Μία πολυαναμενόμενη μεταρρύθμιση, αίτημα πολυετές όλων των προοδευτικών δυνάμεων και πολλών κοινωνικών και εθνοτικών ομάδων στην Ισπανία, η τροποποίηση του ασφυκτικού κι αναχρονιστικού “Νόμου Φίμωτρο”(Ley Mordaza), που παγίωνε την κατασταλτική αυθαιρεσία των οργάνων της τάξης, έχει δρομολογηθεί στην Ισπανία. 

Σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στην υπόλοιπη Ευρώπη, όπου η πανδημία και το κίνημα των αντιεμβολιαστών δίνει την ελευθερία στις ηγεσίας να εντείνουν τα μέτρα ελέγχου και καταστολής, η κυβέρνηση των Σοσιαλιστών του PSOE και των Unidas Podemos έχει καταθέσει περίπου 50 τροποποιήσεις ώστε να αλλάξει αυτός ο αμφιλεγόμενος νόμος, που είχε εισαγάγει η προηγούμενη κυβέρνηση του Μαριάνο Ραχόι, έπειτα και από την πίεση πολλών άλλων παρατάξεων. Ιδίως των αυτονομιστών Βάσκων και Καταλανών, που τον έχουν ζήσει στο πετσί τους, στη διάρκεια της καταστολής όποιας διαδήλωσης ή στη διάρκεια του απαγορευθέντος δημοψηφίσματος στην Καταλονία το 2017.

Η εν λόγω νομοθεσία απαγόρευε κατά κύριο λόγο τη δημοσίευση φωτογραφιών με αστυνομικούς επί τω έργω της βίαιης καταστολής και σύλληψης διαδηλωτών ή υπόπτων, που επέτρεπε τη χρήση επικίνδυνων όπλων στη διάρκεια της αστυνομικής παρέμβασης, που διεύρυνε την περίοδο κράτησης χωρίς την απαγγελία κατηγοριών ή για την αναγνώριση του συλληφθέντος και νομιμοποιούσε κάθε χρήση σωματικής βίας.

Ωστόσο, με βάση την πρόταση για την τροποποίηση του νόμου επτά κύρια σημεία του αλλάζουν ριζικά. Πλέον αίρεται η απαγόρευση καταγραφής των αστυνομικών οργάνων εν ώρα υπηρεσίας δίχως προηγούμενη άδεια και η δημοσίευση των σχετικών εικόνων στα μέσα ενημέρωσης. Επίσης καταργείται η χρήση επικίνδυνων μέσων καταστολής, όπως οι πλαστικές σφαίρες ή κάποια ήδη γκλομπ, που ενδέχεται να προκαλέσουν σοβαρές σωματικές βλάβες ή ακόμη και τον θάνατο. Ένα άλλο μέτρο αφορά την ελάττωση σε δύο ώρες (από έξι) της αναγκαστικής κράτησης όποιου συλληφθέντος αρνηθεί να ταυτοποιηθεί. Ταυτόχρονα, οι αστυνομικοί είναι πλέον να οδηγούν οι ίδιοι στον τόπο σύλληψής του ή στην οικία του, τον όποιον προσαχθέντα, για τον οποίο δεν έχουν προκύψει ενοχοποιητικά στοιχεία.  Επίσης, καταργούνται η απαγόρευση και οι κυρώσεις που επιβάλλονταν σε κάποια «αυθόρμητη» ή «μη ανακοινωθείσα» απεργία, ενώ μειώνονται παράλληλα τα υπέρογκα πρόστιμα, που δρούσαν ως αποτρεπτικό μέτρο για τις διαδηλώσεις αυτού του είδους. Τέλος, οι αστυνομικοί δεν χαίρουν πλέουν το κριτήριο της ειλικρίνειας και του ακράδαντου άλλοθι σε περιπτώσεις όπου τα συμβάντα δεν είναι σαφή ή είναι επιλήψιμα για συναδέλφους και το ίδιο το όργανο.

Φυσικά οι μεταρρυθμίσεις έχουν ξεσηκώσει τα αστυνομικά σώματα σε όλην την επικράτεια της Ισπανίας. Οι δυνάμεις καταστολής, που πλέον αισθάνονται να περιορίζεται η παντοδυναμία και η ατιμωρησία τους, εκφράζουν τις αντιρρήσεις τους και έχουν προκηρύξει διαδηλώσεις για τις 27 Νοεμβρίου, από τις οποίες δεν θα λείψουν και πολιτικοί, όπως η περιφερειάρχης της Μαδρίτης Ισάβελ Αγιούσο, που δεν χάνουν την ευκαιρία να εκμεταλλευθούν πολιτικά τη μήνιν των αστυνομικών. Εκείνων που άλλωστε έχουν βοηθήσει τις πολιτικές τους, ιδίως όσον αφορά τις εξώσεις, που η τωρινή κυβέρνηση πασχίζει να ελαττώσει με τον νέο νόμο για την λαϊκή κατοικία.

Οι αστυνομικοί φωνάζουν ότι πλέον με την τροποποίηση του Νόμου Φίμωτρο κινδυνεύουν να βρεθούν στο στόχαστρο οι ίδιοι, καθώς θα μπορούν να αναγνωρισθούν από τις δημοσιεύσεις, ενώ παράλληλα θα παρεμποδισθεί η «αποτελεσματική» αντιμετώπιση των διαδηλώσεων ή άλλων επεισοδίων. Ιδίως όσων είναι «αυθόρμητες», καθώς ουδείς μπορεί να προβλέψει εάν θα μετατραπούν σε επεισοδιακές, διευκολύνοντας ριζοσπαστικά στοιχεία να παρεισφρέουν πιο εύκολα σε τέτοιου είδους διαμαρτυρίες. Παράλληλα, παραπονούνται ότι θα μετατραπούν σε «ταξιτζήδες» για τους προσαχθέντες που αφήνονται ελεύθεροι, ενώ σημειώνουν πως οι δύο ώρες κράτησης ενός συλληφθέντος συχνά δεν φθάνουν ούτε για να προσαχθεί στο αστυνομικό τμήμα, όπου πρέπει να γίνει η αναγνώρισή του. Και φυσικά ούτε λόγος να γίνεται για την απώλεια της προτεραιότητας που έχει η κατάθεση του αστυνομικού έναντι οποιασδήποτε καταγγελίας, κάτι που θα δημιουργήσει «νομική ανασφάλεια» και κίνδυνο να περιβάλει κάθε αστυνομικό η «εκ των προτέρων υποψία της ενοχής» που δεν θα διευκολύνει το έργο του.

Βέβαια, η κίνηση της κυβέρνησης του Πέδρο Σάντσεθ να προτείνει τη μεταρρύθμιση του νόμου Φίμωτρο κατά τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, δεν είναι άμοιρη της πολιτικής ανάγκης στην οποία βρίσκεται. Η τρέχουσα εβδομάδα είναι ιδιαίτερα κρίσιμη ενόψει της συζήτησης των σχεδόν 500 τροποποιητικών προτάσεων που θα διαμορφώσουν το τελικό νομοσχέδιο για τον προϋπολογισμό και η κυβέρνηση μειοψηφίας PSOE/Podemos έχει ανάγκη κάθε ψήφο στήριξης από τις αυτονομικές παρατάξεις που τη στηρίζουν. Δεν είναι τυχαίο που τη σχετική πρόταση για τροποποίηση την κατέθεσε το βασκικό αυτονομιστικό κόμμα PNV και οι Podemos έσπευσαν να τη συνδέσουν με την εφαρμογή της ποινής της «κοινωνικής εργασίας».

Παράλληλα, σε ένα ευρύτερο οικονομικό και κοινωνικό πεδίο οι δυνάμεις αυτές, με πρωτοστάτες το βασκικό ΕΗ Bildu και το καταλανικό ΕRC ήδη πιέζουν ασφυκτικά τον Σάντσεθ  για μεταρρυθμίσεις με κοινωνικό και οικονομικό   πρόσημο.  Μάλιστα, η ανάγκη να δοθούν κίνητρα στις παρατάξεις που στηρίζουν την κυβέρνηση Σάντσεθ έγινε επιτακτική έπειτα από μία «εμπόλεμη» κυριολεκτικά εβδομάδα, που αφορούσε την επικύρωση της εκλογής του αμφιλεγόμενου για την ακεραιότητά του συντηρητικού δικαστή, Ερνέστο Αρνάλδο Ακουβίγια, στο Συνταγματικό Δικαστήριο, τον οποίο είχε  προτείνει το αντιπολιτευόμενο Λαϊκό Κόμμα (ΡΡ) και κατέστη εφικτή μετά την κομματική πειθαρχία που επέβαλαν στους βουλευτές τους οι Σοσιαλιστές και οι Podemos, προκειμένου να αμβλύνουν οποιαδήποτε αντίσταση στον προϋπολογισμό από το κόμμα της μείζονος αντιπολίτευσης.

Μάλλον και η τροποποίηση του νόμου Φίμωτρο είναι τέκνο αυτής της ανάγκης, εφόσον ανακοινώθηκε εν μέσω της πολεμικής ατμόσφαιρας που είχε δημιουργηθεί για την εκλογή του Αρνάλδο. Ο προϋπολογισμός βρίσκεται επί ξηρού ακμής και η σύμπραξη των Podemos και των αυτονομιστών είναι άκρως απαραίτητη. Τα μέτρα που προβλέπει το νομοσχέδιο είναι απαραίτητο να ευθυγραμμισθούν οπωσδήποτε με τη γραμμή των Βρυξελλών, η οποία έχει χαμηλώσει τις προβλέψεις για την ανάπτυξη της Ισπανίας και τις έχει συναρτήσει με την πορεία του ευρώ, ενώ έχει εκφράσει και πολλές αμφιβολίες για τη μεταρρύθμιση για τα εργασιακά που προωθεί η υπουργός, Γιολάνδα Ντίαθ, των Podemos και κατά την ΕΕ θέτει εμπόδια στην ανάπτυξη των επιχειρήσεων, ενόψει της εφαρμογής των προϋποθέσεων για την εκταμίευση των κονδυλίων από το Υπερταμείο για την Ανάκαμψη.

_{*Το σκίτσο στη φωτογραφία υπογράφει ο JRMora}