Την απόρριψη των προσφυγών της Ουγγαρίας και της Πολωνίας κατά του μηχανισμού αιρεσιμότητας για το κράτος δικαίου προτείνει γενικός εισαγγελέας του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ). Σύμφωνα με το σκεπτικό του, το καθεστώς αιρεσιμότητας «έχει θεσπιστεί επί κατάλληλης νομικής βάσης, είναι συμβατό με το άρθρο 7 ΣΕΕ (σ.σ. Συνθήκης της Ε.Ε.) και σέβεται την αρχή της ασφάλειας δικαίου».

Η πρόταση του γενικού εισαγγελέα δεν είναι δεσμευτική και αποτελεί εισήγηση προς το Δικαστήριο. Η απόφαση του ΔΕΕ αναμένεται να εκδοθεί σε κατοπινό στάδιο.

Ειδικότερα, όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση του ΔΕΕ, η υπόθεση αφορά τον κανονισμό της Ε.Ε., με τον οποίο ορίζεται καθεστώς αιρεσιμότητας για την προστασία του προϋπολογισμού της Ε.Ε. σε περίπτωση παραβίασης του κράτους δικαίου στα κράτη μέλη, και ο οποίος επιτρέπει στο Συμβούλιο να λάβει μέτρα -μετά από πρόταση της Κομισιόν-, όπως η αναστολή των πληρωμών ή αναστολή έγκριση προγραμμάτων που χρηματοδοτούνται από τον προϋπολογισμό της Ε.Ε.

Η Ουγγαρία και η Πολωνία είχαν ασκήσει προσφυγή κατά του ΔΕΕ ζητώντας ακύρωση του εν λόγω κανονισμού, υποστηρίζοντας πως η νομική του βάση δεν είναι κατάλληλη και πως δεν είναι συμβατό με το άρθρο 7 της Συνθήκης.

Στην πρότασή του, ο γενικός εισαγγελέας του ΔΕΕ επισημαίνει ότι «σκοπός του κανονισμού είναι η δημιουργία ειδικού μηχανισμού για τη διασφάλιση της ορθής εκτέλεσης του προϋπολογισμού της Ένωσης, όταν κράτος μέλος παραβιάζει αρχές του κράτους δικαίου που θέτουν σε κίνδυνο τη χρηστή διαχείριση των πόρων της Ένωσης ή τα οικονομικά συμφέροντά της».

Ο κανονισμός, προσθέτει ο γενικός εισαγγελέας, δεν επιδιώκει μηχανισμό επιβολής κυρώσεων παρόμοιο με εκείνον του άρθρου 7, «αλλά θεσπίζει ένα εργαλείο δημοσιονομικής αιρεσιμότητας για τη διαφύλαξη της εν λόγω αξίας της Ένωσης».

Όπως σημειώνει, η επιλογή αυτή δεν μπορεί να θεωρηθεί λανθασμένη, καθώς ο σεβασμός των αρχών του κράτους δικαίου μπορεί να έχει θεμελιώδη σημασία για τη δημοσιονομική σταθερότητα και την ορθή εκτέλεση του προϋπολογισμού της Ε.Ε.

Ως εκ τούτου, η επιλογή της δημιουργίας του μηχανισμού βρίσκεται στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων των θεσμικών οργάνων της Ε.Ε.

Ο γενικός εισαγγελέας επισημαίνει ακόμα πως ο κανονισμός απαιτεί την ύπαρξη άμεσης σχέσης μεταξύ της παραβίασης του κράτους δικαίου και της εκτέλεσης του προϋπολογισμού, κάτι που σημαίνει πως δεν αφορά κάθε πιθανή παραβίαση του κράτους δικαίου, αλλά μόνο αυτές που αφορούν τον προϋπολογισμό.

Επίσης ο γενικός εισαγγελέας κρίνει πως το άρθρο 7 πράγματι δεν εξουσιοδοτεί τους νομοθέτες σε επίπεδο Ε.Ε. να δημιουργήσει παρόμοιο μηχανισμό, όμως δεν εμποδίζει την προστασία του κράτους δικαίου από άλλα εργαλεία «εφόσον τα ουσιώδη χαρακτηριστικά τους διαφέρουν από αυτά της προστασίας την οποία εγγυάται το εν λόγω άρθρο».

Αντικείμενο του επίμαχου κανονισμού, τονίζεται, είναι μόνο οι παραβιάσεις του κράτους δικαίου που επηρεάζουν τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση του προϋπολογισμού της Ε.Ε. ή την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ε.Ε.

Υπογραμμίζει ακόμα πως ο νομοθέτης της Ε.Ε. νομιμοποιείται να εξειδικεύσει την έννοια του κράτους δικαίου, και υποδεικνύει πως ο κανονισμός απαριθμεί συγκεκριμένες νομικές αρχές που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη καθώς και ενδείξεις παραβίασής τους και κατάλογο στοιχείων τα οποία μπορούν να θεωρηθούν παραβιάσεις των αρχών του κράτους δικαίου.

Πηγές: Reuters, Euronews