Αυτές τις μέρες, η μείζων είδηση διεθνώς είναι η εγκατάλειψη της αφγανικής κυβέρνησης από τις ΗΠΑ και η επικείμενη κατάρρευσή της μέχρι και σε 30 ημέρες από σήμερα, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις. Οι Ταλιμπάν έχουν θέσει ήδη υπό τον έλεγχό τους δώδεκα επαρχιακές πρωτεύουσες, ενώ ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο απομακρύνουν τους πολίτες τους.
Πρόκειται για μία στιγμή κατάρρευσης και προδοσίας μαζί. Κατάρρευσης, διότι όταν πριν από είκοσι χρόνια ξεκινούσε η αμερικανική εισβολή, με την υφήλιο να στηρίζει την συμμαχία των ΗΠΑ (ακόμα και το Ιράν συνέδραμε στην πτώση τότε των Ταλιμπάν, προκειμένου να συλλάβουμε το εύρος της εν λόγω υποστήριξης), με συντριπτική ισχύ πυρός υπέρ των ΗΠΑ και των συμμάχων τους, με 2 τρισεκατομμύρια δολάρια να μοχλεύονται, όπως αποδείχτηκε, τα χρόνια που μεσολάβησαν μέχρι σήμερα, μια πλήρης αποσύνθεση του αφγανικού στρατού και της κυβέρνησης, εντός ημερών, με τρόπο και σε ταχύτητα τέτοια, που δεν επιτρέπει ούτε στις τελευταίες, εναπομείνασες αμερικανικές δυνάμεις να αποχωρήσουν με ασφάλεια, φάνταζε απίθανη.
Βεβαίως, και για να είμαστε ειλικρινείς, ήδη από το 2007 οι ΗΠΑ σκέφτονταν την αποχώρησή τους μπροστά στην παροιμιώδη αδυναμία τους να κερδίσουν τον πόλεμο στο Αφγανιστάν. Εξηγούμαστε: ο πόλεμος στο Αφγανιστάν, όπως προσδιορίστηκε και διεξήχθη από τις ΗΠΑ είχε αναγκαστικά δύο σκέλη: το εύκολο, την στρατιωτική επίθεση εναντίον των Ταλιμπάν, και το δύσκολο, την οικοδόμηση ενός λειτουργικού αφγανικού κράτους.
Στο δεύτερο, το οποίο έκρινε τον πόλεμο και την ειρήνη, οι ΗΠΑ επανάφεραν σε πλήρη ισχύ το Αφγανιστάν ως ναρκοκράτος και απέτυχαν παταγωδώς εκεί όπου η ΕΣΣΔ είχε αρκετές επιτυχίες να επιδείξει: την διαμόρφωση ενός κοσμικού περιβάλλοντος τουλάχιστον στις πόλεις με εθνική και όχι μόνο φυλετική ή θρησκευτική απόπειρα ιδεολογικής συγκρότησης, με αρκετά λειτουργικές κρατικές δομές, οι οποίες διέθεταν την βούληση να υπερασπιστούν αυτά τα επιτεύγματα. Θυμίζουμε ότι η φιλοσοβιετική κυβέρνηση του Αφγανιστάν κατέρρευσε, πολεμώντας εναντίον των μουτζαχεντίν-πρακτόρων των ΗΠΑ στην περιοχή, μερικά χρόνια μετά τη σοβιετική αποχώρηση και όταν η ΕΣΣΔ είχε πια αποσυντεθεί.
Ακόμα χειρότερα, οι ΗΠΑ φαίνεται ότι μεταξύ άλλων (διότι πάντα υπάρχει και η υπόγεια διαπραγμάτευση) αδυνατούν να ελέγξουν τους συμμάχους τους και εν προκειμένω το Πακιστάν. Δεν είναι λίγοι εκείνοι στο εσωτερικό της αφγανικής κοινωνίας, που βλέπουν την προέλαση των Ταλιμπάν ως μια πακιστανική εισβολή στην πατρίδα τους. Ακόμη και αν κάνουν λάθος, ο ρόλος των πακιστανικών υπηρεσιών είναι δεδομένος. Όσο και αν η Ουάσιγκτον φιλοδοξεί να χρησιμοποιήσει αργότερα τους Ταλιμπάν εναντίον των αντιπάλων της (πολύ πιθανός σχεδιασμός, για να είμαστε ειλικρινείς, και με αρκετές ενδείξεις, εξ ου και η Κίνα “τρέχει” να αναλάβει τον ρόλο βασικού χρηματοδότη του αυριανού Αφγανιστάν) στην παρούσα φάση οι ΗΠΑ δεν ελέγχουν μετά βεβαιότητας τους συμμάχους τους.
Πρόκειται για συνέπεια της ενίσχυσης του περιφερειακού ρόλου των μεσαίων δυνάμεων, έναντι των ισχυροτέρων. Συνθήκη, η οποία διαταράσσει ή και ανατρέπει τα υποσυστήματα ασφαλείας σε διαφορετικές περιοχές – όπως και στην δική μας.
Με άλλα λόγια, η εξέλιξη στο Αφγανιστάν σηματοδοτεί την ταχεία συρρίκνωση του περιφερειακού αποτυπώματος των ΗΠΑ.
Ακόμα χειρότερα ωστόσο αποτυπώνει την απώλεια αξιοπιστίας, την προδοσία των ΗΠΑ έναντι των συμμάχων τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι ούτε αεροπορική υποστήριξη προσφέρουν πια στις αφγανικές δυνάμεις (τουλάχιστον με τρόπο σταθερό) ούτε πυραυλικές επιθέσεις εναντίον των Ταλιμπάν. Διαπραγματεύονται με τους τελευταίους την ασφάλεια της αμερικανικής πρεσβείας στην Καμπούλ, μεταξύ άλλων στέλνοντας εμμέσως πλην σαφώς το μήνυμα ότι κάθε προσπάθεια έναντι των Ταλιμπάν είναι καταδικασμένη σε αποτυχία.
Οι δηλώσεις του προέδρου Μπάιντεν περί του ότι οι δυνάμεις του Αφγανιστάν πρέπει να μπορούν να νικήσουν τους Ταλιμπάν με δεδομένα πόσα αμερικανικά δολλάρια δαπανήθηκαν για τον εξοπλισμό τους και για την εκπαίδευσή τους, μόνο ως πικρό αστείο μπορούν να ακουστούν, δεδομένου ότι γνωρίζει πολύ καλά την πραγματική μαχητική ικανότητα ενός στρατού, ο οποίος ακόμα και με την παρουσία Αμερικανών στρατιωτών αδυνατούσε να ελέγξει το σύνολο και αυτής της Καμπούλ τα βράδια.
Οι ΗΠΑ μάλιστα δεν προστατεύουν ούτε καν εκείνους που έχουν δουλέψει για τα συμφέροντά τους. Πικρή υπόμνηση του πώς αντιμετωπίζουν οι μεγάλες δυνάμεις, τους ανίσχυρους, ντόπιους συνεργάτες τους.
Παρεμπιπτόντως, στο Αφγανιστάν οι ΗΠΑ διατηρούσαν γιγαντιαίες βάσεις. Δεν προστάτευσαν τους συμμάχους τους ιδιαιτέρως. Αυτό για όσους ακόμα και σήμερα, στα καθ’ ημάς, αφελώς και επικίνδυνα, υποστηρίζουν ότι μετατρέποντας της πατρίδα μας σε οικόπεδο της Ουάσιγκτον, την προστατεύουμε.
Σε μια ειρωνεία της τύχης, για τους Αφγανούς που δεν βρίσκονται στο πλευρό των Ταλιμπάν (και δεν είναι καθόλου λίγοι αυτοί, όπως και όσοι ανακαλύπτουν ή νοσταλγούν την σοβιετική περίοδο) η μοναδική λύση αυτήν την στιγμή θα ήταν μια παρέμβαση των Ιρανών και των Ρώσων, ώστε να διαμορφώσουν ασφαλείς θύλακες εντός αφγανικού εδάφους. Κανείς ωστόσο δεν θέλει να διακινδυνεύσει μια μακροχρόνια στρατιωτική εμπλοκή, όταν ξέρει μάλιστα πως οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους θα την αξιοποιήσουν δεόντως.
Ωστόσο είναι αμφίβολο αν τελικά θα την αποφύγουν. Πολλά θα εξαρτηθούν από το πού θα βρεθούν λεφτά για τους Ταλιμπάν και για το μέγεθος της πιθανής αντίστασης εναντίον τους.
Σε κάθε περίπτωση, μια νέα σκοτεινή περίοδος ανοίγει για το Αφγανιστάν μετά την ήττα των ΗΠΑ αλλά και την προδοσία έναντι των συμμάχων τους.
Και μια τελευταία υποσημείωση: οι Ταλιμπάν, όπως και εκείνοι τους οποίους και οι δικές μας κυβερνήσεις υποστηρίζουν στην Συρία, ζουν από τον πόλεμο. Ποιοι λέτε να προσφερθούν ως νέοι εργοδότες τους στην ευρύτερη περιοχή, όταν ο πόλεμος στο Αφγανιστάν θα έχει τελειώσει; Σωστά μαντέψατε.
