Έρευνα του Guardian δείχνει πώς το Facebook έχει επιτρέψει επανειλημμένα σε ηγέτες και πολιτικούς σε όλον τον κόσμο να χρησιμοποιούν την πλατφόρμα του για να εξαπατήσουν το κοινό ή να παρενοχλήσουν τους αντιπάλους τους.

Οι ηγέτες εκμεταλλευόμενοι ένα κενό ασφαλείας στη δημοφιλή πλατφόρμα κατάφεραν να διασπείρουν ψευδείς ειδήσεις σε φτωχές, μικρές και μη δυτικές χώρες, επηρεάζοντας την κοινή γνώμη υπέρ τους.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ το Facebook χειρίστηκε περισσότερες από 30 υποθέσεις πολιτικής χειραγώγησης σε 25 χώρες, που εντοπίστηκαν από το προσωπικό της εταιρείας.

Η έρευνα δείχνει πως το Facebook έχει επιτρέψει μεγάλες καταχρήσεις σε φτωχές, μικρές και μη δυτικές χώρες, προκειμένου να δώσει προτεραιότητα στην αντιμετώπιση καταχρηστικών συμπεριφορών που προσελκύουν την προσοχή των μέσων ενημέρωσης ή επηρεάζουν τις ΗΠΑ και άλλες πλούσιες χώρες.

Η εταιρεία ενήργησε γρήγορα για να αντιμετωπίσει την πολιτική χειραγώγηση που πλήττει χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Ταϊβάν, η Νότια Κορέα και η Πολωνία, αλλά κινήθηκε αργά ή καθόλου σε χώρες όπως το Αφγανιστάν, το Ιράκ, τη Μογγολία, το Μεξικό και μεγάλο μέρος της Λατινικής Αμερικής.

Έτσι, ενώ το Facebook δεσμεύτηκε να καταπολεμήσει την πολιτική χειραγώγηση που πραγματοποιείται στην πλατφόρμα μετά την υπόθεση των εκλογών στις ΗΠΑ το 2016, απέτυχε επανειλημμένα να αναλάβει έγκαιρη δράση όταν παρουσιάστηκαν στοιχεία για αχαλίνωτη χειραγώγηση και κατάχρηση των εργαλείων της από άλλους πολιτικούς ηγέτες σε όλο τον κόσμο.

Όπως αναφέρει στη βρετανική εφημερίδα η Sophie Zhang, πρώην αναλύτρια δεδομένων στο Facebook, ο αμερικανικός τεχνολογικός κολοσσός δεν ενδιαφέρεται να επιλύσει αυτά τα ζητήματα καθώς δεν θεωρεί ότι πλήττουν ιδιαίτερα την εικόνα της επιχείρησης. “Το κόστος δεν βαρύνει το Facebook. Το φέρει ο ευρύτερος κόσμος στο σύνολό του”, πρόσθεσε η αναλύτρια.

Η Zhang προσλήφθηκε από το Facebook τον Ιανουάριο του 2018 για να εργαστεί στην ομάδα που είχε σκοπό τον εντοπισμό μη αυθεντικών δεδομένων.

Το Facebook απέλυσε την Zhang για κακές επιδόσεις τον Σεπτέμβριο του 2020. Την τελευταία ημέρα, η αναλύτρια δημοσίευσε ένα αποχαιρετιστήριο σημείωμα 7.800 λέξεων όπου περιγράφει ότι “βρήκε πολλές κατάφωρες προσπάθειες ξένων εθνικών κυβερνήσεων να κάνουν κατάχρηση της πλατφόρμας μας σε τεράστιες κλίμακες για να παραπλανήσουν τους πολίτες τους”, στηλιτεύοντας παράλληλα την εταιρεία για την αποτυχία της να αντιμετωπίσει το ζήτημα.

“Ξέρω ότι έχω αίμα στα χέρια μου τώρα”, έγραψε.

“Το Facebook δεν έχει ισχυρό κίνητρο για να αντιμετωπίσει αυτήν την κατάσταση, εκτός από το φόβο ότι κάποιος μπορεί να το διαρρεύσει και να προκληθεί μεγάλη φασαρία. Και αυτό ακριβώς κάνω”, δήλωσε στον Guardian, εξηγώντας γιατί μιλά αυτή την στιγμή για αυτές τις υποθέσεις.

“Η μη αυθεντική δραστηριότητα δεν μπορεί να βρεθεί. Δεν μπορείτε να διορθώσετε κάτι, εκτός αν γνωρίζετε ότι υπάρχει” κατέληξε η Zhang.

Διαφωνεί το Facebook

Η Λιζ Μπουρζουά, εκπρόσωπος του Facebook, δήλωσε: “Διαφωνούμε κατηγορηματικά με τον χαρακτηρισμό της κ. Zhang για τις προτεραιότητές μας και τις προσπάθειές μας να καταπολεμήσουμε την κατάχρηση στην πλατφόρμα μας”.

“Έχουμε επικεντρωθεί σε εξειδικευμένες ομάδες γι’ αυτό το έργο” συνέχισε η Μπουρζουά. “Ως αποτέλεσμα, καταργήσαμε περισσότερα από 100 δίκτυα συντονισμένης μη αυθεντικής συμπεριφοράς. Περίπου τα μισά από αυτά ήταν εγχώρια δίκτυα που λειτουργούσαν σε χώρες σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων εκείνων στη Λατινική Αμερική, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική και στην περιοχή της Ασίας. Η καταπολέμηση της συντονισμένης μη αυθεντικής συμπεριφοράς είναι η προτεραιότητά μας. Αντιμετωπίζουμε επίσης τα προβλήματα των ανεπιθύμητων μηνυμάτων και ερευνούμε κάθε ζήτημα προτού προβούμε σε ενέργειες ή δημοσιοποιήσουμε ισχυρισμούς σχετικά με αυτά” κατέληξε.

Με 2,8 δισεκατομμύρια χρήστες ανά τον κόσμο, το Facebook διαδραματίζει κυρίαρχο ρόλο στον πολιτικό λόγο σχεδόν κάθε χώρας. Ωστόσο, οι αλγόριθμοι και τα χαρακτηριστικά της πλατφόρμας μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να στρεβλώσουν τον πολιτικό διάλογο.

Τα παραδείγματα της Ονδούρας και του Αζερμπαϊτζάν

Ένα από τα κραυγαλαία παράδειγμα που εντοπίστηκαν ήταν εκείνο του Χουάν Ορλάντο Ερνάντες, προέδρου της Ονδούρας, ο οποίος τον Αύγουστο του 2018 έλαβε το 90% ψεύτικης διαδραστικής ενασχόλησης στη μικρή χώρα της Κεντρικής Αμερικής.

Τον Αύγουστο του 2018, η Zhang αποκάλυψε ότι το προσωπικό του Ερνάντες συμμετείχε άμεσα σε μια εκστρατεία που είχε σκοπό να ενισχύσει το περιεχόμενο της σελίδας του με εκατοντάδες ψεύτικα “like” σε δημοσιεύσεις που τον αφορούσαν.

Σύμφωνα με τον Guardian, αυτή η πρακτική είναι το ψηφιακό ισοδύναμο του να φέρει ένας πολιτικός αρχηγός δεκάδες λεωφορεία με πληρωμένους πολίτες σε μια προεκλογική ομιλία του.

Για έναν από τους διαχειριστές της επίσημης σελίδας του Ερνάντες, αποκαλύφθηκε πως η ομάδα του διαχειριζόταν επίσης, εκατοντάδες άλλες σελίδες που είχαν δημιουργηθεί ακριβώς για να φαίνεται ότι ο πρόεδρος της χώρας είχε την υποστήριξη των πολιτών.

Σύμφωνα με τον Guardian, αυτή η πρακτική είναι το ψηφιακό ισοδύναμο του να φέρει ένας πολιτικός αρχηγός δεκάδες λεωφορεία με πληρωμένους πολίτες σε μια προεκλογική ομιλία του.

To ίδιο κενό ασφαλείας έχει επιτρέψει στο κυβερνών κόμμα του Αζερμπαϊτζάν να εμφανίζει εκατομμύρια αρνητικά σχόλια στις σελίδες των ανεξάρτητων ειδησεογραφικών πρακτορείων και των πολιτικών της αντιπολίτευσης.

Χρειάστηκε σχεδόν ένα χρόνος ώστε το Facebook να καταργήσει το δίκτυο της Ονδούρας και 14 μήνες για να διαγράψει τους σχετικούς λογαριασμούς στο Αζερμπαϊτζάν. Και στις δύο περιπτώσεις, η πλατφόρμα επέτρεψε στη συνέχεια να επαναληφθεί η ίδια πρακτική.

Τόσο το γραφείο του Ερντάντες όσο και το κυβερνών κόμμα του Αζερμπαϊτζάν δεν απάντησαν σε ερωτήματα του Guardian.

Η Ζανγκ υπέβαλε δεκάδες αναφορές στο Facebook σχετικά με τα δίκτυα πλαστών λογαριασμών ή σελίδων που στρεβλώνουν τον πολιτικό διάλογο στην Αλβανία, το Μεξικό, την Αργεντινή, την Ιταλία, τις Φιλιππίνες, το Αφγανιστάν, τη Νότια Κορέα, τη Βολιβία, τον Ισημερινό , Ιράκ, Τυνησία, Τουρκία, Ταϊβάν, Παραγουάη, Ελ Σαλβαδόρ, Ινδία, Δομινικανή Δημοκρατία, Ινδονησία, Ουκρανία, Πολωνία και Μογγολία.

Kανένα τίμημα

Σε ορισμένες από τις περιπτώσεις που αποκάλυψε η Zhang, συμπεριλαμβανομένων εκείνων στη Νότια Κορέα, την Ταϊβάν, την Ουκρανία, την Ιταλία και την Πολωνία, το Facebook έλαβε γρήγορα μέτρα, με αποτέλεσμα να καταργηθούν πολλοί ψεύτικοι λογαριασμοί.

Σε άλλες περιπτώσεις, η πλατφόρμα καθυστέρησε να αναλάβει δράση για μήνες. Όταν η Zhang αποκάλυψε ένα δίκτυο ψεύτικων λογαριασμών στις Φιλιππίνες τον Οκτώβριο του 2019, το Facebook δεν έλαβε δράση. Ωστόσο όταν ένα μέρος αυτού του δικτύου άρχισε να εμφανίζεται στη σελίδα του Ντόναλντ Τραμπ, η εταιρεία κινήθηκε άμεσα. Σε πολλές άλλες περιπτώσεις, το Facebook δεν έκανε καμία ενέργεια.

το Facebook είναι πολύ απρόθυμο να τιμωρήσει ισχυρούς πολιτικούς και όταν όταν ενεργεί, οι συνέπειες είναι πολύ επιεικείς

Σύμφωνα με τη Ζανγκ το Facebook είναι πολύ απρόθυμο να τιμωρήσει ισχυρούς πολιτικούς και όταν όταν ενεργεί, οι συνέπειες είναι πολύ επιεικείς. “Ας υποθέσουμε ότι η έχετε ληστέψει μια τράπεζα και η τιμωρία σας είναι η ακόλουθη. Σας κατάσχουν τα κλοπιμαία και μια εφημερίδα πρέπει να δημοσιεύσει την είδηση ότι συνελήφθη αυτό το άτομο να ληστεύει μια τράπεζα και δεν θα πρέπει να τα επαναλάβει”.

“Αυτό συμβαίνει ουσιαστικά στο Facebook. Και αρκετοί πολιτικοί θεωρούν ότι αξίζει να πάρουν το ρίσκο”, καταλήγει η Zhang.

Πηγή, φωτογραφίες: Τhe Guardian