Μια ηλικιωμένη γυναίκα αναγκάστηκε να φύγει από τους βομβαρδισμούς. Ένας πρώην διαπραγματευτής ειρήνης αφήνει τη δουλειά του για να πολεμήσει τις δυνάμεις ασφαλείας της Μιανμάρ. Ο σύζυγος μιας γυναίκας πυροβoλήθηκε κατά τη διάρκεια μιας ειρηνικής διαδήλωσης, αφήνοντάς την μόνη να φροντίζει τα δύο παιδιά τους.
Από τότε που ο στρατός της Μιανμάρ απέρριψε τα αποτελέσματα των δημοκρατικών εκλογών της χώρας και κατέλαβε την εξουσία την 1η Φεβρουαρίου 2021, οι ειρηνικές πανεθνικές διαδηλώσεις και οι βίαιες καταστολές από τις δυνάμεις ασφαλείας έχουν εξελιχθεί σε μια εθνική ανθρωπιστική κρίση.
Το Associated Press μίλησε σε ανθρώπους στη Μιανμάρ για το πώς άλλαξαν οι ζωές τους ένα χρόνο από τότε που ο στρατός ανέλαβε την εξουσία. Μίλησαν υπό τον όρο να μην αποκαλυφθούν τα ονόματά τους υπό τον φόβο αντιποίνων.
Η χήρα: «Εξαφανίστηκε ξαφνικά»
Πριν από το θάνατό του, ο σύζυγος της Khine κέρδιζε αρκετά χρήματα φτιάχνοντας πύλες για πόρτες ώστε η οικογένειά της να ζει μια άνετη ζωή στη Γιανγκόν, τη μεγαλύτερη πόλη της Μιανμάρ. Μπορούσε να μένει σπίτι για να φροντίζει τις δύο μικρές κόρες του ζευγαριού ενώ ο σύζυγος εργαζόταν.
Την 1η Φεβρουαρίου, ο σύζυγος της Khine έλαβε ένα τηλεφώνημα από έναν φίλο, που του είπε για τη στρατιωτική κατάληψη.
«Έμοιαζε πολύ λυπημένος, θυμωμένος και δεν μπορούσε να μιλήσει πολύ», είπε η Khine στο AP τηλεφωνικά.
Τις εβδομάδες που ακολούθησαν, διαδηλώσεις που ζητούσαν από τον στρατό να αποκαταστήσει τη δημοκρατία και να απελευθερώσει φυλακισμένους πολιτικούς εξαπλώθηκαν στη χώρα. Η Khine και ο σύζυγός της ενώθηκαν με τα πλήθη.
Στα τέλη Μαρτίου, καθώς οι δυνάμεις ασφαλείας άρχισαν να χρησιμοποιούν θανατηφόρα βία για να καταστείλουν τις διαδηλώσεις, η Khine έκανε babysitting όταν διαδηλωτές ήρθαν στο σπίτι της για να της πουν ότι ο σύζυγός της είχε πυροβοληθεί. Τον μετέφεραν σε δύο κλινικές αλλά και οι δύο αρνήθηκαν να τον θεραπεύσουν. Πέθανε όταν έφτασαν σε νοσοκομείο.
«Ξαφνικά εξαφανίστηκε», είπε. «Πριν από το πραξικόπημα, δεν είχα φανταστεί ποτέ ότι η οικογενειακή μας ζωή θα κατέρρεε έτσι».
Ο σύζυγός της είναι ένας από τους τουλάχιστον 1.490 ανθρώπους που σκοτώθηκαν από τον στρατό από την κατάληψη, σύμφωνα με τον Σύλλογο Βοήθειας Πολιτικών Κρατουμένων, μια ομάδα που παρακολουθεί επαληθευμένες συλλήψεις και θανάτους στη Μιανμάρ. Πάνω από 11.775 έχουν συλληφθεί, σύμφωνα με την ομάδα.
Από τον θάνατο του συζύγου της, η Khine άρχισε να εργάζεται σε ένα εργοστάσιο ρούχων, κερδίζοντας 3 δολάρια την ημέρα. Ανίκανη να αντέξει οικονομικά το παλιό τους διαμέρισμα μετά την απώλεια του εισοδήματος του συζύγου της, η οικογένεια έχει μετακομίσει σε ένα μικρό δωμάτιο. Ανησυχεί για το πως θα μπορέσει να φροντίσει τα παιδιά της και την ψυχική τους υγεία.
«Η μεγαλύτερη κόρη μου είναι υποφέρει από τραύμα», είπε η Khine. Λέει συχνά, «Οι φίλοι μου έχουν τους πατεράδες τους, αλλά εγώ όχι».
Ο εκτοπισμένος: «Η φυγή από τον πόλεμο είναι εξαντλητική»
Εκρήξεις βομβών, πυροβολισμοί και βομβαρδισμοί πυροβολικού ακολούθησαν την 63χρονη Mee σε κάθε καταφύγιο που αναγκάστηκε να καταφύγει τον τελευταίο χρόνο.
Πρώτα έπρεπε να καταφύγει σε έναν καταυλισμό για τους εκτοπισμένους αφού ξέσπασαν μάχες κοντά στο χωριό της στην ανατολική Μιανμάρ. Ένα μήνα αργότερα, ο καταυλισμός δεν ήταν πλέον ασφαλής και τα φάρμακα που χρειαζόταν για την καρδιακή νόσο και την υπέρτασή της δεν ήταν διαθέσιμα. Χωρίς πού αλλού να πάει, η Mee μετακόμισε στο σπίτι ενός συγγενή.
«Όσο ήμασταν εκεί, ακούστηκαν πυροβολισμοί», είπε η Μι στο AP μέσω τηλεφώνου «Αποφασίσαμε να μην φύγουμε, ακόμα κι αν πεθαίναμε, γιατί η φυγή από τον πόλεμο είναι εξουθενωτική».
Λίγο αργότερα, η περιοχή κοντά στο σπίτι του συγγενή της βομβαρδίστηκε και έπρεπε να μετακομίσει για άλλη μια φορά. Προς το παρόν, η Mee μοιράζεται έναν μικρό αχυρώνα με άλλα 15 άτομα, όλοι τους εκτοπισμένοι. Έχει αρκετά φάρμακα μόνο για δύο μήνες και ανησυχεί για το μέλλον της οικογένειάς της και της χώρας.
Από τις 17 Ιανουαρίου, η υπηρεσία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες εκτιμά τον αριθμό των εκτοπισμένων από την κατάληψη του στρατού σε 405.700. Άλλοι 32.000 έχουν καταφύγει σε γειτονικές χώρες.
«Ανησυχώ και κουράζομαι κάθε μέρα», είπε η Mee. «Προς το παρόν, ελπίζω στο ότι θέλω απλώς να δω ειρήνη και ηρεμία. Μετά, θέλω να επιστρέψω στο σπίτι μου».
Ο χειρουργός: «Πρέπει να θυσιαστούν ζωές»
Πριν καταλάβει ο στρατός την εξουσία, ο 28χρονος βοηθός χειρουργός σπούδαζε για τις εξετάσεις του για την ειδικότητά του. Ζούσε με την οικογένειά του και ήταν περήφανος για τη θεραπεία ασθενών στο νοσοκομείο στο οποίο εργαζόταν σε μια μεγάλη πόλη.
Το πρωί της κατάληψης, πήγε στη δουλειά, βλέποντας στρατιωτικά οχήματα στους δρόμους και ελικόπτερα από πάνω. Τα τηλέφωνα και το ίντερνετ κόπηκαν. Μπαίνοντας στο νοσοκομείο, έμαθε ότι ο στρατός είχε συλλάβει την ηγέτη της χώρας, Aung San Suu Kyi.
Την επόμενη μέρα, αυτός και άλλοι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας σε κρατικά νοσοκομεία παραιτήθηκαν, πυροδοτώντας αυτό που θα γινόταν γνωστό ως Κίνημα Πολιτικής Ανυπακοής.
«Μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα, δεν θέλαμε πλέον να εργαζόμαστε υπό αυτούς. Πιστεύαμε ότι όλοι οι τομείς της υγείας δεν θα έχουν καμία πρόοδο υπό τον στρατό», είπε στο AP τηλεφωνικά.
Η Μιανμάρ έχει γίνει ένα από τα πιο επικίνδυνα μέρη στον κόσμο για τους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας, σύμφωνα με τους Γιατρούς για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Ανέφερε ότι 30 εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας σκοτώθηκαν και 286 συνελήφθησαν μεταξύ της κατάληψης και της 10ης Ιανουαρίου.
Βλέποντας τους συναδέλφους του να συλλαμβάνονται, ο χειρουργός διέφυγε σε μια περιοχή που ελέγχεται από μια ένοπλη ομάδα της αντιπολίτευσης. Έχει εργαστεί σε πρόχειρες κλινικές από σκηνές σε καταυλισμούς για τέσσερις μήνες, περιθάλποντας άτομα με γενικές ασθένειες και τραυματίες από στρατιωτικούς βομβαρδισμούς και νάρκες ξηράς.
Φάρμακα είναι δύσκολο να βρεθούν, με τις δυνάμεις ασφαλείας να συλλαμβάνουν όποιον μεταφέρει φάρμακα.
«Πρέπει να μεταφέρουμε φάρμακα κρυφά. Γι’ αυτό χρειάζεται περίπου ένας μήνας για να φτάσουν τα φάρμακα», είπε. «Ακόμα κι αν τα αυτοκίνητα φέρουν παρακεταμόλη ή κάτι τέτοιο, συλλαμβάνονται».
Ο χειρουργός ακόμα ονειρεύεται να μπορέσει να επιστρέψει στο σπίτι για να κάνει τις εξετάσεις για την ειδικότητά του.
«Αλλά τα όνειρα και η πραγματικότητα είναι διαφορετικά», είπε. «Ο λαός υποφέρει από την καταπίεση του στρατιωτικού συμβουλίου. Πρέπει να θυσιαστούν ζωές για την επανάσταση».
Ο δημοσιογράφος: «Δεν τολμούμε να βγάλουμε τις κάμερές μας»
Ο βιντεογράφος ήξερε ότι οι δημοσιογράφοι έπρεπε να δείξουν στον κόσμο τι συνέβαινε στη Μιανμάρ. Παραμερίζοντας τον θυμό και τη θλίψη τους για την κατάληψη από τον στρατό, έβγαιναν στους δρόμους για να καταγράψουν τις διαμαρτυρίες και τις βάναυσες καταστολές με τα τηλέφωνά τους μέρα με τη μέρα.
«Δεν τολμάμε να βγάλουμε τις κάμερές μας» από φόβο σύλληψης, είπε ο βιντεογράφος στο AP τηλεφωνικά. «Τα πράγματα χειροτερεύουν».
Αντιμετωπίζοντας αυξανόμενες απειλές, πολλοί από τους συναδέλφους του βιντεογράφου κατέφυγαν στη ζούγκλα για να ενταχθούν σε ένοπλες ομάδες αντίστασης. Άλλοι έχουν συλληφθεί. Μέχρι την 1η Δεκεμβρίου, περισσότεροι δημοσιογράφοι συνελήφθησαν στη Μιανμάρ από όλες τις χώρες του κόσμου εκτός από την Κίνα, σύμφωνα με την Επιτροπή Προστασίας των Δημοσιογράφων. Τουλάχιστον δύο δημοσιογράφοι σκοτώθηκαν και άλλοι βασανίστηκαν ενώ βρίσκονταν υπό κράτηση, ανέφερε η ομάδα.
Ωστόσο, ο βιντεογράφος συνεχίζει να εργάζεται, συνειδητοποιώντας ότι οποιαδήποτε αναφορά θα μπορούσε να είναι η τελευταία.
«Δουλεύω σαν παράνομος δημοσιογράφος», είπε ο βιντεογράφος. «Σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, έχω ετοιμάσει μια τσάντα αν χρειαστεί να τρέξω».
Παρά τις απειλές, ο δημοσιογράφος δεν έχει σκοπό να φύγει από τη χώρα.
«Η διεθνής κοινότητα γνωρίζει για τις φρικαλεότητες του στρατού μόνο μέσω των μέσων ενημέρωσης», είπε ο βιντεογράφος. «Αλλά θα συνεχίσω να κάνω αυτή τη δουλειά μέχρι να μην μπορώ πια να την κάνω. Εάν οι δυνάμεις ασφαλείας με κυνηγήσουν και με πιάσουν — ας είναι».
Ο μαχητής: «Αποφάσισα να πάρω όπλα»
Αφού παρακολούθησε τους συντρόφους ειρηνικούς διαδηλωτές να πυροβολούνται στο κεφάλι από στρατιωτικές δυνάμεις, ο 47χρονος πήρε μια απόφαση.
«Αποφάσισα να πάρω τα όπλα και άρχισα να ψάχνω επιλογές για να το κάνω πραγματικά», είπε.
Οι διαμαρτυρίες του είχαν ξεκινήσει ειρηνικά. Μετά την στρατιωτική κατάληψη, άρχισε να οργανώνει συγκεντρώσεις στη Γιανγκόν. Αλλά καθώς περνούσαν οι εβδομάδες, ήξερε ότι η ασφάλειά του ήταν σε κίνδυνο.
«Σταμάτησα να ζω στο διαμέρισμά μου», είπε. «Έπρεπε επίσης να ζητήσω από την οικογένειά μου να αφήσει αυτό το διαμέρισμα για μια μυστική τοποθεσία, ώστε (ο στρατός) να μην τους βλάψει».
Όταν όμως οι διαδηλώσεις έγιναν θανατηφόρες, συνειδητοποίησε ότι ήθελε να κάνει ένα βήμα παραπέρα.
«Ποτέ δεν πίστευα ότι θα βρεθώ σε έναν αγώνα», είπε στο AP τηλεφωνικά.
Ο άνδρας είναι μόνο ένας από τους χιλιάδες ανθρώπους στη Μιανμάρ που έχουν ενταχθεί σε χαλαρές αντάρτικες ομάδες που ονομάζονται Λαϊκές Δυνάμεις Άμυνας. Μερικοί έχουν σφυρηλατήσει συμμαχίες με ένοπλες εθνοτικές ομάδες που πολεμούν με τον στρατό της Μιανμάρ για δεκαετίες, ενώ άλλοι έχουν ορκιστεί πίστη στην αντιπολιτευόμενη Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας, μια παράλληλη διοίκηση που κήρυξε «αμυντικό πόλεμο» κατά του στρατού τον Σεπτέμβριο.
Πριν από την κατάληψη, ο άνδρας απολάμβανε να πηγαίνει σε εστιατόρια με την οικογένειά του, να κάνει ψώνια στο εμπορικό κέντρο και να περνά χρόνο με τα παιδιά του στο σπίτι τους, όταν δεν εργαζόταν σε μια μη κυβερνητική οργάνωση που εμπλέκεται στην ειρηνευτική διαδικασία που διαρκεί δεκαετίες.
Οι μέρες του πλέον ξοδεύονται σε αποστολές για τις οποίες διστάζει να μιλήσει για λόγους ασφαλείας. Ζει σε μια περιοχή μιας ζούγκλας που ελέγχεται από μια ένοπλη εθνοτική ομάδα, κουβαλώντας πολλά όπλα όπου κι αν πάει. Αυτός και οι σύντροφοί του αναζητούν τροφή κάνοντας ό,τι μπορούν για να επιβιώσουν και κοιμούνται σε αιώρες κρεμασμένες ανάμεσα στα δέντρα.
«Η ζωή που απολάμβανα δεν είναι πλέον διαθέσιμη», είπε.
Ο άνδρας είπε ότι είναι απογοητευμένος από την έλλειψη ανταπόκρισης της διεθνούς κοινότητας και ότι ο λαός της Μιανμάρ έπρεπε να πάρει την κατάσταση στα χέρια του.
«Έχουμε το δικαίωμα να χρησιμοποιούμε βία για να υπερασπιστούμε τους εαυτούς μας ενώ η διεθνής κοινότητα στέκει άπραγη».
Πηγή: Associated Press
