Η σχέση αγοραπωλησίας όπλων Ισπανίας-Τουρκίας προκάλεσε ερωτήματα σε ευρωβουλευτές της Καταλονίας, οι οποίοι διερωτώνται πώς μία χώρα της ΕΕ πουλάει όπλα στην Τουρκία, που είναι εχθρική προς την Ελλάδα.

Οι τελικές αποφάσεις για την έγκριση εξαγωγών στρατιωτικού εξοπλισμού εναπόκεινται στις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών, ωστόσο οι εξαγωγές όπλων υπόκεινται στην εθνική νομοθεσία των κρατών μελών, τη Κοινή Θέση του Συμβουλίου του 2008 και την παγκόσμια Συνθήκη για το Εμπόριο Όπλων οι οποίες εμπεριέχουν νομικά δεσμευτικές υποχρεώσεις, αναφέρει ο Ύπατος Εκπρόσωπος Ζοζέπ Μπορέλ σε απάντησή σε κοινοβουλευτική ερώτηση Ισπανών ευρωβουλευτών από την Καταλονία, αναφορικά με τις εξαγωγές Ισπανικού στρατιωτικού εξοπλισμού στην Τουρκία τη στιγμή που η χώρα τηρεί εχθρική στάση κατά της Ελλάδας και της Κύπρου και αμφισβητεί το Δίκαιο της Θάλασσας.
 
Ο κ. Μπορέλ σημειώνει στην απαντητική επιστολή του πως εναπόκειται στις εθνικές αρχές να αξιολογήσουν αιτήσεις για αδειοδότηση εξαγωγών με βάση την Κοινή Θέση και το διεθνές δίκαιο, και προσθέτει πως η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης θα ζητήσει περαιτέρω πληροφόρηση από τις Ισπανικές αρχές σε σχέση με τις εξαγωγές στις οποίες αναφέρονται στην επιστολή τους οι Ισπανοί ευρωβουλευτές.
 
Ειδικότερα, σε γραπτή ερώτηση στον κ. Μπορέλ ημερομηνίας 29/11/2021, οι ευρωβουλευτές Αντόνι Κομίν, Κάρλες Πουντζδεμόν και Κλάρα Πουνσατί του κόμματος Junts per Catalunya (βρίσκεται μεταξύ των κομμάτων που δεν ανήκουν σε επίσημη πολιτική ομάδα) αναφέρονται σε κοινή δήλωση που εξέδωσαν ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ και ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν στις 17 Νοεμβρίου μετά την έβδομη διακυβερνητική σύνοδο Ισπανίας – Τουρκίας.
 
Στην σύνοδο, επισημαίνουν, «και οι δύο χώρες συμφώνησαν στην εμβάθυνση της συνεργασίας τους σε κοινά στρατιωτικά προγράμματα», συνεργασία που περιλαμβάνει «ανάπτυξη προγράμματος για χώρους προσγείωσης (σ.σ. landing helicopter dock) ελικοπτέρων, μη επανδρωμένα συστήματα, δυνατότητες διαστημικών δορυφόρων και ναυτικούς πόρους».
 
Οι ευρωβουλευτές υπενθυμίζουν στην επιστολή τους πως η Τουρκία προχωρά «σε επεκτατική και εχθρική συμπεριφορά στην Ανατολική Μεσόγειο κατά κρατών μελών της ΕΕ, και ειδικότερα την Ελλάδα και την Κύπρο, και αμφισβητεί το καθεστώς των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών (ΑΟΖ) που προβλέπεται από την Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας των Ηνωμένων Εθνών».
 
Οι ευρωβουλευτές ζητούν από τον Ύπατο Εκπρόσωπο να σχολιάσει αν θεωρεί «πως στρατιωτικά προγράμματα που δεν έχουν συμφωνηθεί σε επίπεδο ΕΕ μπορούν να συνεισφέρουν στο να τεθεί σε κίνδυνο η εθνική ασφάλεια των κρατών μελών και θέσουν εν αμφιβόλω τις δεσμεύσεις τους για αμοιβαία αλληλεγγύη» και πώς σχολιάζει η Κομισιόν «το γεγονός πως τέτοιες στρατιωτικές δυνατότητες μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε ενέργειες που παραβιάζουν προφανώς το διεθνές δίκαιο, όπως οι παράνομες γεωτρητικές δραστηριότητες στην ΑΟΖ της Κύπρου».
 
Στην γραπτή του απάντηση με ημερομηνία 25 Ιανουαρίου 2022, ο Ζοζέπ Μπορέλ σημειώνει εκ μέρους της Κομισιόν πως «ο έλεγχος στις εξαγωγές και μεταφορά όπλων από κράτη μέλη της ΕΕ υπόκειται στην εθνική νομοθεσία, την Κοινή Θέση του Συμβουλίου 2008/944/ΚΕΠΠΑ (Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφαλείας) και την Συνθήκη για το Εμπόριο Όπλων».
 
Ο κ. Μπορέλ προσθέτει πως «οι υποχρεώσεις που προκύπτουν από αυτά τα εργαλεία είναι νομικά δεσμευτικές για τα κράτη μέλη της ΕΕ».
 
Την ίδια στιγμή, προσθέτει ο κ. Μπορέλ, «η υιοθέτηση τελικής απόφασης κατά πόσο θα επιτραπεί ή θα απορριφθεί η μεμονωμένη εξαγωγή ή μεταφορά στρατιωτικού εξοπλισμού εναπόκειται, στη βάση του πιο πάνω νομικού πλαισίου, στις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών της ΕΕ».
 
«Ως εκ τούτου εξαρτάται από την σχετική εθνική αρχή να αξιολογήσει αιτήματα για άδεια εξαγωγής στη βάση των κριτηρίων της πιο πάνω Κοινής Θέσης, συμπεριλαμβανομένου του σεβασμού από τη χώρα τελικού προορισμού για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη διεθνή νομοθεσία για ανθρωπιστικά θέματα, καθώς και από τις δυνητικές επιπτώσεις της εξαγωγής στην άμυνα και τα συμφέροντα ασφάλειας των κρατών μελών και φιλικών και συμμαχικών χωρών» σημειώνει ο Ύπατος Εκπρόσωπος.
 
«Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης θα ζητήσει περαιτέρω πληροφορίες από τις Ισπανικές αρχές σε σχέση με τις εξαγωγές που περιγράφονται», τονίζει.
 
Ο κ. Μπορέλ επαναλαμβάνει ακόμα πως η ΕΕ και τα κράτη μέλη «έχουν κατ’ επανάληψη εκφράσει την αλληλεγγύη τους στην Ελλάδα και την Κύπρο όσον αφορά τις Τουρκικές ενέργειες στην Ανατολική Μεσόγειο» και πως στις 14 Δεκεμβρίου 2021 το Συμβούλιο «υπογράμμισε πως η Τουρκία πρέπει να θέσει τέλος σε όλες τις απειλές και ενέργειες που προκαλούν ζημιά στις σχέσεις καλές γειτονίας και να σεβαστεί την κυριαρχία όλων των κρατών μελών της ΕΕ επί του θαλάσσιου και εναέριου χώρου τους καθώς και τα κυριαρχικά τους δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένου μεταξύ άλλων του δικαιώματος εξερεύνησης και εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων, στη βάση του κοινοτικού και του διεθνούς δικαίου, συμπεριλαμβανομένης της Διεθνούς Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS)».