Η 93χρονη Κριστίνα Καλντερόν, ο τελευταίος άνθρωπος που μιλούσε τη γλώσσα των ιθαγενών Γιαγκάν της Χιλής, πέθανε όπως ανακοινώθηκε, την Τετάρτη από επιπλοκές της Vovid19.
«Λυπάμαι βαθιά που δεν ήμουν μαζί σου όταν έφυγες από τη ζωή. Να είσαι σίγουρη πως όλες μου οι πράξεις γίνονται στο όνομά σου και στο όνομα του λαού μας» έγραψε στο Twitter η κόρη της, Λίντια Γκονζάλες, η οποία είναι Αντιπρόεδρος της Συνταγματικής Συνέλευσης της Χιλής.
Ο εκλεγμένος πρόεδρος της Χιλής Γκάμπριελ Μπόριτς, ο οποίος κατάγεται από την Πούντα Αρένας στο νοτιότερο άκρο της Χιλής, ανέφερε στο Twitter ότι «οι διδασκαλίες και οι αγώνες της Καλντερόν από το νότο του κόσμου, όπου όλα ξεκινούν, θα παραμείνουν ζωντανές για πάντα».
Γεννημένη το 1928 στο Ίσλα Ναβαρίνο, η Καλντερόν, γνωστή στη Χιλή ως «Γιαγιά Κριστίνα» έζησε σε όλη της τη ζωή στην κοινότητα Βίλα Ουκίκα, διατηρώντας τα έθιμα και τις πεποιθήσεις των νομάδων προγόνων της, που για 6.000 χρόνια κατοικούσαν στο αρχιπέλαγος Τιέρα ντελ Φουέγκο.
Ως ενεργό μέλος της κοινότητάς της, έμαθε ισπανικά από πολύ μικρή και εργάστηκε για πολλά χρόνια πλέκοντας παραδοσιακά καλάθια, μια μακρόχρονη παράδοση των ιθαγενών Γιαγκάν που τη βοήθησε να μεγαλώσει τα εννέα παιδιά και τα δεκατέσσερα εγγόνια της.
Ωστόσο, τα περισσότερα από τα μέλη της οικογένειάς της ήταν απρόθυμα να μάθουν τη γλώσσα της φυλής υπό το φόβο των διακρίσεων «Όταν η αδερφή μου Ούρσουλα πέθανε, ήμουν μόνη, χωρίς κανέναν να μιλήσω της γλώσσα μου» είχε δηλώσει η Καλντερόν στην El Pais το 2016.
Η Κριστίνα Ζαράγκα, εγγονή της Καλντερόν, έχει συγγράψει ένα Γιαγκάν-Ισπανικό λεξικό το οποίο συνοδεύεται από ένα CD με ηχογραφημένες λέξεις της γλώσσας των Γιαγκάν που δεν έχει γραπτή μορφή. Επίσης, επιμελήθηκε ένα βιβλίο με θρύλους, τραγούδια και παραμύθια της φυλής.
Η γλώσσα των Γιαγκάν πλέον απειλείται με εξαφάνιση, καθώς όπως είχε προειδοποιήσει πριν λιγα χρόνια ο ανθρωπολόγος Μορίς βαν ντε Μάελ, που ζει στην περιοχή «Η νεότερη γενιά γνωρίζει τη γλώσσα, αλλά όχι στον ίδιο βαθμό που ξέρει η Κριστίνα».
Η Κριστίνα Καλντερόν είχε αναγνωριστεί ως «Ανθρώπινος Ζωντανός Θησαυρός» από το Συμβούλιο Πολιτισμού και Τεχνών της Χιλής, για το έργο της στη διατήρηση ενός πολιτισμού που κινδυνεύει να εξαφανιστεί. και ανακηρύχθηκε επιφανές τέκνο της περιοχής Magallanes και της Χιλιανής Ανταρκτικής το 2009.
Με πληροφορίες από Telesur, France 24
