Δεν είναι μυστικό πως οι μεγάλες δυνάμεις ιστορικά και ειδικότερα οι ΗΠΑ, οι οποίες και μας αφορούν εν προκειμένω, έψαχναν πάντα τρόπους να διεξάγουν τους πολέμους τους, με το μικρότερο ανθρώπινο (άρα πολιτικό) και οικονομικό κόστος.
Στην πρώιμη ψυχροπολεμική περίοδο, οι ΗΠΑ αναφέρονταν στους Τούρκους στρατιώτες αποκαλώντας τους “στρατιώτες των 30 σεντς”. Στο Κογκρέσο το 1953, ο υπουργός Εξωτερικών Τζον Φόστερ Ντάλες υποστήριξε ότι οι Τούρκοι στρατιώτες “παίρνουν 23 σεντς το μήνα”, ενώ οι Αμερικανοί στρατιώτες θα κόστιζαν 10 φορές περισσότερο.
Η ανάγκη για μείωση του κόστους έχει και μια άλλη διάσταση παρενθετικά: ενώ οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι, στις ΗΠΑ χρηματοδοτήθηκαν κυρίως μέσω της έκδοσης ομολόγων και ιδίως προς την εσωτερική αγορά, από τον πόλεμο του Βιετνάμ και έπειτα, η κύρια πηγή χρηματοδότησης των πολεμικών περιπετειών των ΗΠΑ είναι η εξωτερική χρηματοδότηση. Ο κόσμος πλημμυρίζει με δολάρια ΗΠΑ, τα οποία η κυβέρνηση των ΗΠΑ μπορεί να πληθωρίσει και για τα οποία δανείζεται με ελάχιστο, σχεδόν μηδενικό επιτόκιο σήμερα.
Επιπλέον, η νέα τεχνολογία και ειδικότερα η Τεχνητή Νοημοσύνη συνεπάγεται ήδη μεγαλύτερη απόσταση των περισσοτέρων στελεχών των ενόπλων δυνάμεων από το πεδίο της μάχης και πολύ μικρότερο κόστος: ενδεικτικά, το συνολικό κόστος ανά ώρα πτήσης για ένα μη επανδρωμένο MQ-9 Reaper φτάνει τα 3250 δολάρια, ενώ ανά F-35 και ανά ώρα τα 16.500 δολάρια. Ένας στρατιώτης στο Αφγανιστάν, το 2012 κόστιζε 2,1 εκατ. δολάρια, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη συμπληρωματικά κόστη, όπως αποκατάστασης κτλ.
Παρόλα αυτά, οι εν λόγω τεχνολογίες δεν μπορούν να υποκαταστήσουν την ανάγκη μεγάλων ανθρωπίνων θυσιών και τεραστίου κόστους όταν μιλούμε για σκληρούς, μακρόχρονους πολέμους, πολύ περισσότερο δε, για πολέμους πλανητικής κλίμακας, έστω και χωρίς την χρήση τακτικών, πυρηνικών όπλων. Ακόμα και η ενισχυμένη κρατική-μιντιακή προπαγάνδα δύσκολα μπορεί να πείσει, βαθιά αντι-ηρωικές κοινωνίες να αποδεχτούν εκτεταμένες απώλειες για τυχοδιωκτικές μάλιστα περιπέτειες, ιδίως με δεδομένη την πολύ χαμηλή αξιοπιστία των συστημικών μέσων ενημέρωσης, αλλά και των πολιτικών κατεστημένων παγκοσμίως και φυσικά στα δυτικά κράτη, έστω και με αμιγώς επαγγελματικούς στρατούς.
Το πρόβλημα είναι ωστόσο ότι οι ΗΠΑ έχουν αποφασίσει ότι δεν θα επιτρέψουν την αμφισβήτηση της διεθνοπολιτικής και πρωτίστως οικονομικής, διεθνούς κυριαρχίας τους. Και αυτό απαιτεί και κάποια μορφή μεγάλου πολέμου.
Επειδή λοιπόν οι ΗΠΑ θέλουν να αποφύγουν έναν μεγάλο πόλεμο, κατακλυσμιαίων διαστάσεων ή, για να το θέσουμε ακόμα καλύτερα, δεν φαίνονται οι διαφορετικοί κύκλοι στο εσωτερικό του κατεστημένου τους να έχουν ομονοήσει σε μια τέτοια επιλογή, ο στόχος τους είναι να προκαλέσουν ό,τι θα επιδίωκαν με έναν τέτοιο πόλεμο, μέσα από μικρότερης κλίμακας, εντατικούς, φτηνούς, διαρκείς πολέμους εις βάρος των αντιπάλων τους και πρωτίστως της Ρωσίας, τόσο στις περιοχές στρατηγικού ενδιαφέροντος της τελευταίας, όσο και στα σύνορά της ή και στο εσωτερικό της.
Δεν αναφερόμαστε σε αψιμαχίες ή σε πολέμους τακτικών κερδών μόνο, αλλά σε ολοκληρωτικούς πολέμους, με δεδομένο ότι τα επίδικα είναι ο επανασχεδιασμός του χάρτη εκτεταμένων περιοχών και η αλλαγή των πολιτικών συστημάτων δια της βίας.
Πρέπει να κατανοήσουμε ότι μια σειρά πολέμων που έχουν ως στόχο, το λιγότερο την στρατηγική ασφυξία της συμμαχίας Κίνας- Ρωσίας και κατά βάση τον επανασχεδιασμό του χάρτη τους και την ανατροπή των πολιτικών τους συστημάτων είναι εν τέλει ολοκληρωτικοί πόλεμοι.
Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να τους διεξάγεις; Φτηνά, αργά, διαβρωτικά και διάχυτα.
Για να έχουμε μια εικόνα: Στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι ΗΠΑ δαπάνησαν 334 δισ. δολάρια σε αποπληθωρισμένες τιμές και για έναν περίπου χρόνο συμμετοχής. Το ποσό αυτό ανήλθε σε 4,1 τρισ. δολάρια κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο πόλεμος του Βιετνάμ έφτασε ως προς το κόστος του τα 168 δισ. δολάρια ή ένα τρισ. δολάρια σε σημερινές τιμές. Οι “αυτοκρατορικοί πόλεμοι” ή αλλιώς οι πόλεμοι “κατά της τρομοκρατίας” κόστισαν μόλις 1,5 έως 1,7 τρισ. δολάρια μεταξύ 2001 και 2014. Ο πόλεμος στη Συρία, στον οποίο οι ΗΠΑ διατηρούν ηγετική παρουσία στο πλαίσιο της προσπάθειας “αλλαγής καθεστώτος” κοστίζει περίπου 44 δισ. δολάρια τον χρόνο. Ωστόσο, με δεδομένο ότι οι ΗΠΑ κατέλαβαν (φυσικά παρανόμως) μέρος των πετρελαιοπηγών της Συρίας μιλούμε για έναν εν μέρει αυτοχρηματοδοτούμενο πόλεμο δια του λαθρεμπορίου πετρελαίου.
Τέτοιοι πόλεμοι, όπως της Συρίας διαμορφώνουν μια τάση: γύρω από ένα ανοιχτό ζήτημα, ντόπιες δυνάμεις κινητοποιούνται, ξένοι μαχητές στρατολογούνται και με άφθονο, δυτικό εξοπλισμό αποπειρώνται να ματώσουν και σταδιακά να αναιρέσουν την κρατική κυριαρχία που ασκείται σε συγκεκριμένες περιοχές. Οι επίσημοι Νατοϊκοί στρατοί συνήθως μένουν όσο πιο έξω γίνεται (επισήμως) και εμπλέκονται μόνο όταν καθίσταται απολύτως απαραίτητο.
Έχουμε λοιπόν και λέμε: η Ουκρανία είναι μια πολύ φτηνή χώρα για τις ΗΠΑ. Το ΔΝΤ είναι εκεί και φροντίζει με τον δικό του, μοναδικό τρόπο ποιον και πώς θα πληρώνει ο λαός της χώρας αυτής. Οι ΗΠΑ δίνουν βοήθεια την οποία παίρνουν στο πολλαπλάσιο πίσω. Οι στρατιώτες της και οι παραστρατιωτικοί της, όπως και οι μισθοφόροι της Τουρκίας, όχι μόνο είναι πάμφθηνοι αλλά ακόμα καλύτερα δεν είναι πολίτες των ΗΠΑ. Το καλύτερο; Έχει σύνορα και με την Ρωσία.
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, μετά την ανάρρηση Μπάιντεν στην αμερικανική προεδρία αποφάσισε ότι θέλει να πάρει πίσω τις δύο αποσχισθείσες ανατολικές επαρχίες της πατρίδας του και την Κριμαία, την οποία η Ρωσία πλέον θεωρεί τμήμα της επικράτειάς της. Η Ουάσιγκτον τον υποστηρίζει ολόθερμα, ρητορικά και με εξοπλισμό. Έκτοτε και επί μέρες, οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις βομβαρδίζουν τις αποσχισθείσες περιοχές και συσσωρεύουν στρατεύματα στην γραμμή της μέχρι πρότινος κατάπαυσης πυρός. Η Ρωσία από την άλλη πλευρά κάνει το ίδιο.
Συμφέρει την Ρωσία η επανέναρξη του πολέμου στην Ανατολική Ουκρανία; Με ανοιχτά μέτωπα στην Λιβύη, στην Συρία και στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ και με την Τουρκία δίπλα της πια, μέσα από μια επισφαλή συνεργασία, σίγουρα όχι. Συμφέρει την Ουκρανία, η οποία πέραν του ότι θα ηττηθεί από την Ρωσία σε περίπτωση πολέμου, σίγουρα θα επωμιστεί γιγαντιαίο κόστος; Και πάλι όχι. Συμφέρει ακόμα και αυτήν την Γερμανία; Ούτε, καθώς σε περίπτωση αναζωπύρωσης του πολέμου, τα όποια σχέδιά της με την Ρωσία, ενδεχομένως θα ναυαγήσουν.
Ποιον συμφέρει; Τις ΗΠΑ πρωτίστως και δευτερευόντως την Τουρκία. Μια σειρά πολέμων στα σύνορα της Ρωσίας ή εκεί που διακυβεύονται τα πλέον κομβικά στρατηγικά της συμφέροντα, δεν χρειάζεται να είναι καν νικηφόροι. Όπως γνωρίζουμε τόσο από το Βιετνάμ, όσο και από το Αφγανιστάν, αρκεί να μη τελειώνουν εύκολα και γρήγορα – γιατί όχι και ποτέ. Σε συνδυασμό με τις κυρώσεις, θα πιέζουν την Ρωσία διπλωματικά αλλά και οικονομικά. Τμήμα ίσως του σχεδιασμού, μέρους τουλάχιστον του κατεστημένου των ΗΠΑ θα μπορούσε να είναι η εξώθηση της Ρωσίας σε μια πλήρη εμπλοκή με την Ουκρανία, η οποία θα επιτάχυνε έναν διεθνή, αντίπαλο συνασπισμό, με κινητοποίηση ευρέων στρατιωτικών δυνάμεων και όχι αποκλειστικά μονάδων-ελίτ. Δεν πρέπει δε να ξεχνούμε πως μια ήττα της Ρωσίας θα κόψει ή έστω θα περιορίσει τη όρεξη της Κίνας για διεύρυνση της επιρροής της.
Παρενθετικά, δεδομένου ότι δεν είναι κατά βάση αυτό το θέμα του άρθρου, ο εν λόγω σχεδιασμός χρειάζεται αναγκαστικά, μια ισχυρή, δυτικόστροφη Τουρκία. Πολλά εξηγούνται έτσι, μάλλον.
Ο σχεδιασμός για πολλούς, φθηνούς, πολέμους μακρόχρονης φθοράς της Ρωσίας, με τοπικούς και περιφερειακούς υπεργολάβους και υπό την αιγίδα των ΗΠΑ, έχει ένα (το λιγότερο) μεγάλο πρόβλημα. Τέτοιες απόπειρες πλανητικών ή μεγάλων περιφερειακών περικυκλώσεων συχνά αναγκάζουν τον αμυνόμενο να αναβαθμίσει τις ενέργειές του, προκειμένου οι εν λόγω ενέργειες να σπάσουν την περικύκλωση και να λειτουργήσουν αποτρεπτικά προς άλλες μελλοντικές επιθετικές κινήσεις – εν προκειμένω, για παράδειγμα, προειδοποιήσεις προς την Ουκρανία και συγκέντρωση δυνάμεων στα σύνορα. Κατόπιν, η εξέλιξη των εκατέρωθεν κινήσεων μπορεί να καταστεί αποτέλεσμα λανθασμένων υπολογισμών, αλλά και επιμέρους συμφερόντων, ιδίως σε συστήματα εξουσίας με πολλαπλά κέντρα διαμόρφωσης αποφάσεων.
Αυτό που ξεκινά ως ένας φτηνός πόλεμος ίσως και δια αντιπροσώπων, με ελεγχόμενη κλιμάκωση στο πεδίο, κάλλιστα μπορεί να μετατραπεί σε κατακλυσμό.
