Συχνότερες και πιο έντονες αναμένονται οι δασικές πυρκαγιές λόγω της κλιματικής αλλαγής και της αλλαγής χρήσης γης, σύμφωνα με νέα έκθεση του Περιβαλλοντικού Προγράμματος του ΟΗΕ (UNEP) και του Νορβηγικού μη κερδοσκοπικού κέντρου περιβαλλοντικών μελετών, GRID-Arendal. Η έκθεση προειδοποιεί ότι τα ακραία φαινόμενα θα αυξηθούν έως και 14% μέχρι το 2030, έως 30% μέχρι το τέλος του 2050 και έως 50% έως το τέλος του αιώνα.
Από την Αυστραλία έως την Κίνα, από τις ΗΠΑ, τον Καναδά έως ολόκληρη την Ευρώπη και τον Αμαζόνιο οι δασικ΄ές πυρκαγιές καταστρέφουν το περιβάλλον και την άγρια ζωή επισημαίνεται στην έκθεση με τίτλο Spreading like Wildfire: The Rising Threat of Extraordinary Landscape Fires, ενώ γίνεται λόγος και για αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης δασικών πυρκαγιών, ακόμη και για την Αρκτική και άλλες περιοχές στις οποίες έως σήμερα δεν υπήρχε πρόβλημα.
Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης της έκθεσης σε δημοσιογράφους, επισημάνθηκε ότι πρόσφατα έχει καταγραφεί μεγάλη αύξηση των δασικών πυρκαγιών στη βόρεια Συρία, στη βόρεια Σιβηρία, στο ανατολικό κομμάτι της Αυστραλιανής ηπείρου, και στην Ινδία ενώ ιδιαίτερο βάρος δόθηκε στην ανάγκη αναπροσαρμογής των κρατικών προϋπολογισμών. Συγεκριμένα, όπως αναφέρθηκε, η έκθεση καλεί τις κυβερνήσεις να αναμορφώσουν τα επιχειρησιακά τους σχέδια και την κατανομή δαπανών, με στροφή από την αντιμετώπιση των πυρκαγιών, στην πρόληψή και την αποκατάσταση, προτείνοντας την διάθεση του 45% του προϋπολογισμού τους για την πρόληψη και την ετοιμότητα, το 34% για την διαχείριση των πυρκαγιών και το 20% για την αποκατάσταση του περιβάλλοντος μετά τη φωτιά.
«Πρέπει να ελαχιστοποιήσουμε τον κίνδυνο ακραίων πυρκαγιών με το να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι: να επενδύσουμε περισσότερο στη μείωση του κινδύνου πυρκαγιάς, να συνεργαστούμε με τις τοπικές κοινότητες και να ενισχύσουμε την παγκόσμια δέσμευση για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής», αναφέρει συγκεκριμένα η Εκτελεστική Διευθύντρια του UNEP Ίνγκερ Άντερσεν, που πέραν των άλλων ζητά και την ουσιαστική στήριξη των πυροσβεστών και των υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης.
Σύμφωνα με την έκθεση οι πυρκαγιές επηρεάζουν δυσανάλογα τα φτωχότερα έθνη του κόσμου. Με αντίκτυπο που εκτείνεται για μέρες, εβδομάδες και ακόμη και χρόνια μετά την υποχώρηση της φωτιάς, εμποδίζουν την πρόοδο των κοινωνιών προς τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ και βαθαίνουν τις κοινωνικές ανισότητες. Όπως αναφέρεται συγκεκριμένα η υγεία των ανθρώπων επηρεάζεται άμεσα από την εισπνοή καπνού, με αναπνευστικές και καρδιαγγειακές επιπτώσεις, καθώς σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση The Lancet η έκθεση στον καπνό από τις πυρκαγιές έχει ως αποτέλεσμα, περισσότερους από 30.000 θανάτους σε 43 χώρες.
Δυσβάστακτο είναι επίσης το οικονομικό κόστος, τόσο από τις καταστροφές που προκαλούν οι πυρκαγιές, όσο και εκείνο που απαιτείται για την αποκατάσταση των πληγεισών περιοχών, που μπορεί να ξεπεράσει τις δυνατότητες των χωρών χαμηλού εισοδήματος.
Ιδιαίτερα σημαντικές είναι και οι επιπτώσεις στον υδροφόρο ορίζοντα, καθώς οι λεκάνες απορροής υποβαθμίζονται από τους ρύπους των δασικών πυρκαγιών, ενώ η διάβρωση του εδάφους προκαλεί περισσότερα προβλήματα στις υδάτινες οδούς.
Εξίσου σημαντικό τέλος είναι και το πρόβλημα των αποβλήτων που αφήνει πίσω της η φωτιά, τα οποία συχνά είναι μολυσμένα και απαιτούν την κατάλληλη διαχείριση.
Οι πυρκαγιές και η κλιματική αλλαγή επιδεινώνονται παράλληλα, επισημαίνεται στην έκθεση. Οι πυρκαγιές επιδεινώνονται από την κλιματική αλλαγή μέσω της αυξημένης ξηρασίας, των υψηλών θερμοκρασιών του αέρα, της χαμηλής σχετικής υγρασίας, των κεραυνών και των ισχυρών ανέμων με αποτέλεσμα θερμότερες, ξηρότερες και μεγαλύτερες περιόδους πυρκαγιών. Παράλληλα, η κλιματική αλλαγή επιδεινώνεται από τις πυρκαγιές, κυρίως λόγω της καταστροφής ευαίσθητων και πλούσιων σε άνθρακα οικοσυστημάτων, όπως οι τυρφώνες και τα τροπικά δάση. Αυτό μετατρέπει ολόκληρες περιοχές σε «κουτιά», καθιστώντας πιο δύσκολο να σταματήσει η άνοδος της θερμοκρασίας.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι το 2021 δάση που κάηκαν εξέπεμψαν περισσότερους από 2,5 δισεκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα που συμβάλλουν στην υπερθέρμανση του πλανήτη, μόνο τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, όγκο ανάλογο με τις ετήσιες εκπομπές από κάθε άλλη πηγή στην Ινδία, όπως είχε ανακοινώσει η υπηρεσία Copernicus.
Η άγρια ζωή και τα φυσικά της ενδιαιτήματα σπάνια γλιτώνουν από τις πυρκαγιές, επισημαίνει επίσης η έκθεση, ωθώντας ορισμένα είδη ζώων και φυτών πιο κοντά στην εξαφάνιση, και αναφέρεται στις τεράστιες δασικές πυρκαγιές του 2020 στην Αυστραλία που εκτιμάται ότι είχαν ως συνέπεια την απώλεια δισεκατομμυρών άγριων και εξημερωμένων ζώων.
Τέλος, η έκθεση επισημαίνει την κρίσιμη ανάγκη για αποκατάσταση των οικοσυστημάτων, μετά από μια πυρκαγιά. «Η αποκατάσταση υγροτόπων και η επανεισαγωγή ειδών όπως οι κάστορες, η αποκατάσταση τυρφώνων , η οικοδόμηση σε απόσταση από τη βλάστηση και η διατήρηση των αποθηκευτικών χώρων είναι μερικά παραδείγματα των απαραίτητων επενδύσεων στην πρόληψη, την ετοιμότητα και την αποκατάσταση» αναφέρεται χαρακτηριστικά.
