Mεταξύ των προτεραιοτήτων, τις οποίες αντιμετωπίζει το Τμήμα Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων (ΤΕΕΣ) του Πατριαρχείου Μόσχας, κατατάσσεται «το έργο για την αντιμετώπιση των σχισμάτων στην Οικουμενική Ορθοδοξία, που δημιουργήθηκαν εξαιτίας της παράνομης, αντικανονικής και, θα έλεγα, ασύνετης εισπηδήσεως του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως στην Ουκρανία», επεσήμανε ο Πατριάρχης Μόσχας και Πασών των Ρωσσιών Κύριλλος στις 27 Σεπτεμβρίου, κατά την τελετή απονομής εκκλησιαστικών τιμητικών διακρίσεων στον πρόεδρο του ΤΕΕΣ, μητροπολίτη Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνα και τους αναπληρωτές του, τον αρχιεπίσκοπο Κλιν Λεωνίδα, τον πρωθιερέα Νικόλαο Μπαλασόφ και τον αρχιμανδρίτη Φιλάρετο Μπουλέκοφ.
«Θα επιτρέψω στον εαυτό μου να πω έτσι, διότι γνωρίζω καλά τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο. Μάλλον δεν ενεργούσε με τη δική του λογική, ούτε με δική του βούληση», επεσήμανε ο Προκαθήμενος της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας.
Παράλληλα απέρριψε την άποψη πως το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως δεν μπορούσε να ενεργήσει διαφορετικά επειδή βρισκόταν υπο εξωτερική πίεση: «Και πώς εμείς ενεργούσαμε διαφορετικά, ζώντας σε αθεϊστικό κράτος; Δεν θα μας φοβίσετε με κανένα φόβητρο, διήλθαμε διαμέσου των πάντων και δεν διακόψαμε κοινωνία ούτε με μία τοπική Ορθόδοξη Εκκλησία, τις οποίες στη χώρα μας εκείνη την εποχή χαρακτήριζαν συχνά “τσιράκια του αμερικανικού ιμπεριαλισμού”. Διατηρούσαμε αυτές τις σχέσεις, ταξιδεύαμε ο ένας στον άλλο, προσκαλούσαμε εδώ αντιπροσωπείες. Επομένως, όταν μας λέγουν ότι σήμερα ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος δήθεν δεν μπορούσε να ενεργήσει αλλιώς, υπαινισσόμενοι τις έξωθεν ισχυρές δυνάμεις, δεν αποδέχομαι αυτή την επιχειρηματολογία. Μεταξύ των Πατριαρχών Κωνσταντινουπόλεως υπήρξαν μάρτυρες και ομολογητές, ένας εξ αυτών – ο Πατριάρχης Γρηγόριος – κρεμάσθηκε στις πύλες του Πατριαρχείου. Η Κωνσταντινούπολη πάντοτε αποτελούσε για εμάς έπαλξη της Ορθοδοξίας».
«Ανθρωπίνως αγωνιούμε πολύ, που σήμερα ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως προσχώρησε στο σχίσμα, διότι κοινώνησε μαζί με τους σχισματικούς και αναγνώρισε τους αυτοχειροτόνητους, όσους δεν διαθέτουν έγκυρη χειροτονία, ως κανονικούς αρχιερείς», διαπίστωσε ο Πατριάρχης Μόσχας.
Ταυτοχρόνα υπογράμμισε: «Έχοντας επίγνωση του δικαίου μας, όντας πεπεισμένοι ότι εμμένουμε στο απαρασάλευτο θεμέλιο των ιερών κανόνων, ποιμαντικά, ανθρώπινα οφείλουμε να επιδιώκουμε ώστε να υπερκεράσουμε αυτή τη δύσκολη περίοδο στις διορθόδοξες σχέσεις, διότι και στην Ελλάδα, και σε άλλες χώρες, που ευρίσκονται υπό την επιρροή του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, διαβιούν οι αδελφοί και αδελφές μας, ευσεβείς μοναχοί και μοναχές και για εμάς είναι μεγάλη θλίψη, που εξαιτίας των σφαλμάτων του ενός, υποφέρουν άλλοι».
Το Τμήμα Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων έχει να εκτελέσει μεγάλο έργο: εμμένοντας στις κανονικές θέσεις αρχής, να πράξει το παν, προκειμένου να εξέλθει η Οικουμενική Ορθοδοξία από εκείνη τη βαρειά κρισιακή κατάσταση, στην οποία ευρίσκεται, σημείωσε ο Προκαθήμενος της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας.
Κάθε Τοπική Ορθόδοξη Εκκλησία έχει δικά της προβλήματα, ενίοτε πολύ περίπλοκα, αν και όχι τόσο ευδιάκριτα, όπως συνέβαινε λ.χ. κατά τη σοβιετική περίοδο με τη Ρωσική Εκκλησία, υπενθύμισε ο Πατριάρχης Μόσχας, τονίζοντας: «Επομένως, η αλληλεγγύη μας, η εκδήλωση αγάπης σε αλλήλους είναι πάρα πολύ σημαντικές για την ενίσχυση όλης της Οικουμενικής Ορθοδοξίας».
