Περίπου ένα δισ ευρώ έχει δαπανήσει η Ελλάδα το τελευταίο 12μηνο για νοσηλείες, τεστ και ενημέρωση του κοινού, σύμφωνα με τον ομότιμο καθηγητή Οικονομικών της Υγείας (ΕΣΔΥ) και πρόεδρο του Ινστιτούτου Οικονομικών της Υγείας, Γιάννη Κυριόπουλο. Σε συνέντευξη του στο Πρακτορείο FM και στην εκπομπή της Τάνιας Η. Μαντουβάλου «104, 9 ΜΥΣΤΙΚΑ ΥΓΕΙΑΣ» αναφέρει ότι στο ίδιο χρονικό διάστημα, έχει επιπλέον δαπανηθεί περισσότερο από ένα δισ, το οποίο αφορά στο έμμεσο κοινωνικό κόστος από την απώλεια της παραγωγής και της παραγωγικότητας, λόγω απουσίας από την εργασία.
Το μεγαλύτερο οικονομικό πρόβλημα δεν είναι το κόστος νοσηλείας, ή αντιμετώπισης των κρουσμάτων. Κυρίως είναι οι επιπτώσεις στην οικονομία, καθώς οι διαθέσιμοι πόροι της χώρας, -τεχνολογικοί και ανθρώπινοι- δεν δουλεύουν πλήρως. Αυτό ρίχνει την παραγωγή και έχει επιπτώσεις. Ήδη εμείς έχουμε χάσει 20 δισ, περίπου 12 % του ΑΕΠ, λέει ο καθηγητής Οικονομικών της Υγείας, εξηγώντας ότι αυτή είναι η εκτίμηση του, των διεθνών οργανισμών και της Τράπεζας της Ελλάδος.
Με βάσει τα στοιχεία που παραθέτει το 15% αυτών που προσβάλλονται από τον ιό, εισάγονται στα νοσοκομεία, είτε σε απλή κλίνη, όπου το κόστος εκτιμάται στις 9.000 ευρώ, είτε σε ΜΕΘ, όπου το κόστος υπερβαίνει τις 25.000 ευρώ (η κάθε νοσηλεία).
Ο κ. Κυριόπουλος αναφέρεται ακόμη στο θέμα της πατέντας, στον «πόλεμο» των εμβολίων, ενώ για την έκβαση της επιδημίας εκτιμά ότι θα υπάρξουν διακυμάνσεις και ο ιός είναι πιθανόν να ελεγχθεί από το Φθινόπωρο και μετά. Η εκρίζωση του όμως θα πάρει χρόνο. «Δηλαδή θα έχουμε κρούσματα και στα επόμενα χρόνια, αλλά θα είναι μία εικόνα όπως αυτή που έχουμε με τη γρίπη».
Ακολουθεί αναλυτικά το κείμενο της συνέντευξης:
Πόσο έχει κοστίσει η πανδημία μέχρι ώρας στην Ελλάδα; Ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας για το μέλλον;
Από στοιχεία που έχουμε συλλέξει και μελετήσει, το τελευταίο δωδεκάμηνο η δημόσια δαπάνη για τη νοσοκομειακή περίθαλψη και τα τεστ, προσεγγίζει περίπου τα 630 εκατομμύρια ευρώ. Σε αυτά πρέπει κάποιος να προσθέσει και την δαπάνη για τα ελληνικά μέτρα προστασίας και τις καμπάνιες για την αποστασιοποίηση, αλλά και γενικότερα την ενημέρωση του κοινού, η οποία αρχικά ήταν 250 εκατομμύρια, ενώ στη συνέχεια δόθηκαν άλλα 120. Συνολικά δηλαδή έχουμε για νοσηλεία, τεστ και ενημέρωση του κοινού (άμεσο ιατρικό κόστος) περίπου ένα 1 δισεκατομμύριο ευρώ. Σε αυτό πρέπει να προσθέσουμε και την δαπάνη που προκαλείται ως έμμεσο κόστος από την απουσία από τη δουλειά, των περισσότερων από τα κρούσματα. Το 15% αυτών που προσβάλλονται από τον ιό, εισάγονται στα νοσοκομεία, είτε ως απλή νοσηλεία -περίπου 30.000 πολίτες, είτε σε ΜΕΘ -περίπου 15.000. Και στις νοσηλείες αυτές υπάρχει πολύ υψηλό κόστος, το οποίο στις απλές κλίνες εκτιμάται στις 9.000 ευρώ, ενώ στις ΜΕΘ υπερβαίνει τις 25.000 ευρώ (η κάθε νοσηλεία). Είναι δύσκολη η προσέγγιση αυτή τη στιγμή σχετικά με το κόστος, καθώς έχουν γίνει και επενδύσεις σε ΜΕΘ. Και η αλήθεια είναι ότι έχουμε λύσει σε σημαντικό βαθμό αυτό το πρόβλημα και με δαπάνες του δημοσίου και με δωρεές και χορηγίες. Ακόμα δυσκολότερη όμως είναι η εκτίμηση, η οποία υπερβαίνει το 1 δισ, και αφορά στο έμμεσο κόστος από την απώλεια της παραγωγής και της παραγωγικότητας, λόγω απουσίας από την εργασία. Κατά συνέπεια έχουμε ένα νόσημα, του οποίου η αντιμετώπιση είναι σημαντική και κυρίως συνδέεται το υψηλό κόστος με το μεγάλο αριθμό κρουσμάτων, καθώς επίσης και με το γεγονός ότι ένα 5% ίσως και λίγο περισσότερο, αυτών οι οποίοι πλήττονται, εισάγονται σε ΜΕΘ, όπου εκεί είναι μεγαλύτερη η πίεση οικονομική, αλλά και ιατρική.
Μία Ελλάδα ταλαιπωρημένη από μία δεκαετή κρίση, και με όλο αυτό που μόλις περιγράψατε, ενδέχεται να δει το φαινόμενο του ελατηρίου στην οικονομία της, όπως γίνεται μετά από μεγάλες πανδημίες;
Το μεγαλύτερο οικονομικό πρόβλημα δεν είναι το κόστος νοσηλείας, ή αντιμετώπισης των κρουσμάτων από ιατρικής πλευράς. Κυρίως είναι οι επιπτώσεις στην οικονομία, καθώς οι διαθέσιμοι πόροι της χώρας, -τεχνολογικοί και ανθρώπινοι δεν δουλεύουν πλήρως. Αυτό ρίχνει την παραγωγή και έχει επιπτώσεις, όπως είναι η μείωση του ΑΕΠ που προσεγγίζει το 12% Πολύ σημαντικό, όχι μόνο για μας, αλλά για όλες τις ανεπτυγμένες χώρες. Και βεβαίως και για τις τρίτες χώρες, που είναι λίγο χαμηλότερο, αλλά είναι σημαντικό. Ήδη εμείς έχουμε χάσει 20 δισ, περίπου 12 % του ΑΕΠ, αυτή είναι η εκτίμηση μου, των διεθνών οργανισμών και της Τράπεζας της Ελλάδος. Σχετικά με το φαινόμενο του ελατηρίου βλέποντας τις διεθνείς ισορροπίες και τον τρόπο με τον οποίο αντιδρούν οι μεγάλες χώρες, που είναι οι κινητοποιητές της ανάπτυξης, ας κρατήσουμε μικρό καλάθι. Δεν είμαι τόσο αισιόδοξος. Θα υπάρξει βέβαια αναπτυξιακή ώθηση, αλλά δεν νομίζω ότι θα είναι αυτών των υπολογισμών και εκτιμήσεων, για μεγάλη και αιφνίδια ανάπτυξη, η οποία δικαιολογεί τον όρο φαινόμενο του ελατηρίου.
Στο θέμα των εμβολίων, υπάρχουν αποκλίνουσες προσεγγίσεις μεταξύ επιχειρηματικών συμφερόντων και κρατών. Πώς πιστεύετε ότι αυτό θα καθρεφτιστεί στην ανθρωπότητα;
Είναι βέβαιο ότι αυτός ο κόσμος της Βαβέλ, σχετικά με την πανδημία και το εμβόλιο που επικρατεί διεθνώς, και ακόμα περισσότερο στη χώρα μας, είναι ένα σημαντικό πρόβλημα, το οποίο υπονομεύει την αποτελεσματικότητα του εγχειρήματος, εντός και εκτός Ελλάδος. Πίσω από αυτό υπάρχει σύγκρουση μεταξύ πολυεθνικών φαρμακευτικών επιχειρήσεων, η οποία μερικές φορές περιέχει και χτυπήματα κάτω από τη ζώνη. Κατά τη γνώμη μου, αυτό είναι ένα σημαντικό πρόβλημα και θα πρέπει και οι κυβερνήσεις και ο ΠΟΥ να θέσουν ένα φραγμό με παρεμβάσεις τους.
Όλες αυτές οι αλλαγές στις οδηγίες για το ποιος μπορεί να κάνει το εμβόλιο της Οξφόρδης, ή ακόμα και η απόσυρση του σε κάποιες χώρες, θεωρείτε ότι έχουν κλονίσει την εμπιστοσύνη του κόσμου; Και μάλιστα για ένα εμβόλιο, που λόγω χαμηλού κόστους, κάποιοι λένε ότι θα μπορούσε να σώσει τον κόσμο και να προωθηθεί στις αναπτυσσόμενες χώρες .
Πράγματι υπάρχει ένας βαθμός ασάφειας και πρέπει το κοινό να κατανοήσει, ότι έχουμε ένα ιστορικό γεγονός, αφού παρήχθη εμβόλιο σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα, που ακόμα η επιδημιολογία, οι μεταλλάξεις, η φύση και ο χαρακτήρας του ιού δεν είναι επαρκώς γνωστά. Ειδικά για τα εμβόλια έχουμε βέβαια τις κλινικές μελέτες που εξασφαλίζουν την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια, αλλά δεν έχουμε ακόμα ολοκληρώσει τις εξειδικεύσεις τους, σχετικά με ορισμένες ομάδες πληθυσμού. Κάτι που είναι λογικό να συμβαίνει μέσα σε τόσο στενά χρονικά περιθώρια.
Ποια είναι η γνώμη σας για την απελευθέρωση των πατεντών. Μετά την πρόταση Biden για μερική άρση που χαρακτηρίστηκε ιστορική, ακολούθησαν πολλοί διαξιφισμοί ένθεν και ένθεν και η αλήθεια είναι ότι το θέμα είναι αρκούντως περίπλοκο.
Παρά το γεγονός ότι η πρόταση Biden αφορά στην μερική και μικρού χρονικού διαστήματος άρση μέρους της πατέντας, δηλαδή μόνο το θέμα της παραγωγής, και αφήνει μετέωρο το θέμα της διανομής, το οποίο φαντάζομαι ότι σε δεύτερο χρόνο θα διευκρινιστεί, πρέπει να πω ότι έχει ένα υψηλό ηθικό φορτίο και κυρίως έχει και μεγάλη πολιτική σημασία. Πρώτον, γιατί διασφαλίζει τις χώρες του βόρειου ημισφαιρίου και του ατλαντικού άξονα, Αμερική, Καναδά, Ευρώπη και Ην. Βασίλειο. Αλλά και τις χώρες του λεγόμενου τρίτου κόσμου, εφόσον η ανοσία της αγέλης στις προηγμένες χώρες, συναρτάται στενά με την ανοσία της αγέλης των αναπτυσσόμενων χωρών. Ο δεύτερος λόγος που έχει μεγάλη πολιτική σημασία η πρόταση Βiden είναι ότι βάζει σε ένα ανταγωνισμό, ο οποίος ευτελίζει και τις κυβερνήσεις και τις επιχειρήσεις σε παγκόσμια κλίμακα. Και κυρίως θέτει θέμα στον ανταγωνισμό στους μεγάλους παραγωγούς, όπως είναι η Ρωσία και η Κίνα, οι οποίες έχουν φθηνότερα εμβόλια. Και έτσι η Κίνα «απειλεί» ότι σε ένα μεγάλο μέρος χωρών που δεν έχουν πόρους, μπορεί να το διαθέσει και σε μηδενικές τιμές. Κατά συνέπεια βάζει φρένο στην φανερή πλέον προσπάθεια όλων ότι μέσω του εμβολίων, όχι μόνο αναπτύσσεται ένας εμβολιαστικός εθνικισμός, αλλά υπάρχει και πίεση για αύξηση του κύρους και της ισχύος για τις πατέντες.
Υπάρχει τέλος της πανδημίας; Και πότε θεωρείτε ότι θα έρθει αυτό;
Θα υπάρξουν διακυμάνσεις όσον αφορά το επιδημικό κύμα. Δεν νομίζω ότι τελειώνουμε μέσα στο καλοκαίρι ολοκληρωτικά. Και η ανοσία της αγέλης θα βοηθήσει, ώστε να είναι τα πράγματα σε μία ελεγχόμενη κατάσταση. Η ετήσια αναμνηστική εμβολιαστική μνήμη που θα ανανεώνεται, θα μπορέσει μέσα στο χρόνο να έχει έναν έλεγχο της πανδημίας. Η επιδημιολογική μας εικόνα είναι πολύ καλή για το χρόνο εμφάνισης και ζωής της πανδημίας, αλλά χρειάζονται ακόμη συμπληρώσεις. Με βάση την επιδημιολογία, τη φύση και το χαρακτήρα του ιού, δεν μπορεί κάποιος να ισχυριστεί ότι σε κάποια στιγμή το πάτημα ενός κουμπιού θα εξαφανίσει τον ιό.
Πότε πιστεύετε ότι θα εκριζωθεί ο ιός;
Ο ιός είναι πιθανόν να ελεγχθεί από το Φθινόπωρο και μετά, να είναι σε σημαντική φθίνουσα πορεία. Αλλά για να μιλήσουμε για εκρίζωση ή πλήρη έλεγχο θα πρέπει να υπολογίσουμε ένα βάθος χρόνου. Δηλαδή θα έχουμε κρούσματα και στα επόμενα χρόνια, αλλά θα είναι μία εικόνα όπως αυτή που έχουμε με τη γρίπη.
Στην προηγούμενη συνέντευξη μας το Νοέμβριο μου είχατε πει ότι θα αυξηθεί η θνησιμότητα στα χρόνια νοσήματα. Εξακολουθεί ακόμη αυτός ο ισχυρισμός από τα τελευταία δεδομένα και ποια είναι η εκτίμηση για την Ελλάδα;
Παρότι τα δεδομένα ακόμη δεν είναι ακριβή, από όσα αξιόπιστα από ΗΠΑ και Ευρώπη έχουν διαρρεύσει σε επίπεδο ερευνητικών πρωτοκόλλων, διαπιστώνεται ότι πράγματι υπάρχει μία πλεονάζουσα θνησιμότητα, εξαιτίας της πίεσης του συστήματος υγείας και της χαμηλής επίδοσης στην πρόληψη, στα χρόνια νοσήματα, όπως καρκίνος, καρδιαγγειακά, διαβήτης κα. Ακόμα δεν έχουμε σαφή εικόνα για το μέγεθος αυτής της υπερβάλλουσας θνησιμότητας. Όσον αφορά τη χώρα μας παραδόξως τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ δείχνουν μία στασιμότητα και μέχρι το Νοέμβριο που είναι και τα πιο πρόσφατα στοιχεία, έχουμε και μία ελαφρά μείωση της θνησιμότητας στην Ελλάδα. Θα πρέπει όμως να περιμένουμε πιο σταθερά και βέβαια δεδομένα. Εκείνο όμως το οποίο μας λέει η εμπειρία, η λογική και η ανάλυση είναι ότι θα έχουμε επιβάρυνση των χρονίων νοσημάτων.
