“Το πλήθος είχε καταλάβει όλο το πεζοδρόμιο, αντίκρυ δεξιά μας η Βουλή – άρχιζε η πολιορκία της. Φώναζα κι εγώ με τους άλλους, ώσπου έγδαρα το λαρύγγι μου: ‘Κάτω οι προδότες. Κάτω οι δούλοι της Αυλής. Ένας είναι ο αρχηγός, ο κυρίαρχος Λαός’. Αγόρια και κορίτσια έφταναν ομάδες –ομάδες, ξεχώριζαν μερικά πανώ των Λαμπράκηδων∙ παίρναν θέση στο πεζοδρόμιο, ύστερα πέρασαν και στ’ αντικρινό, η πολιορκία της Βουλής γινόταν πιο στενή. Με το σούρουπο άρχισαν να φτάνουν οι εργαζόμενοι: υπάλληλοι καταστημάτων, εργάτες κι εργάτριες από τις βιομηχανίες γύρω στην Αθήνα και τον Πειραιά. Η πλατεία Συντάγματος γέμισε κι οι φωνές, σαν άγρια καταιγίδα, τάραζαν το πλήθος κύμα στο κύμα. Ο τόνος έγινε πιο τραχύς: ‘Μητσοτάκη, κάθαρμα’”.
Στρατής Τσίρκας, “Η χαμένη Άνοιξη” (1976)
Το καλοκαίρι στην Ελλάδα είναι γεμάτο ιστορία. Η καρδιά του καλοκαιριού ακόμα περισσότερο. Αυτή η συνθήκη, η οποία ευτυχώς φτάνει μέχρι τις ημέρες μας – χωρίς ιστορία δεν υπάρχει λαός και χωρίς λαό δεν υπάρχει κοινωνία- εντοπίζεται ιδιαιτέρως στα όσα συνέβησαν 56 χρόνια πριν: στην επιχείρηση ΑποσταΣΙΑ, όπως την περιέγραφε ο Κώστας Παπαϊωάννου στο ομώνυμο βιβλίο του.
Η αποστασία, δεν είναι το έργο μόνο του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, του άβουλου και ανόητου βασιλιά Κωνσταντίνου- Κωνσταντίνος ή “Κοκός” κατά τα τότε λεγόμενα- εκδοτών και μεγαλοεπιχειρηματιών, του ΙΔΕΑ ως πυρήνα του στρατού, του παρακράτους της δεξιάς και φυσικά των εξαγορασμένων ή και μωροφιλόδοξων πολιτικών οι οποίοι συμμετείχαν- του “γαργάλατα Νόβα”, του “μασκαρά Τσιριμώκου” και των υπολοίπων.
Αποτέλεσε πρώτα και κύρια έργο της πρεσβείας των ΗΠΑ στην Ελλάδα, οι οποίες δια του σταθμάρχη της CIA, του στέμματος και του στρατού -αλλά φυσικά και της οικονομικής ολιγαρχίας- ήλεγχαν απολύτως την εσωτερική πολιτική ζωή και επομένως και την εξωτερική πολιτική της πατρίδας μας.
Αυτό το άρθρο δεν είναι ιστορικό ωστόσο. Αφορά το σημερινό γίγνεσθαι. Διότι η αποστασία είναι πιο επίκαιρη παρά ποτέ. Αξίζει να αναρωτηθεί κανείς- ιδίως δε όσοι τείνουν να υποτιμούν τις θεωρίες περί εξάρτησης σχετικά με την ανάλυση της κατάστασης της πατρίδας μας: γιατί οι ΗΠΑ ανέτρεψαν έναν πολιτικό ο οποίος αποτελούσε χρυσή εφεδρεία του αντικομουνισμού στην Ελλάδα – δηλαδή τον Γεώργιο Παπανδρέου; Γιατί σταμάτησαν μια πολύ μετριοπαθή προσπάθεια εκδημοκρατισμού και όχι ανατροπής του τότε καθεστώτος;
Οι λόγοι είναι κατά βάση δύο: ο πρώτος και βασικότερος είναι το “όχι” του Γεωργίου Παπανδρέου στο σχέδιο Άτσετσον, περί διχοτόμησης της Κύπρου και βάσει των όσων έχουν διαρρεύσει και παραχώρησης του Καστελόριζου στην Τουρκία. Αν σας φαίνονται πολύ σημερινά όλα αυτά, σωστά μαντεύετε: μερικά σχέδια γυρίζουν γύρω- γύρω για δεκαετίες, έως ότου βρεθεί ένας ηγέτης αρκετά ανήθικος και ένας λαός επιλήσμονας, ούτω ώστε να πραγματοποιηθούν. Σήμερα κοντοζυγώνουν. Τότε, ούτε ο λαός τα “σήκωνε”, ούτε ο Γεώργιος Παπανδρέου τα δέχτηκε.
Δεν είχε λοιπόν καμία σημασία πλέον, μετά από το όχι του Γεωργίου Παπανδρέου, ότι ήταν αντικομμουνιστής, ότι είχε δώσει εξετάσεις νομιμοφροσύνης, ακόμα από τον Δεκέμβριο του 1944, ότι δεν επεδίωκε ανατροπή της βασιλείας, ότι πρέσβευε ένα εντελώς μετριοπαθές, σοσιαλδημοκρατικού τύπου πρόγραμμα, όπως εκείνα τα οποία ευχαρίστως οι ΗΠΑ αποδεχόταν για τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη, και τα οποία συχνά προωθούσαν και χριστιανοδημοκρατικά, συντηρητικά κόμματα. Η Ελλάδα, ήταν και παραμένει πρωτίστως Ανατολική Μεσόγειος και Μέση Ανατολή. Ασκήσεις ανεξαρτησίας ή έστω και σχετικής αυτονομίας χτυπιούνται σκληρά- κι ας είναι ο μόνος, μονόδρομος για τον λαό μας.
Η άρνησή του να υποταχτεί στις ΗΠΑ και να δορυφοριοποιήσει την Ελλάδα στην Τουρκία οδήγησε στην ανατροπή με βασικό πολιτικό παράγοντα αυτής του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, ως ανθρώπου της πρεσβείας και τότε και έκτοτε. Στην πορεία των μιμήθηκαν πάρα πολλοί – και πρόσωπα και κόμματα.
Ο δεύτερος λόγος ήταν πιο εσωτερικού χαρακτήρα αλλά και πάλι όχι αδιάφορος για την πρεσβεία: η – χαμένη – άνοιξη του ’60 έβγαζε νέες κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις μπροστά. Η προοπτική μιας κεντροαριστεράς της εποχής εκείνης και όχι της σημερινής- μιας σύμπλευσης κομμουνιστικής και σοσιαλδημοκρατικής αριστεράς – ήταν πολύ βαριά για να την αντέξει τόσο το εγχώριο κατεστημένο, όσο και οι ΗΠΑ. Ιδίως, με την χαρισματική ηγεσία του Ανδρέα Παπανδρέου να ανατέλλει δεν υπήρχε η ελάχιστη πιθανότητα, η εξέλιξη να αφεθεί ομαλώς.
Για όσους δεν καταλαβαίνουν ή κάνουν ότι δεν καταλαβαίνουν, όπως και σε άλλα κράτη και κοινωνίες της περιοχής, παρότι με άλλον τρόπο, η ξένη πατρωνία ρύθμισε απολύτως την εσωτερική εξέλιξη, ξεκινώντας από την αποστασία, περνώντας στην δικτατορία και καταλήγοντας στην προδοσία της Κύπρου. Ο παράγοντας ο οποίος δυναμίτιζε ευτυχώς σε κάθε φάση της, την προσπάθεια των ντόπιων και ξένων κέντρων – και παράκεντρων – να χαλκεύουν δοτές και αντιδημοκρατικές εξουσίες αλλά και κίβδηλες μορφές συναίνεσης και ομαλότητας ήταν ο λαός. Από το 1965 έως το 1973 ανέτρεψε την προσπάθεια δημοκρατίας τύπου Τουρκίας.
Είναι εντυπωσιακό αλλά 56 χρόνια μετά, οι συνθήκες εξάρτησης όχι μόνο δεν έχουν αλλάξει αλλά από πολλές απόψεις έχουν επιδεινωθεί: στην κύρια εξάρτηση – εκείνη από την Ουάσιγκτον – έχει προστεθεί το Βερολίνο, ενώ το Τελ Αβίβ αλωνίζει και επικαθορίζει τις πολιτικές μας. Στην θέση της ΕΡΕ και των αποστατών έχει έρθει σχεδόν το σύνολο του βουλευτικού, πολιτικού κόσμου μας. Στην θέση ενός λαού με αντιστάσεις, το σύστημα εξουσίας διαθέτει πολύ περισσότερα μέσα για να διαμορφώσει έναν λαό – χυλό, που θα τρέχει πίσω από ριάλιτι και τηλεπερσόνες. Το Κυπριακό είναι έτοιμο πια να λυθεί με αναγνώριση της διχοτόμησης αλλά αυτό δεν είναι καν το χειρότερο ενδεχόμενο: η (συν)ομοσπονδία θα αποτελέσει την ταφόπλακα της όποιας πιθανότητας ειρήνης, λόγω της διαμόρφωσης ενός μη λειτουργικού κράτους. Το Καστελόριζο και το Αιγαίο βρίσκονται στο έλεος των ΗΠΑ και το μεγάλο παζάρι στο οποίο καθιστάμεθα ορντέβρ, ξεκίνησε.
Υπάρχει ωστόσο και μια αισιόδοξη πτυχή. Όταν κλήθηκε, ο λαός έδειξε τα ίδια αντανακλαστικά, το καλοκαίρι του 2015.
Μόνο που στα Ιουλιανά του 2015, εκείνος που μπορούσε και έπρεπε να καταστεί Γεώργιος Παπανδρέου του ‘65, προτίμησε να αναδειχθεί σε Τσιριμώκο – του 1965.
Τα καλοκαίρια μας ωστόσο θα συνεχίσουν να παράγουν ιστορία. Κι έτσι θα συνεχίσουμε να αντιστεκόμαστε με το να αναδεικνυόμαστε σε λαό. Όπως και να έχει η μνήμη πρέπει να μείνει ζωντανή. Όχι μόνο γιατί μας κυβερνά και σήμερα ένας γόνος της “εταιρείας Μητσοτάκη” αλλά κυρίως επειδή οι εντολείς και αυτής “εταιρείας” παραμένουν πάτρωνες -επί- της πατρίδας μας.
(Τα Ιουλιανά του 1965 από το Αρχείο της ΕΡΤ)
