Νότια Αφρική

Ο πρόεδρος Σίριλ Ραμαφόζα εξέφρασε «την βαθειά του θλίψη για τον θάνατο του απαράμιλλου αυτού πατριώτη». Ο θάνατός του «είναι ένα νέο κεφάλαιο πένθους στον αποχαιρετισμό μιας γενιάς εξαιρετικών Νοτιοαφρικανών που μας κληροδότησαν μία απελευθερωμένη Νότια Αφρική».

«Ενας άνθρωπος εξαιρετικής ευφυίας, ακέραιος και αήττητος απέναντι στις δυνάμεις του απαρτχάιντ, υπήρξε επίσης τρυφερός και ευάλωτος στην συμπόνια προς εκείνους που υπέφεραν (…) υπό το καθεστώς του απαρτχάιντ και τους καταπιεσμένους και τους καταπιεστές του κόσμου ολόκληρου», υπενθύμισε ο πρόεδρος της Νότιας Αφρικής.

Το Ιδρυμα Μαντέλα έκανε λόγο για μία ανυπολόγιστη απώλεια: «Ηταν ένα εξαιρετικό ανθρώπινο πλάσμα. Στοχαστής. Ηγέτης. Ποιμένας».

Γαλλία

Η «μάχη» του Ντέσμοντ Τούτου για τον τερματισμό του απαρτχάιντ και στην νοτιοαφρικανική συμφιλίωση θα μείνει στην μνήμη μας», έγραψε στο Twitter ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν. «Αφιέρωσε την ζωή του στα Δικαιώματα του Ανθρώπου και στην ισότητα των λαών».

Βρετανία

«Υπήρξε καθοριστική φυσιογνωμία στον αγώνα κατά του απαρτχάιντ και στην δημιουργία μιας νέας Νότιας Αφρικής. Θα τον θυμόμαστε για την πνευματική του καθοδήγηση και το ακαταμάχητο κέφι του», έγραψε ο πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον στο Twitter εκφράζοντας την βαθιά του θλίψη.

Ευρωπαϊκή Ενωση

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ τίμησε «έναν άνθρωπο που έδωσε την ζωή του για την ελευθερία με βαθιά προσήλωση στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Εναν γίγαντα που ύψωσε το ανάστημά του στο απαρτχάιντ».

Νορβηγία

Ο πρωθυπουργός της Νορβηγίας Γιόνας Γκαρ Στέρε τίμησε στο Facebook έναν άνθρωπο «που έδειξε την δύναμη της συμφιλίωσης και της συγχώρεσης».

Κένυα

Ο πρόεδρος Ουχούρου Κενιάτα δήλωσε ότι «ο θάνατος του αρχιεπισκόπου Ντέσμοντ Τούτου αποτελεί σκληρό πλήγμα όχι μόνο για την Νότια Αφρική (…) αλλά επίσης για ολόκληρη την αφρικανική ήπειρο, όπου χαίρει μεγάλου σεβασμού και χαιρετίζεται ως αρχιτέκτονας της ειρήνης».

«Ο αρχιεπίσκοπος Τούτου ενέπνευσε μία γενιά αφρικανών ηγετών που υιοθέτησαν την προσέγγιση της μη βίας στην αγώνα για την απελευθέρωση».

Ουγκάντα

«Ενας γίγαντας έπεσε. Ευχαριστούμε τον Θεό για την ζωή του – μία ζωή γεμάτη που την έζησε στην υπηρεσία της ανθρωπότητας», έγραψε στο Twitter ο Μπόμπι Γουάιν, ηγέτης της αντιπολίτευσης.

Θρησκευτικοί ηγέτες

«Στα μάτια του Ντέσμοντ Τούτου, είδαμε την αγάπη του Ιησού. Στην φωνή του, ακούσαμε την συμπόνια του Ιησού. Στο γέλιο του, ακούσαμε την χαρά του Ιησού. Ηταν γοητευτικός και θαρραλέος. Η μεγαλύτερη αγάπη του είναι τώρα πραγματικότητα, καθώς θα συναντηθεί πρόσωπο με πρόσωπο με τον Κύριο», δήλωσε ο αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπουρι Τζάστιν Γουέλμπι.

Ο Δαλάι Λάμα χαιρέτισε έναν «μεγάλο άνδρα που έζησε μια ζωή γεμάτη ουσία», «απολύτως αφοσιωμένο στην υπηρεσία των αδελφών του». «Η φιλία και ο πενυματικός δεσμός ανάμεσά μας ήταν κάτι που αγαπούσαμε», είπε για τον παλιό του φίλο.

Αλλες αντιδράσεις

Η ομάδα των προσωπικοτήτων που συγκροτούν την ομάδα των Πρεσβύτερων (“The Elders”) τίμησαν τον νοτιοαφρικανό αρχιεπίσκοπο Ντέσμοντ Τούτου χαρακτηρίζοντάς τον «έμπνευση» για τον κόσμο. «Η προσήλωσή του στην ειρήνη, την αγάπη και την ισότητα» θα παραμείνει.

Ο Ντέσμοντ Τούτου, που πέθανε σήμερα σε ηλικία 90 ετών, υπήρξε ο πρώτος πρόεδρος της οργάνωσης αυτής που ιδρύθηκε το 2007 από τον Νέλσον Μαντέλα και συγκεντρώνει αναγνωρισμένες προσωπικότητες που εργάζονται για παγκόσμια προβλήματα που θεωρούνται ανυπέρβλητα.

«Ο θάνατός του ακολουθεί μία μακρά και θαρραλέα μάχη κατά της αρρώστιας, η οποία ποτέ δεν έκαμψε ην αποφασιστικότητά του να αγωνίζεται κατά της αδικίας σε όλες τις μορφές της», αναφέρεται στην ανακοίνωση των Πρεσβύτερων.

«Οι Πρεσβύτεροι έχασαν έναν πολύτιμο φίλο, το μεταδοτικό γέλιο και το πονηρό χιούμορ του οποίου μας γοήτευαν όλους…Ο κόσμος έχασε μία πηγή έμπνευσης, τα επιτεύγματα του οποίου δεν θα λησμονηθούν ποτέ και η προσήλωσή του στην ειρήνη, την αγάπη και την θεμελιώδη ισότητα όλων των ανθρωπίνων όντων θα συνεχίσει να εμπνέει τις επόμενες γενεές».

Η Μπενίς Κινγκ, κόρη του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ έγραψε στο Twitter : «Είμαστε καλύτεροι γιατί βρισκόταν στον κόσμο αυτό».

Ο βρετανός μουσικός Μπόι Τζορτζ δήλωσε «ευτυχής που συνάντησε τον Ντέσμοντ Τούτου, μία όμορφη ψυχή που μού έδωσε πίστη για το γεγονός ότι ορισμένοι άνθρωποι έχουν μεγάλη δύναμη αγάπης. Ενας εξαιρετικός άνθρωπος, μια ισχυρή ενέργεια και ένα από τα καλύτερα παιδιά του Θεού».

Δάκρυα και λουλούδια για τον αρχιεπίσκοπο-σύμβολο του αγώνα κατά του απαρτχάιντ

Καθ’ οδόν για τις παραλίες ή πριν από το παραδοσιακό εορταστικό μπάρμπεκιου, κάτω από τον καλοκαιρινό ήλιο στο Κέιπ Τάουν, πολλοί Νοτιοαφρικανοί σταματούν στον Καθεδρικό του Αγίου Γεωργίου, την ενορία του πρώην αρχιεπισκόπου Ντέσμοντ Τούτου, μιας εμβληματικής προσωπικότητας του αγώνα κατά του απαρτχάιντ, ο οποίος απεβίωσε σήμερα.

«Έκανε τόσα για τον αγώνα κατά του απαρτχάιντ. Για μας, τους μαύρους…» είπε ο Μπρεντ Γκολάιαθ, 44 ετών, προτού να ξεσπάσει σε λυγμούς.

Ο Τούτου, που είχε βραβευτεί με το Νόμπελ Ειρήνης το 1984 και τα τελευταία χρόνια έδινε μάχη με τον καρκίνο, έσβησε τα ξημερώματα σε ηλικία 90 ετών.

Σε όλα τα τηλεοπτικά κανάλια της χώρας κυριαρχεί η εικόνα του μικρόσωμου ιερέα με τα βιολετί άμφια, να χορεύει δίπλα στον Δαλάι Λάμα ή να χαμογελάει πλατιά, δίπλα στον φίλο του, τον Νέλσον Μαντέλα.

Κρατώντας από το χέρι την εγγονή της, η 67χρονη Μίριαμ Μοκουάντι, πήγε στον Καθεδρικό του Κέιπ Τάουν. «Είναι αλήθεια, ο Τούτου ήταν ήρωας. Αγωνίστηκε για εμάς. Είμαστε ελεύθεροι χάρη σ’ αυτόν. Χωρίς αυτόν, η χώρα μας θα ήταν χαμένη», σχολίασε.

Η είδηση του θανάτου του αρχιεπισκόπου που είχε ταυτιστεί με τη «συνείδηση» της Νότιας Αφρικής, έπεσε σαν κεραυνός πριν από την πρωινή λειτουργία. Πολύ γρήγορα, η αστυνομία απέκλεισε τη συνοικία. Έξω από τον καθεδρικό τοποθετήθηκε ένα βιβλίο συλλυπητηρίων, για τα πρώτα μηνύματα προς τον «Αρτς», όπως τον αποκαλούσαν με τρυφερότητα οι συμπατριώτες του.

«Πόσο θλίβομαι που έγινε αυτό. Σίγουρα η οικογένειά του θα αισθάνεται κάποια ανακούφιση, επειδή ο πατήρ Ντέσμοντ υπέφερε πολύ τις τελευταίες εβδομάδες», αποκάλυψε από τον άμβωνα ο ιερέας Μάικλ Γουίντερ.

Μια ασπρόμαυρη φωτογραφία, με τον Τούτου χαμογελαστό, τοποθετήθηκε στο κιγκλίδωμα. Από κάτω, πιστοί και περαστικοί άρχισαν να αφήνουν μπουκέτα με λουλούδια.

«Εγώ γεννήθηκαν στο τέλος του απαρτχάιντ αλλά όλη μου η οικογένεια μιλούσε για τον Τούτου και μαθαίναμε για αυτόν στην ιστορία του λυκείου», είπε η Αμάντα Ξαλαμπίλε, 30 ετών, που σταμάτησε για λίγο στον ναό, μαζί με τα δύο της παιδιά, καθ’ οδόν για το πάρκο.

Σήμερα δεν προβλέπεται να γίνει κάποια επίσημη τελετή. Όμως το περίφημο Μάουντ Τέιμπλ, ο λόφος που δεσπόζει στην πόλη, θα φωτιστεί με βιολετί χρώμα από τις 8 το βράδυ, μέχρι να γίνει η κηδεία, η ημερομηνία της οποίας δεν έχει ακόμη ανακοινωθεί.

Συγγενείς του Τούτου, στηρίζοντας ο ένας τον άλλον, συγκεντρώθηκαν στο σπίτι του στο Κέιπ Τάουν, όπου η αστυνομία είχε λάβει μέτρα. Πίσω από την ταινία ασφαλείας, μια γυναίκα, ντυμένη με σορτσάκι και ένα ελαφρύ μπλουζάκι, έτεινε ένα μπουκέτο με λουλούδια: «Για την οικογένεια», είπε απλά στους αστυνομικούς.

Στο άλλο σπίτι του Ντέσμοντ Τούτου στο Σοβέτο, οι κουρτίνες είναι κλειστές. Έξω από το σπίτι, που απέχει μερικές δεκάδες μέτρα από το μουσείο του Νέλσον Μαντέλα, πολλοί νέοι τραβούσαν φωτογραφίες και σέλφι. «Τον βλέπαμε παλιότερα, όταν έκανε τζόγκινγκ το πρωί (…) εμείς οι γείτονες είμαστε πραγματικά συγκινημένοι», είπε ο Λεράτο, ένας ηλικιωμένος άνδρας, στον δρόμο Βιλακάζι.

Ο Ντέσμοντ Τούτου έγινε γνωστός παγκοσμίως για τον αγώνα που έδωσε τα δύσκολα χρόνια του απαρτχάιντ. Οργάνωσε ειρηνικές διαδηλώσεις κατά του διαχωρισμού και τάχθηκε υπέρ της επιβολής διεθνών κυρώσεων στο καθεστώς της Πρετόρια. Για τον Στίβεν Μορέο, τον Αγγλικανό αρχιεπίσκοπο του Γιοχάνεσμπουργκ, «η κληρονομιά του είναι η αγάπη του για όλους (…) έλεγε πάντα ότι ο Θεός δεν είναι ο Θεός των χριστιανών αλλά όλου του κόσμου».