Μια συνεργασία 22 ετών μεταξύ Αυστραλών και Αμερικανών ερευνητών για το πού τελικά βρίσκεται το ναυάγιο του θρυλικού πλοίου «HMS Endeavour» του εξερευνητή και θαλασσοπόρου, Τζέιμς Κουκ, κατέληξε σε ρήξη όταν το Εθνικό Ναυτικό Μουσείο της Αυστραλίας ανακοίνωσε μονομερώς τη λήξη των ερευνών.

Σύμφωνα με τους Αυστραλούς το ναυάγιο που ανακαλύφθηκε το 2019 στο λιμάνι του Νιούπορτ, ανοικτά της νήσου Ρόουντ Άιλαντ των ΗΠΑ, είναι το πλοίο του κάπτεν Τζέιμς Κουκ. Οι Αμερικανοί συνάδελφοι των Αυστραλών αντέδρασαν εντόνως χαρακτηρίζοντας την ανακοίνωση «πρόωρη». Η υπηρεσία Ενάλιας Αρχαιολογίας του Ρόουντ Άιλαντ (RIMAP) υποστηρίζει ότι «τα αναπάντητα ερωτήματα για το εν λόγω ναυάγιο παραμένουν πολλά» και επομένως οι έρευνες πρέπει να συνεχιστούν.   

Το βρετανικό «HMS Endeavour», το οποίο χρησιμοποιήθηκε αρχικά για τη μεταφορά άνθρακα, μέχρι που το παρέλαβε ο Σκωτσέζος θαλασσοπόρος έφτασε πρώτο το 1770 στην ανατολική Αυστραλία. Από το 1768 έως το 1771 ταξίδεψε στη θάλασσα του Νότιου Ειρηνικού. Όταν το «HMS Endeavour» επέστρεψε στην Αγγλία, το αγόρασε κάποιος ιδιώτης και μετονομάστηκε σε «Lord Sandwich II».

Χρησιμοποιήθηκε στη διάρκεια του αμερικανικού πολέμου της Ανεξαρτησίας για τη μεταφορά βρετανικών στρατευμάτων στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, αλλά κι ως πλοίο-φυλακή μέχρι το 1778 που οι Βρετανοί το βύθισαν μαζί με άλλα 12 σκάφη για να εμποδίσουν μια εισβολή των Γάλλων.

«Είμαι σε θέση να πιστεύω με ικανοποιητική βεβαιότητα πως αυτός είναι ο τελευταίος τόπος ανάπαυσης ενός εκ των πιο σημαντικών και επίμαχων πλοίων στη ναυτική ιστορία της Αυστραλίας», δήλωσε ο διευθυντής του Ναυτικού Μουσείου της Αυστραλίας, Κέβιν Σάμπτιον. «Έπρεπε να μπουν τα τελευταία κομμάτια του παζλ πριν αισθανθώ έτοιμος να κάνω την ανακοίνωση. Βάσει αρχειακών και αρχαιολογικών μαρτυριών είμαι πεπεισμένος ότι αυτό είναι το Endeavour», πρόσθεσε.

Οι Αμερικανοί, από την πλευρά τους, κατηγορούν τους Αυστραλούς για παραβίαση της σύμβασης των δύο οργανισμών «τόσο για τον τρόπο διεξαγωγής της έρευνας και της κοινοποίησης των αποτελεσμάτων της».

«Αυτό που βλέπουμε στην τοποθεσία του υπό μελέτη ναυαγίου δείχνει συνεπές με αυτό που αναμένεται από το Endeavour. Ωστόσο δεν έχουν βρεθεί αδιαμφισβήτητα δεδομένα που να αποδεικνύουν ότι αυτή είναι η τοποθεσία βύθισης του εμβληματιού σκάφους και υπάρχουν πολλά αναπάντητα ερωτήματα που θα μπορούσαν να ανατρέψουν μια τέτοια αναγνώριση», ανέφερε η δήλωση της εκτελεστικής διευθύντριας του RIMAP, Κάθι Αμπάς.

Με πληροφορίες από BBC, Guardian