Με επίκαιρη ερώτησή του προς την υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη ο βουλευτής του ΜέΡΑ25 Κλέων Γρηγοριάδης φέρνει στη Βουλή το σοβαρό θέμα της παράνομης καταστροφής αρχαίων στην Ακρόπολη, που είχε αρχικά αποκαλύψει με δημοσίευμά του το Κοσμοδρόμιο στις 7 Μαρτίου 2021. 

Στο δημοσίευμά μας εκείνο είχαμε παρουσιάσει και φωτογραφικά τεκμήρια των καταστρεπτικών εργασιών που έγιναν στον βράχο της Ακρόπολης, στο πλαίσιο του έργου εγκατάστασης του, πολυδιαφημισμένου από την κυβέρνηση, νέου ανελκυστήρα πλαγιάς. Στις φωτογραφίες, που χρονολογούνται από τον Σεπτέμβριο του 2020, εμφανίζεται συνεργείο, στο σημείο εξόδου του νέου ανελκυστήρα πλαγιάς, να επιχειρεί επί αρχαίου τοίχου, αρχικά με τροχό και στη συνέχεια με κομπρεσέρ…

Όπως σημειώναμε “η άθλια εικόνα θα πρέπει να διαβαστεί με δεδομένο ότι η συγκεκριμένη ενέργεια, που έτυχε να τεκμηριωθεί φωτογραφικά, καθώς και άλλες που δεν τεκμηριώθηκαν ή τεκμηριώθηκαν αλλά δεν έχουν ακόμη δημοσιοποιηθεί, δεν εγκρίθηκε από κανένα θεσμικά αρμόδιο όργανο. Έγινε αυθαίρετα και καταδρομικά, προκειμένου να προχωρήσει γρήγορα το έργο και να μην καθυστερήσει και άλλο η φιέστα των εγκαινίων, που είχε εξαγγείλει δημόσια η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη για τις 3 Δεκεμβρίου 2020, μετά την παταγώδη κατάρρευση του αρχικού της σχεδιασμού για εγκαίνια στις 20 Ιουνίου”. Προσθέταμε δε, καλώντας την υπουργό Πολιτισμού να απαντήσει σχετικά, πως τα ερωτηματικά που προέκυπταν από την νέα αποκάλυψη περί καταστροφικών επί αρχαιοτήτων ενεργειών έρχονταν να προστεθούν σε σωρεία άλλων παρατυπιών και μη σύννομων ενεργειών στα εν λόγω έργα, που είχαν έρθει στο φώς, με την συνδρομή και πολλών δημοσιευμάτων του Κοσμοδρόμιου, ήδη από τον Μάιο του 2020.

Την καταγγελία μας για τη συγκεκριμένη καταστρεπτική παρέμβαση επί αρχαίων λειψάνων στο σημείο όπου τοποθετήθηκε το βαρύ μεταλλικό πέδιλο στήριξης της νέας γέφυρας που ενώνει την απόληξη του νέου ανελκυστήρα με τον Βράχο, επιβεβαίωσε και ο Τάσος Τανούλας, που έχει διατελέσει προϊστάμενος του έργου αποκατάστασης των Προπυλαίων (1984-2010) και επιβλέπων της αναστήλωσης στην νότια πτέρυγα των Προπυλαίων (2013-2016) εκ μέρους της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης (ΥΣΜΑ) του υπουργείου Πολιτισμού. Ο κ. Τανούλας, μάλιστα, παρουσίασε και νέο οπτικό υλικό τεκμηρίωσης της καταστροφής στη διαδικτυακή εκδήλωση που διοργανώθηκε και μεταδόθηκε ζωντανά από την ομάδα Culture Through Politics την Τετάρτη 17 Μαρτίου 2021, με θέμα: “Αμφιλεγόμενες παρεμβάσεις στην Ακρόπολη. Μια δημόσια συζήτηση δίχως φόβο και πάθος“, στην οποία ήταν και ένας από τους κεντρικούς ομιλητές. 

Λίγες ημέρες μετά, στις 22 Μαρτίου, όταν και άνοιξαν πια, μετά από πολύμηνο κλείσιμο για το κοινό οι αρχαιολογικοί χώροι, επετράπη επιτέλους και σε αντιπροσωπεία του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ) να επισκεφθεί την Ακρόπολη και να πραγματοποιήσει την δική της αυτοψία στα έργα, τα οποία της παρουσίασε η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Αθήνας Ελένη Μπάνου και ο αρμόδιος τμηματάρχης Μιχάλης Λεφαντζής. Σε δηλώσεις που έκανε στη συνέχεια στην εφημερίδα “Η Αυγή”, η πρόεδρος του ΣΕΑ Δέσποινα Κουτσούμπα αναφέρθηκε και στο επίδικο ζήτημα, σημειώνοντας τα εξής: “διαπιστώσαμε ότι όντως υπήρξε αποκοπή τριών πωρόλιθων από αρχαίο τοίχο για να χωρέσουν τα πέδιλα του ανελκυστήρα. Η επέμβαση αυτή, όπως μας ειπώθηκε, έγινε με έγγραφη εντολή της υπουργού Πολιτισμού Λ. Μενδώνη!” 

Η ερώτηση του Κλέωνα Γρηγοριάδη

Αξιοποιώντας τα στοιχεία αυτά που δεν επιδέχονται πλέον καμίας απολύτως αμφισβήτησης, ο βουλευτής του ΜέΡΑ25 Κλέων Γρηγοριάδης προχώρησε σε κατάθεση επίκαιρης ερώτησης προς την υπουργό Λίνα Μενδώνη, με τίτλο “Καταστρεπτικές για αρχαία μνημεία εργασίες στην Ακρόπολη Αθηνών”. Στην ερώτηση περιγράφονται οι καταστρεπτικές εργασίες, ενώ στηλιτεύεται το γεγονός πως για τις ενέργειες αυτές δεν υπήρχε καμία εγκριτική απόφαση από αρμόδιο όργανο, αλλά αντίθετα η σχετική εντολή, κατά παράβαση της κείμενης νομοθεσίας, “δόθηκε γραπτώς από την ίδια την Υπουργό Πολιτισμού, η οποία δεν έχει καμία τέτοια αρμοδιότητα”.   

Το πλήρες κείμενο της ερώτησης έχει ως εξής:

“Κατά τη διάρκεια των εργασιών για τη θεμελίωση του ανελκυστήρα πλαγιάς στην Ακρόπολη των Αθηνών, σύμφωνα με δημοσιεύματα και φωτογραφικό υλικό, φαίνεται να έλαβαν χώρα καταστρεπτικές για αρχαία μνημεία εργασίες. Πιο συγκεκριμένα, σε άγνωστο χρόνο, ωστόσο κατά τη διάρκεια του Σεπτεμβρίου του 2020- σύμφωνα με τις διαπιστώσεις εξειδικευμένων επιστημόνων-, κατά τη διάρκεια των εργασιών στο σημείο εξόδου του νέου ανελκυστήρα πλαγιάς, 10 μέτρα βορειοδυτικά του Ερεχθείου  για την υποθεμελίωση της γέφυρας που οδηγεί από το ασανσέρ προς τον αρχαιολογικό χώρο, το συνεργείο ενέργησε με κομπρεσέρ, επί αρχαίου τοίχου. Φωτογραφικά τεκμήρια αποδεικνύουν καταστροφή μνημείων, και συγκεκριμένα την αποκοπή τουλάχιστον δύο αρχαίων πωρόλιθων που αποτελούν τμήμα αρχαίου τοιχίου.

Επιπλέον, αποκαλύπτεται ότι η εντολή να αφαιρεθούν οι αρχαίοι λιθόπλινθοι, δεν εγκρίθηκε από κανένα αρμόδιο όργανο, αλλά δόθηκε γραπτώς από την ίδια την Υπουργό Πολιτισμού, η οποία δεν έχει καμία τέτοια αρμοδιότητα. Σύμφωνα με τον αρχαιολογικό νόμο, το θέμα θα έπρεπε να εισαχθεί στο Συμβούλιο, κι αν δε βρισκόταν εναλλακτική λύση, η απόφαση θα έπρεπε να εκδοθεί από τη Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων. Επιπλέον, δεν εμφανίζεται ούτε στη Διαύγεια σχετική απόφαση, ύστερα από Γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, για την αποκοπή/καταστροφή αρχαίων μνημείων, όπως απαιτεί η αρχαιολογική νομοθεσία (άρ. 10, 50 ν. 3028/2002) για τα αρχαία μνημεία.

Ερωτάται η κυρία Υπουργός

1. Προτίθεται η ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού να καταθέσει στη δημοσιότητα όλα τα απαιτούμενα έγγραφα της έγκρισης για την αποκοπή των αρχαίων πωρόλιθων της Ακρόπολης των Αθηνών, κατά τη διάρκεια των εργασιών εκσκαφής για τη θεμελίωση του ανελκυστήρα πλαγιάς (εισηγήσεις, γνωμοδοτήσεις, αποφάσεις);

2. Είναι επιλογή της κυβέρνησης η «ενός ανδρός ή μιας γυναικός αρχή», που επιτρέπει σε έναν Υπουργό να λαμβάνει αποφάσεις μόνος του, παρακάμπτοντας Συμβούλια και Γενικές Διευθύνσεις που ο ίδιος έχει θεσμοθετήσει με τους νόμους του «επιτελικού κράτους»; Είναι οι Υπουργοί της κυβέρνησης υπεράνω του νόμου;”

Αναμένοντας την απάντηση που θα υποχρεωθεί πλέον εκ των πραγμάτων να δώσει η Λίνα Μενδώνη, σημειώνουμε πως η καταστροφή αρχαιοτήτων, χωρίς να έχουν ακολουθηθεί οι εκ του νόμου προβλεπόμενες διαδικασίες, είναι πράξη ποινικά κολάσιμη. Συγκεκριμένα, όπως προβλέπει το άρθρο 66 του αρχαιολογικού νόμου 3028/2002 “Όποιος χωρίς την αναγκαία από το νόμο άδεια ή καθ` υπέρβαση αυτής διενεργεί σε μνημείο, σε αρχαιολογικό χώρο, ή σε ιστορικό τόπο, πράξη από αυτές που αναφέρονται στις διατάξεις των άρθρων 10 παρ. 2 – 4,13,14 και 15 τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι τριών (3) ετών“. Το άρθρο 10, στο οποίο παραπέμπει το άρθρο 66 προβλέπει ότι “Απαγορεύεται κάθε ενέργεια σε ακίνητο μνημείο, η οποία είναι δυνατόν να επιφέρει με άμεσο ή έμμεσο τρόπο καταστροφή, βλάβη, ρύπανση ή αλλοίωση της μορφής του“ (παράγραφος 1) και πως “Για κάθε εργασία, επέμβαση ή αλλαγή χρήσης σε ακίνητα μνημεία, ακόμη και αν δεν επέρχεται κάποια από τις συνέπειες της παραγράφου 1 σε αυτά, απαιτείται έγκριση που χορηγείται με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού ύστερα από γνώμη του Συμβουλίου” (παράγραφος 4).

Με αυτό το δεδομένο και σε συνδυασμό με άλλες διατάξεις του αρχαιολογικού νόμου, αλλά και του Ποινικού Κώδικα, υπό κανονικές συνθήκες το συγκεκριμένο συμβάν με την καταστροφή των πωρόλιθων θα έπρεπε να έχει, ήδη από την δημοσιοποίηση των καταγγελιών, τεκμηριωμένων άλλωστε και από σχετικό φωτογραφικό υλικό, να έχει προκαλέσει την αυτεπάγγελτη παρέμβαση του αρμόδιου εισαγγελέα.