Οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακοίνωσαν την Παρασκευή (28/5) την επιβολή νέων κυρώσεων εναντίον της Λευκορωσίας, με στόχο το καθεστώς του ισχυρού Προέδρου Αλεξάντερ Λουκασένκο με την εκπρόσωπο Τύπου του Λευκού Οίκου, Τζεν Ψάκι, να ζητά, σύμφωνα με δημοσίευμα του Γαλλικού Πρακτορείου Ειδήσεων, τη διενέργεια «αξιόπιστης διεθνούς έρευνας για τα γεγονότα της 23ης Μαΐου», τα οποία χαρακτήρισε ως «άμεση προσβολή των διεθνών κανόνων».
Υπενθυμίζεται ότι την Κυριακή 23 Μαΐου, η Λευκορωσία ανάγκασε αεροσκάφος της Ryanair να προσγειωθεί στο Μινσκ, προκειμένου να συλλάβει τον 26χρονο αντιπολιτευόμενο δημοσιογράφο και ακτιβιστή, Ρομάν Πρωτάσεβιτς που επέβαινε σε αυτό, πυροδοτώντας παγκόσμια κατακραυγή.
Ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ότι συνεργάζεται με την Ευρωπαϊκή Ένωση σε έναν κατάλογο στοχοθετημένων κυρώσεων εναντίον βασικών μελών του καθεστώτος Λουκασένκο. Εν τω μεταξύ, οι οικονομικές κυρώσεις εναντίον εννέα κρατικών επιχειρήσεων της Λευκορωσίας, που επιβλήθηκαν εκ νέου από την Ουάσιγκτον τον Απρίλιο, μετά την καταστολή των διαδηλώσεων υπέρ της δημοκρατίας, αναμένεται να τεθούν σε ισχύ στις 3 Ιουνίου.
Περαιτέρω κινήσεις των ΗΠΑ στη Λευκορωσία θα μπορούσαν να έχουν ως στόχο τις επιχειρήσεις εκείνες «που υποστηρίζουν τη διαφθορά, την κατάχρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τις επιθέσεις κατά της δημοκρατίας» σύμφωνα με την Ψἀκι.
Ο Λευκός Οίκος εξέδωσε επίσης προειδοποίηση προς τους πολίτες των ΗΠΑ να μην ταξιδεύουν προς τη Λευκορωσία και ζήτησε από τα αμερικανικά επιβατικά αεροσκάφη να «επιδεικνύουν μεγάλη προσοχή» σε περίπτωση που πρόκειται να πετάξουν πάνω από τον Λευκορωσικό εναέριο χώρο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση προέτρεψε επίσης τους αερομεταφορείς με έδρα την ΕΕ να αποφύγουν τον εναέριο χώρο της Λευκορωσίας.
Ωστόσο, όπως μεταφέρει το AFP, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν γιόρτασε τους στενούς δεσμούς της Ρωσίας με τη Λευκορωσία την Παρασκευή φιλοξενώντας τον Λουκασένκο στο θέρετρο του Σότσι στη Μαύρη Θάλασσα. Με τους παρατηρητές να παρακολουθούν στενά τις συνομιλίες για να δουν πόσο μακριά θα πάει το Κρεμλίνο για να υποστηρίξει το καθεστώς, ο Ρώσος ηγέτης είπε ότι ήταν «πολύ χαρούμενος» που είδε τον Λουκασένκο και συμφώνησε μαζί του ότι η δυτική αντίδραση ήταν «συναισθηματική έκρηξη».
Από την πλευρά του, ο Λουκασένκο, που έφτασε με ένα χαρτοφύλακα υποστηρίζοντας ότι ήθελε να δείξει στον Πούτιν «κάποια έγγραφα» σχετικά με το περιστατικό της Ryanair, ισχυρίστηκε ότι η Δύση επιδιώκει να προκαλέσει ταραχές στη Λευκορωσία. «Μια προσπάθεια βρίσκεται σε εξέλιξη, με στόχο να ταράξει τα νερά και να οδηγήσει τη Λευκορωσία στα επίπεδα του περασμένου Αυγούστου», είπε, αναφερόμενος σε αντιδημοκρατικές διαδηλώσεις μετά από αμφισβητούμενες εκλογές. «Είναι σαφές τι θέλουν αυτοί οι δυτικοί φίλοι από εμάς» συμπλήρωσε, ευχαριστώντας τον Πούτιν για την υποστήριξή του κατά την αντιπαράθεση με τη Δύση. Οι συνομιλίες διήρκεσαν περισσότερο από πέντε ώρες, ωστόσο δεν υπήρξε κάποια ανακοίνωση στη συνέχεια.
Τα τελευταία χρόνια ο Λουκασένκο είχε μια ευμετάβλητη σχέση με τη Μόσχα, αγωνιζόμενος ενάντια στη Δύση και αποκλείοντας την πλήρη ενοποίηση με τη Ρωσία, ωστόσο μετά το περιστατικό του αεροπλάνου της Ryanair, οι επιλογές του φαίνεται να είναι περιορισμένες.
Ο Πούτιν και ο ηγέτης της Λευκορωσίας συναντώνται τακτικά από τον Αύγουστο, που ξέσπασαν ιστορικές διαμαρτυρίες ενάντια στη σχεδόν τριετή θητεία του Λουκασένκο, με τον 66χρονο να προχωρά σε αδίστακτη καταστολή εναντίον των αντιπάλων του και να κλίνει προς τη συμμαχία με τη Ρωσία, εν μέσω γενικευμένης καταδίκης από τη Δύση.
Αρκετοί άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια των ταραχών στη Λευκορωσία, χιλιάδες συνελήφθησαν και εκατοντάδες κατήγγειλαν πως υπέστησαν βασανιστήρια στη φυλακή.
Η εκτροπή του αεροπλάνου την προηγούμενη Κυριακή, αποτέλεσε μια δραματική κλιμάκωση, με τους ηγέτες της ΕΕ να κατηγορούν το Μινσκ για αεροπειρατεία σε ευρωπαϊκή πτήση με στόχο τη σύλληψη του Προτάσεβιτς.
Η απαγόρευση των πτήσεων έχει οδηγήσει σε αρκετές ακυρώσεις αεροπορικών ταξιδιών μεταξύ Ρωσίας και Ευρώπης, αφού οι ρωσικές αρχές απέρριψαν σχέδια που θα συμπεριελάμβαναν παράκαμψη του εναέριου χώρου της Λευκορωσίας. Η Ρωσία επιμένει ότι οι ακυρώσεις είναι καθαρά «τεχνικές», αλλά υπάρχουν ανησυχίες για συστηματική απαγόρευση προσγείωσης στο ρωσικό έδαφος, σε περίπτωση που οι ευρωπαϊκές αεροπορικές εταιρείες επιθυμούν να αποφύγουν τη Λευκορωσία.
Το Κρεμλίνο επέκρινε την ευρωπαϊκή απαγόρευση πτήσης ως πολιτικά υποκινούμενη και επικίνδυνη, με την εκπρόσωπο του υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα, να την χαρακτηρίζει «εντελώς ανεύθυνη».
Η αρχηγός της αντιπολίτευσης της Λευκορωσίας, Σβετλάνα Τιχινόφσκαγια, προέτρεψε την Παρασκευή την ΕΕ να είναι «πιο γενναία» και να επιβάλει περισσότερες κυρώσεις κατά του καθεστώτος του Μινσκ, ενώ μετά τη συνάντησή της με τον πρωθυπουργό της Ολλανδίας, Μαρκ Ρούτε, στη Χάγη, δήλωσε ότι τα μέτρα που συζητούνται από τις χώρες της ΕΕ δεν προχώρησαν αρκετά.
Η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, προειδοποίησε την Παρασκευή τον Λουκασένκο ότι «είναι καιρός να αλλάξει πορεία», επισημαίνοντας ότι «καμία καταστολή, βαρβαρότητα ή εξαναγκασμός δεν θα φέρει νομιμότητα στο αυταρχικό σας καθεστώς». Η ίδια, με επιστολή της προς την αντιπολίτευση, προσέφερε ένα πακέτο τριών δισεκατομμυρίων ευρώ για τη στήριξη «μιας δημοκρατικής Λευκορωσίας», εάν ο Λουκασένκο παραιτηθεί. Από την πλευρά του, ο Ύπατος Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Ζοζέπ Μπορέλ, δήλωσε ότι υπάρχουν προτάσεις «επί τάπητος» προκειμένου να δυσχεράνουν τη λειτουργία βασικών οικονομικών τομέων της Λευκορωσίας, συμπεριλαμβανομένων των τομέων πετρελαίου και ποτάσας, και συμπλήρωσε ότι το ευρωπαϊκό μπλοκ παρακολουθεί την ευρύτερη πολιτική της Ρωσίας, με τη Μόσχα να επιμένει ότι οι δεν υπάρχει σε καμία περίπτωση πολιτικό κίνητρο.
