Ανήκουμε σε εκείνους που δεν τρέφουν αυταπάτες ως προς τη φύση όλων των εκκλησιών και ιδίως των ανωτέρων κλιμακίων τους: είναι απολύτως κοσμικοί θεσμοί, οι οποίοι συγκροτήθηκαν κατ’ εικόνα και ομοίωση κυβερνητικών θεσμών, εξουσιαστικού και κρατικού χαρακτήρα.
Άλλωστε, η βασικότερη αποστολή τους δεν είναι άλλη από τη διαμεσολάβηση, μεταξύ δύο πλευρών, εκ των οποίων η μία βρίσκεται εδώ, στον φυσικό κόσμο, ενώ η άλλη στη σφαίρα της μεταφυσικής. Επιπλέον γνωρίζουμε όχι μόνο από πλευράς θεωρητικής προσέγγισης αλλά και ιστορικής, το πως δομήθηκε η εξουσία των εκκλησιαστικών θεσμών, συνυπάρχοντας και διαλεγόμενη προνομιακά με την κοσμική εξουσία, συχνά εις βάρος της πνευματικότητάς της.
Παρόλα αυτά- ή και εξαιτίας αυτών-, θεσμοί όπως το Οικουμενικό Πατριαρχείο συνήθιζαν να επιδεικνύουν μια ιδιαίτερα εξισορροπητική διάθεση. Άλλωστε, εδώ και αιώνες διαβιεί εντός ενός επί της αρχής -και συχνά εν τέλει- εχθρικού ή τουλάχιστον, μη φιλικού περιβάλλοντος.
Αυτή η πολιτική στάση συνιστούσε ένδειξη σοφίας. Τα ορθόδοξα Πατριαρχεία χρειάζονται κάθε πιθανή βοήθεια προκειμένου να επιβιώνουν μέσα σε πολύ δύσκολα περιβάλλοντα.
Εδώ και αρκετά χρόνια, αυτή η σοφία έχει εξαφανιστεί. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης έχει αποφασίσει να πολιτεύεται διεθνώς ως ο κατεξοχήν εκκλησιαστικός άνθρωπος της Ουάσιγκτον, σε ένα περιβάλλον οξυνόμενης αντιπαράθεσης με την Ρωσία. Από το αντικανονικό αυτοκέφαλο της Ουκρανίας έως τις προφανέστατα μονόπλευρες σχέσεις με τις ΗΠΑ, πρωτοστατεί στον αντιρωσισμό και στο εκκλησιαστικό πεδίο αναφοράς.
Λίαν προσφάτως κίνησε γη και ουρανό ούτως ώστε να πετύχει μια σειρά συναντήσεων κατά την επίσκεψή του στις ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένης μίας με τον ίδιο τον πρόεδρο των ΗΠΑ, κ. Μπάιντεν. Φαίνεται ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ μάλλον θα προτιμούσε να έχει αποφύγει την εν λόγω συνάντηση, με βάση τα όσα μετέδιδαν τα κατεξοχήν φιλικά προς τις ΗΠΑ, ΜΜΕ.
Δεν υπάρχει τίποτα το αρνητικό σε συναντήσεις με αξιωματούχους των ΗΠΑ. Το πρόβλημα ανακύπτει επειδή ο Οικουμενικός Πατριάρχης συναντιέται μόνο με αξιωματούχους των ΗΠΑ και της Δύσης γενικότερα. Δικαίωμά του είναι να έχει τις προσωπικές, διεθνοπολιτικές του προτιμήσεις. Αλλά εδώ πρόκειται περί ενός θεσμού, πολύ μεγαλύτερης σημασίας από εκείνην την οποία έχει το όποιο πρόσωπο.
Αλήθεια, αναλογίζεται κανείς στο Πατριαρχείο τι θα συμβεί όταν οι Αμερικανοί θα συμπαθήσουν είτε τον Ερντογάν ξανά, είτε τον διάδοχό του; Ακόμα χειρότερα, τι θα συμβεί στην προοπτική ο παγκόσμιος συσχετισμός να συνεχίσει να μεταβάλλεται εις βάρος της κυριαρχίας των ΗΠΑ; Το άλλοθι της πίεσης από πλευράς της Ελληνικής Δημοκρατίας- στον βαθμό που υφίσταται- μικρή αξία θα έχει τότε δυστυχώς.
Οι αντιπαραθέσεις με τη Ρωσική Εκκλησία επίσης δικαιολογούν ανταγωνισμούς και εκατέρωθεν συγκρούσεις ακόμα- ακόμα. Όχι την πλήρη ρήξη. Θα αναρωτηθεί κανείς τι μας νοιάζουν όλα αυτά, εμάς τουλάχιστον που δεν είμαστε ταυτισμένοι με τις εκκλησιαστικές ιδιοτυπίες. Πολλά. Πρέπει να κατανοήσουμε πως Ελληνισμός ακόμα υπάρχει και εκτός συνόρων. Τμήμα του εκτός συνόρων Ελληνισμού είναι και τα Πατριαρχεία. Τα όσα συμβαίνουν δε, στον εκτός των συνόρων μας Ελληνισμό μοιραία μάς αφορούν όλους- όπως και πρέπει να συμβαίνει- ακόμα και αν δεν το θέλουν αρκετοί.
Η επιλογή να στρατευθεί κάθε πτυχή του παγκοσμίου Ελληνισμού- ειδικότερα δε οι σημαντικότεροι θεσμοί του- στο πλευρό των Ηνωμένων Πολιτειών και εναντίον της Μόσχας σήμερα και του Πεκίνου πολύ σύντομα, απλώς προσθέτει στον όλο Ελληνισμό, τα βαρίδια της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Ιδίως δε, το Πατριαρχείο, έχει μπει για τα καλά σε σοβαρούς κινδύνους, με δεδομένο ότι έχει αποφασίσει να καταστήσει εαυτόν, ξεκάθαρο τμήμα του νέου «μεγάλου παιχνιδιού», από την μία μόνο πλευρά.
Υ.Γ.: Πριν λίγο πληροφορηθήκαμε την είδηση για την νοσηλεία του Οικουμενικού Πατριάρχη λόγω αδιαθεσίας. Ευχόμαστε ολόψυχα, ταχεία ανάρρωση. Ας μας επιτραπεί ωστόσο η υποψία η οποία προκύπτει από το γεγονός ότι η νόσος συμπίπτει με το ότι η πατριαρχική επίσκεψη στις ΗΠΑ δεν συνοδεύτηκε από την θερμότητα την οποία διάφοροι προσδοκούσαν από τον Λευκό Οίκο. Πληροφορίες θέλουν το περιβάλλον του Οικουμενικού Πατριάρχη ούτως ή άλλως σε σοβαρές διαφωνίες σε ό,τι αφορά τον χρόνο της αποστολής αυτής στις ΗΠΑ.
