η “Ομάδα Εδάφους” την οποία είχε συγκροτήσει με την Αγγελική Στελλάτου ο Δημήτρης Παπαϊωάννου επιστρέφοντας από τη Νέα Υόρκη. Η “Ομάδα Εδάφους” κράτησε τον κεντρικό χώρο του ισογείου, το ευρύχωρο σαλόνι του κτιρίου, και εκεί πραγματοποίησε τις πρόβες και τις πρώτες παραστάσεις της. Τη δεύτερη παράσταση της “Ομάδας Εδάφους” παρακολούθησαν η Μελίνα Μερκούρη, ο Μάνος Χατζιδάκις κ.ά. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η “Ομάδα Εδάφους” και ο Δημήτρης Παπαϊωάννου ανήκουν στο ίδιο αισθητικό παράδειγμα με το περιβάλλον της σύγχρονης τέχνης, αλλά και της πολιτικής στράτευσης που όλα τα χρόνια της Κατάληψης λειτουργούσε ως ρητή ή άρρητη ιδεολογική προϋπόθεσή της. Από την άποψη αυτή, η μετέπειτα πορεία του καλλιτέχνη προς μια αδιαμφισβήτητη θεσμική καταξίωση θα πρέπει να μελετηθεί υπό το πρίσμα της επίσημης αναγνώρισης ενός συστήματος μορφών, μιας πορείας που από την αναζήτηση, στο περιθώριο συχνά της κοινωνικής νομιμοποίησης, οδηγεί στην κατάληψη της κεντρικής αισθητικής σκηνής”.

Από τη συνέντευξη της Corinne Masiero* στο Mediapart, μέσα από την κατάληψη του θεάτρου του Βορρά της πόλης της Λιλ, κοιτώντας το βίντεο από τα βραβεία Σεζαρ: “Χμμ! δεν είμαι καν αστεία! Ας έρθουν όλοι αυτοί, ας έρθουν εδώ να δουν και να ακούσουν τι γίνεται. Έχουμε αρχίσει να τα παίζουμε! Βγήκα γυμνή για να με ακούσουν, αλλά όχι εκείνη την ώρα! Ναι, άκουσα τα σχόλια τους εκείνη την ώρα, είμαι του θεάτρου δρόμου και δεν ακούω βλακείες πρώτη φορά. Εξάλλου, δεν ήμουν καν αστεία. Για να με ακούσουν εδώ! Από την κατάληψη, γι’ αυτό βγήκα! Ο καθείς με τα όπλα του! Τα δικά μου είναι ότι είμαι: άσχημη, θρασύς και με το λαό”.

[*Η Γαλλίδα ηθοποιός Corinne Masiero, προκάλεσε σοκ στην απονομή των βραβείων Σέζαρ στο Παρίσι, καθώς γδύθηκε επί σκηνής και παρουσιάστηκε γυμνή στο κοινό. Κατά μήκος του κορμιού της ήταν γραμμένη η φράση “χωρίς πολιτισμό, δεν υπάρχει μέλλον”. Αυτή της η κίνηση, έγινε για να συμπαρασταθεί στους καλλιτέχνες και τεχνικούς σε όλη τη χώρα, οι οποίοι έχουν επιβαρυνθεί από τη παύση των δουλειών τους, εξαιτίας της πανδημίας και της απραγίας της κυβέρνησης. Στο πίσω μέρος του κορμιού της, υπήρχε ένα μήνυμα το οποίο προοριζόταν για τον πρωθυπουργό της χώρας, Jean Castex, που έγραφε “δώσε μας πίσω την τέχνη Jean”].

(Βοήθεια στην έρευνα: Δημήτρης Αλεξάκης, Στεφανία Μιζάρα)

Στην ελληνική καλλιτεχνική πραγματικότητα, αν και το αυτονόητο στις μέρες μας θα ήταν να μιλήσει κανείς για το Ελεύθερο Αυτοδιαχειριζόμενο Θέατρο “Εμπρός”, μια ιστορική αναφορά ίσως μας κάνει να αναζητήσουμε πού είναι “εκείνοι” οι καλλιτέχνες τώρα. Παραθέτω τμήμα κειμένου από τον Θεόφιλο Τραμπούλη και τον κατάλογο της έκθεσης Πεδίο Δράσης Κόδρα 2011: “… το Κτίριο Καλλιτεχνών, την κατάληψη του Φωτείνιου, του μεγάρου επί της Οδού 3ης Σεπτεμβρίου. Εκεί στεγάστηκε αρχικά η “Ομάδα Εδάφους” την οποία είχε συγκροτήσει με την Αγγελική Στελλάτου ο Δημήτρης Παπαϊωάννου επιστρέφοντας από τη Νέα Υόρκη. Η “Ομάδα Εδάφους” κράτησε τον κεντρικό χώρο του ισογείου, το ευρύχωρο σαλόνι του κτιρίου, και εκεί πραγματοποίησε τις πρόβες και τις πρώτες παραστάσεις της. Τη δεύτερη παράσταση της “Ομάδας Εδάφους” παρακολούθησαν η Μελίνα Μερκούρη, ο Μάνος Χατζιδάκις κ.ά. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η “Ομάδα Εδάφους” και ο Δημήτρης Παπαϊωάννου ανήκουν στο ίδιο αισθητικό παράδειγμα με το περιβάλλον της σύγχρονης τέχνης, αλλά και της πολιτικής στράτευσης που όλα τα χρόνια της Κατάληψης λειτουργούσε ως ρητή ή άρρητη ιδεολογική προϋπόθεσή της. Από την άποψη αυτή, η μετέπειτα πορεία του καλλιτέχνη προς μια αδιαμφισβήτητη θεσμική καταξίωση θα πρέπει να μελετηθεί υπό το πρίσμα της επίσημης αναγνώρισης ενός συστήματος μορφών, μιας πορείας που από την αναζήτηση, στο περιθώριο συχνά της κοινωνικής νομιμοποίησης, οδηγεί στην κατάληψη της κεντρικής αισθητικής σκηνής”.