Μια σημαντική είδηση που πέρασε μάλλον απαρατήρητη, για λόγους που εξηγήσαμε σε προηγούμενα άρθρα μας, είναι το γεγονός ότι, για πρώτη φορά εδώ και πολλά χρόνια, ο ορκισμένος εχθρός του Ερντογάν, ο πρόεδρος της Συρίας Μπασάρ Αλ Άσαντ, δέχθηκε αντιπροσωπεία παλαιστινιακών οργανώσεων προ διημέρου, μεταξύ των οποίων και εκπρόσωποι της Χαμάς.
Λόγω δεσμών με τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, η Χαμάς είχε υποστηρίξει στο παρελθόν, για “θρησκευτικούς” λόγους, την συριακή αντιπολίτευση, γεγονός που οδήγησε τη Δαμασκό να κλείσει τα γραφεία της στη Συρία.
Το γεγονός αυτό έφερε τότε πιο κοντά τη Χαμάς με τον Ερντογάν ο οποίος, την εποχή εκείνη, αν και δικός μας εχθρός συμμάχησε με τους δικούς μας φίλους, τους Αμερικανούς και τους Ισραηλινούς, για να επέμβει εναντίον του δικού μας παραδοσιακού φίλου, της Συρίας. Την εποχή εκείνη, η Ελλάδα δεν είχε ακόμα αντιληφθεί ότι ο Ερντογάν είναι εχθρός της και έτσι στήριξε διακριτικά την επέμβαση αυτή, έκλεισε μάλιστα τη συριακή πρεσβεία στην Αθήνα και την ελληνική στη Δαμασκό. Πολύ αργότερα, όταν η Ρωσία επενέβη στη Συρία, στείλαμε μάλιστα πολεμικά πλοία και αεροσκάφη να παρακολουθούν τις αθλιότητες της Μόσχας στη Μέση Ανατολή.
Επειδή ολίγη ιστορία ποτέ δεν κάνει κακό, ας ανοίξουμε μια μικρή παρένθεση. Η Συρία υπήρξε στο παρελθόν μεγάλος φίλος της Ελλάδας, ο πατήρ Άσαντ (φίλος του αρχιεπισκόπου Μακαρίου, του Βάσου Λυσσαρίδη, αλλά και του Ανδρέα Παπανδρέου) δέχτηκε μάλιστα κάποτε καταρχήν το αίτημα Αρσένη να προσγειώνονται εκεί ελληνικά F-16 σε περίπτωση που αναγκάζονταν να επιχειρήσουν στην Κύπρο, όπου υπάρχει ένα πρόβλημα με την τροφοδοσία τους. Η Αθήνα βέβαια τα ξέχασε στη συνέχεια όλα αυτά, πιστή στο κεντρικό και απλό στρατηγικό δόγμα της χώρας, μετά το 1996 (με μερικές σπάνιες εξαιρέσεις) “Ό,τι θέλουν οι ΗΠΑ, ό,τι θέλει το Ισραήλ”.
Μια στροφή που ετοιμάζεται από καιρό
Η είδηση για τη συνάντηση του Άσαντ και με τους εκπροσώπους της Χαμάς ήρθε να επιβεβαιώσει όσα καλά πληροφορημένες ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές μας ανέφεραν, σχετικά με τις εξελίξεις στον διεθνή προσανατολισμό της Χαμάς και στις σχέσεις της με την Τουρκία.
Σύμφωνα με τις πηγές αυτές, ήδη προ της κρίσεως, ισχυροποιήθηκαν οι δυνάμεις εντός της παλαιστινιακής αυτής οργάνωσης, που έχουν πάρει τις αποστάσεις τους από την κίνηση των Αδελφών Μουσουλμάνων, η οποία άλλωστε ετοιμάζεται και αυτή να “μετακομίσει” από την Άγκυρα, φοβούμενη ότι θα πέσει θύμα της δύσκολης μεν, αλλά διαρκώς προετοιμαζόμενης συμφιλίωσης Τουρκίας – Αιγύπτου.
Υπό την επιρροή τους η Χαμάς απομακρύνεται, όπως μας ειπώθηκε, από ένα “ιδεολογικό νεφέλωμα που οικειοποιούνται τα οπισθοδρομικά καθεστώτα του Κατάρ και της Τουρκίας του Ερντογάν και είναι δυνάμει συμβατά με το Ισραήλ”.
Αυτή η νέα “αυτονομία” δίνει στη Χαμάς μια μεγάλη “ελευθερία δράσης” και τη δυνατότητα να αφοσιωθεί στον “απελευθερωτικό αγώνα” χωρίς να περιμένει μια ανθρωπιστική βοήθεια που, και περιορισμένη είναι, και υπόκειται κάθε φορά στους προσανατολισμούς της στιγμής των δωρητών, πρόσθεσαν οι ίδιες πηγές.
Η επιστροφή του Μεσάαλ
Ο παραιτηθείς παλαιός ηγέτης της Χαμάς Χαλίντ Μεσάαλ, πρόσφατα επανήλθε στο Πολιτικό Γραφείο της οργάνωσης ως υπεύθυνος εξωτερικών υποθέσεων. Ενώ η στρατιωτική ηγεσία της Χαμάς, από τη δική της πλευρά, υπογραμμίζει σε κάθε ευκαιρία τη σημασία της στρατιωτικής συνεργασίας με τη λιβανέζικη Χεζμπολάχ, το Ιράν και τη Συρία.
Δεν είχαμε την ευκαιρία να ελέγξουμε ανεξάρτητα, εν μέσω της κρίσης, αυτές τις εκτιμήσεις και πληροφορίες, ούτε είμαστε άλλωστε ειδικοί στα παλαιστινιακά κινήματα και τις υποδιαιρέσεις τους, έχουμε πάντως μεγάλο βαθμό εμπιστοσύνης στις πηγές μας την αξιοπιστία των οποίων ελέγξαμε συχνά στο παρελθόν. Ελπίζουμε να μας δοθεί σύντομα η ευκαιρία να τις διασταυρώσουμε.
Μεταξύ των Ευρωπαίων ειδικών, διπλωματών και στρατιωτικών, ιδίως χωρών με μεγάλη παράδοση ανάμειξης στις μεσανατολικές υποθέσεις, διατηρείται άλλωστε πάντα ένα στρώμα “διαφωνούντων”, που, αν και αποφεύγουν να εκδηλωθούν, συνεχίζουν να εμφορούνται από τις ίδιες ιδέες που είχαν προτού οι Ισραηλινοί καταφέρουν να αποκτήσουν μια ιστορικά πρωτοφανή επιρροή σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, περιλαμβανομένης της διπλωματίας μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων, ίσως μεγαλύτερη και από αυτή που διαθέτουν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Μια επιρροή που επεκτείνεται πλέον και στις ένοπλες δυνάμεις ακόμα και μεγάλων ευρωπαϊκών κρατών (για τα μικρά περιττό να συζητήσουμε).
Από την Τουρκία στο Ιράν
Πάντως οι πληροφορίες αυτές όχι μόνο είναι συμβατές με ό,τι γνωρίζουμε από τον διεθνή τύπο, ίσως ενδέχεται, ακόμα κι αυτές, να υποτιμούν και την ριζοσπαστικότητα και σημασία της στροφής της Χαμάς.
Φάνηκε αυτό άλλωστε καθαρά από τις δημόσιες ευχαριστίες του ηγέτη της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγιε προς το Ιράν. Σύμφωνα με την ιρανική τηλεόραση, την έκτη ημέρα των βομβαρδισμών, ο επικεφαλής του σώματος των Φρουρών της Επανάστασης του Ιράν Εσμαήλ Γαανί, που είναι στο κέντρο της πιο μαχητικής από τις δύο άτυπες “παρατάξεις” αυτής της χώρας, επικοινώνησε με τον Χανίγιε και επαίνεσε τη Χαμάς για τη “μοναδική και επιτυχή απάντησή” της στο Ισραήλ. Την ίδια μέρα, ο ηγέτης της Χαμάς μιλώντας σε συγκέντρωση στο Κατάρ, προειδοποίησε το Ισραήλ ότι η οργάνωσή του δεν έχει χρησιμοποιήσει όλη την ισχύ της. Και, επίσης την ίδια μέρα, οι Ισραηλινοί στρατιωτικοί ανακοίνωσαν ότι κατέρριψαν το πέμπτο drone, που, φορτωμένο με εκρηκτικά, πέταγε από τη Γάζα προς το Ισραήλ.
Τα κάπως “αυτοσχέδιας” κατασκευής drone-καμικάζι, που η Χαμάς ονομάζει “Σεχάμπ”, λέγεται, σύμφωνα με τους Times of Israel, ότι είναι περίπου ίδια με τα Qasef-2K με το οποίο οι Χούθι ανατίναξαν προ μηνών τις μισές εγκαταστάσεις της Aramco στη Σαουδική Αραβία.
Η Σαουδική Αραβία, τα drones και η Ελλάδα
Και μιας και αναφερθήκαμε σε αυτό, να ανοίξουμε μια παρένθεση ελληνικού ενδιαφέροντος. Σε αυτό το σημείο του μεσανατολικού ηφαιστείου, τη Σαουδική Αραβία, αποφάσισε πρόσφατα η ελληνική κυβέρνηση, να στείλει τις ένοπλες δυνάμεις μας, αφήνοντας μάλιστα μη αναπληρώσιμο κενό στην άμυνα της χώρας από την Τουρκία. Σε αυτή την περίπτωση απλώς ο σχολιαστής σηκώνει τα χέρια ψηλά. Νοήμονες και ενήλικες είναι οι αναγνώστες μας, αλλά και παιδιά να ήταν θα μπορούσαν να βγάλουν τα συμπεράσματά τους.
Κατά τον ισραηλινό τύπο τα drones της Υεμένης είναι μια παραλλαγή των ιρανικών Αμπαμπίλ. Σύμφωνα με δηλώσεις Παλαιστινίων, που αναφέρουν οι Times of Israel, ο ίδιος ο δολοφονηθείς Ιρανός στρατιωτικός ηγέτης, Κάσεμ Σολεϊμανί, οργάνωσε και επόπτευσε προσωπικά την εξαιρετικά περίπλοκη διαδικασία μεταφοράς μέσω διαφόρων χωρών οπλισμού στους Παλαιστινίους, μεταξύ άλλων και των πυραύλων που έπληξαν πρόσφατα το Τελ Αβίβ.
Δεν γνωρίζουμε βέβαια πόσο αληθινά είναι αυτά γιατί στην περιοχή μαίνονται οι ψυχολογικοί πόλεμοι και η παραπληροφόρηση. Σύμφωνα με τους περισσότερους αναλυτές, θα ήταν εξαιρετικά δύσκολη έως αδύνατη η μεταφορά όπλων από την Τεχεράνη στη Γάζα. Πολύ ευκολότερη είναι η μεταφορά τεχνογνωσίας κατασκευής όπλων και η εκπαίδευση στον χειρισμό τους.
Την ισραηλινή θέση επί του θέματος την εξέφρασε ο εκπρόσωπος των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων (επισήμως ονομάζονται “αμυντικές δυνάμεις”, όπως παρ’ ημίν το Υπουργείο Δημοσίας Τάξεως ονομάζεται Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη). Ο Τζόναθαν Κόρνικους, μιλώντας στο αμερικανικό κανάλι Fox το Σαββατοκύριακο, υποστήριξε ότι το Ιράν έχει παίξει έναν κρίσιμο ρόλο στην κρίση της Γάζας, που δεν θα ήταν δυνατή κατά τη γνώμη του χωρίς “ιρανική γνώση, χρηματοδότηση και εμπειρογνωμοσύνη και χέρια στο έδαφος” (Ξέχασε να προσθέσει βέβαια την ακόμα πιο κρίσιμη συμβολή του κ. Νετανιάχου). Και αυτές βέβαια τις θέσεις τις παραθέτουμε με κάθε επιφύλαξη. Ο κ. Κόρνικους άλλωστε ανεδείχθη σε ήρωα της παραπληροφόρησης κατά τη διάρκεια της κρίσης, περίπου αναγγέλλοντας την επικείμενη χερσαία εισβολή στη Γάζα.
Βεβαίως παραμένει πάντα, εκ των πραγμάτων, σημαντικός και ο ρόλος του Κατάρ, αν μη τι άλλο γιατί βοηθάει οικονομικά τη Χαμάς, με τη συμφωνία άλλωστε του Ισραήλ. Δίνει 20 εκατομμύρια δολάρια το μήνα, που πηγαίνουν σε πληρωμές εισαγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας, βοήθεια για την κάλυψη της πληρωμής δημοσίων υπαλλήλων και τη διανομή ενός βοηθήματος 100 δολλαρίων σε πολύ φτωχές οικογένειες, ενώ έχει ενισχύσει και σχέδια νέων δρόμων και νοσοκομείων. Τι άλλες χρηματοδοτήσεις και από ποιόν φτάνουν στη Χαμάς δεν μπορούμε στην πραγματικότητα να το γνωρίζουμε. Η Χαμάς έχει ανάγκη κάθε βοήθεια που μπορεί να βρει και όλοι οι “παίκτες” της περιοχής θέλουν να έχουν επιρροή σε αυτήν, πόσο μάλλον που κανείς δεν έχει σήμερα αμφιβολία ότι εκφράζει την πλειοψηφία των Παλαιστινίων, όχι μόνο στη Γάζα. Επηρεάζει και επηρεάζεται. Αλλά το να εμφανίζεται μια οργάνωση όπως αυτή ως απλή μαριονέτα πότε του Ερντογάν, πότε του Ιράν, πότε της Αιγύπτου Καίρου είναι απλώς γελοίο.
Καμιά “μαριονέτα” δεν μπορεί να αντισταθεί δύο εβδομάδες σε μια τέτοια βροχή πυραύλων και βομβών. Αυτοί που τα λένε αυτά θα τρέχανε να φύγουνε σε μισό λεπτό από την περιοχή, όσα λεφτά και αν τους είχαν υποσχεθεί.
Ούτε το Κατάρ είναι μαριονέτα της Άγκυρας, όπως επίσης μεταδίδουν, για προπαγανδιστικούς λόγους, τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης και social media. Το Κατάρ είναι ένα πολύ πλούσιο κράτος και στο έδαφός του βρίσκεται μια πολύ σημαντική αμερικανική βάση. Η προσέγγισή του με την Τουρκία είναι εν πολλοίς και ένα αμυντικό μέτρο, λόγω της απειλής εισβολής από το “παράφρον”, μεσαιωνικό βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας.
Στην πραγματικότητα, οι τεράστιες ανάγκες ανοικοδόμησης της περιοχής υποχρεώνουν αναγκαστικά τη Χαμάς να συνομιλεί με την Αίγυπτο, που έχει ήδη “χρισθεί” τοπικός εκπρόσωπος των ΗΠΑ, ενώ η “ψυχή” της, η ριζοπαστικοποίηση του παλαιστινιακού λαού και οι στρατιωτικές της ανάγκες την ωθούν προς τον λεγόμενο “Άξονα της αντίστασης”: Χεζμπολάχ, Συρία, Ιράν.
Τι δεν θέλει, ούτε μπορεί να καταλάβει η Αθήνα
Πριν από την κρίση της Γάζας είχαμε εν εξελίξει προσπάθειες προσέγγισης Ιράν και Σαουδικής Αραβίας, Κατάρ και Σαουδικής Αραβίας, Τουρκίας με Σαουδική Αραβία, Ισραήλ και Αίγυπτο, σε συνδυασμό με την προσπάθεια επαναφοράς της συμφωνίας για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Μετά τη Γάζα θα έχουμε ακόμα μεγαλύτερες επανατοποθετήσεις. Θα ανατραπούν πολλά, αν όχι όλα τα δεδομένα της περιοχής.
Αυτό που δεν έχει γίνει αντιληπτό από την Αθήνα είναι η δριμύτητα και τα πιθανά αποτελέσματα της σύγκρουσης των διεθνών δυνάμεων που εκπροσωπεί ο Αμερικανός πρόεδρος και αυτών που εκπροσωπεί ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, σε συνδυασμό με νέα δεδομένα που προέκυψαν από την κρίση της Γάζας: την άνοδο της αυτοπεποίθησης και της μαχητικότητας του παλαιστινιακού λαού, την εκτόξευση του Παλαιστινιακού από τον πάτο στην κορυφή της διεθνούς ατζέντας, την έκταση της παγκόσμιας ηθικής ήττας του Ισραήλ, που οδήγησε ήδη σε ιστορικά πρωτοφανή μεταστροφή της παγκόσμιας και αμερικανικής κοινής γνώμης.
