Αναρτήσεις και εγκωμιαστικό περιεχόμενο για το ουκρανικό νεοναζιστικό Τάγμα Αζόφ (Azov) θα επιτρέπει στο εξής το Facebook στα δισεκατομμύρια χρηστών που χρησιμοποιούν τις πλατφόρμες του «στις περιπτώσεις που επαινείται ρητά και αποκλειστικά ο ρόλος του στην υπεράσπιση της Ουκρανίας ή ο ρόλος τους ως μέρος της Εθνικής Φρουράς της Ουκρανίας», αίροντας την γενικευμένη απαγόρευση αναφοράς και συζήτησης για το νεοναζιστικό μόρφωμα που είχε επιβληθεί στην πλατφόρμα βάσει της πολιτικής της εταιρείας για επικίνδυνα άτομα και οργανώσεις.
Σύμφωνα με σχετικό δημοσίευμα του Intercept εκπρόσωπος της εταιρείας επιβεβαίωσε τις πληροφορίες αρνούμενη να προχωρήσει σε περαιτέρω σχολιασμό, επικυρώνοντας ταυτόχρονα για πρώτη φορά και επίσημα την ανοχή της πλατφόρμας σε εξυμνητικό περεχόμενο προς οργάνωση που κατηγορείται για σωρεία παραβιάσεων θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με νεοναζιστικό υπόβαθρο.
Εκφράσεις όπως «οι εθελοντές του κινήματος Azov είναι πραγματικοί ήρωες, είναι μια πολύ αναγκαία υποστήριξη για την εθνική μας φρουρά», «Δεχόμαστε επίθεση. Το Azov υπερασπίζεται θαρραλέα την πόλη μας τις τελευταίες 6 ώρες» και «Νομίζω ότι το Azov παίζει πατριωτικό ρόλο κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσης» αποτελούν περιεχόμενο που στο εξής δεν θα αποκλείεται από την πλατφόρμα, με την αλλαγή πολιτικής να εγείρει σοβαρά ερωτήματα σχετικά με τα κριτήρια του Facebook για τη διαμόρφωση της «μαύρης λίστας» του.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το Τάγμα Αζόφ, το οποίο λειτουργεί ως ένοπλη πτέρυγα του ευρύτερου ουκρανικού εθνικιστικού κινήματος Αζόφ, ξεκίνησε ως εθελοντική αντιρωσική πολιτοφυλακή πριν ενταχθεί επίσημα στην Ουκρανική Εθνοφρουρά το 2014. Το σύνταγμα είναι γνωστό για τον σκληροπυρηνικό δεξιό υπερεθνικισμό του και τη νεοναζιστική ιδεολογία που είναι διάχυτη μεταξύ των μελών του, τα οποία πραγματοποιούν στρατιωτικές παρελάσεις ναζιστικού τύπου, και εκπαιδεύονται φορώντας στολές που φέρουν εικόνες του Τρίτου Ράιχ.
Το 2010, ο πρώτος διοικητής του τάγματος και πρώην ουκρανός βουλευτής, Αντρέι Μπιλιέτσκι (Andriy Biletsky), δήλωσε ότι ο εθνικός σκοπός της Ουκρανίας ήταν να «οδηγήσει τις λευκές φυλές του κόσμου σε μια τελική σταυροφορία.. κατά των σημιτικών υπανθρώπων (Untermenschen)».
Στο εξής, το νεοναζιστικό μόρφωμα, το οποίο σύμφωνα με έγγραφα που δημοσιοποιήθηκαν το 2021 είχε κατηγοριοποιηθεί στην πρώτη βαθμίδα αποκλεισμού από τις πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, λόγω της τάσης τους για «σοβαρές βλάβες εκτός σύνδεσης» και για «βία κατά αμάχων», μαζί με ομάδες όπως το Ισλαμικό Κράτος και η Κου Κλουξ Κλαν, θα επιτρέπεται να συζητείται μεταξύ δισεκατομμυρίων χρηστών, με τον κίνδυνο αναπαραγωγής και εξάπλωσης της νεοναζιστικής προπαγάνδας να είναι καταφανής.
Επισημαίνεται ότι σύμφωνα με έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (2016) το Τάγμα Αζόφ, η ηγεσία του οποίου φέρεται να επιχειρεί να συσχετιστεί με την αμερικανική ακροδεξιά και τα νεοναζιστικά της στοιχεία, ενοχοποιείται για εγκλήματα πολέμου και σεξουαλικά εγκλήματα και βασανισμούς αμάχων και πολιτικών αντιπάλων.
Η επίσημη απαγόρευση αναρτήσεων με περιεχόμενο που σχετίζεται με το Τάγμα Αζόφ ξεκίνησε στο Facebook το 2019 και το σύνταγμα, μαζί με αρκετά άτομα που συνδέονται με αυτό, όπως ο Μπιλέτσκι, ανακοινώθηκε ότι υπόκειται στους πιο αυστηρούς περιορισμούς της «βαθμίδας 1», βάσει των οποίων απαγορεύεται στους χρήστες να συμμετέχουν σε «έπαινο, υποστήριξη ή εκπροσώπηση» των οντοτήτων που περιλαμβάνονται στη μαύρη λίστα σε όλες τις πλατφόρμες της εταιρείας, στο πλαίσιο της πολιτικής της εταιρείας κατά των ομάδων μίσους.
Κατά το δημοσίευμα του Intercept, το νεοναζιστικό τάγμα θα εξακολουθεί να μην μπορεί να χρησιμοποιεί πλατφόρμες του Facebook για σκοπούς στρατολόγησης ή για τη δημοσίευση δικών του δηλώσεων, ενώ οι στολές και τα πανό του συντάγματος θα παραμείνουν ως απαγορευμένες εικόνες συμβόλων μίσους, ακόμη και αν οι στρατιώτες του Αζόφ μπορούν να πολεμούν φορώντας και επιδεικνύοντάς τες.
Σε μια σιωπηρή αναγνώριση της γνώσης σχετικά με το νεοναζιστικό υπόβαθρο της ομάδας που η Facebook διευκολύνει την πρόσβασή της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σε υπόμνημα που δόθηκε στους υπαλλήλους της εταιρείας, οι εκφράσεις «ο Γκέμπελς, ο Φύρερ και η Αζοφ, όλοι είναι σπουδαία πρότυπα για τις εθνικές θυσίες και τον ηρωισμό» και «Μπράβο Αζοφ που προστατεύετε την Ουκρανία και τη λευκή εθνικιστική κληρονομιά της» αναφέρονται ως δύο παραδείγματα δημοσιεύσεων που δεν θα επιτρέπονται βάσει της νέας πολιτικής.
Ως «παράλογη» χαρακτήρισε τη στάση του Facebook η Ντία Καγιάλι (Dia Kayyali), ερευνήτρια που ειδικεύεται στις επιπτώσεις της μετριοπάθειας του περιεχομένου στον πραγματικό κόσμο στη μη κερδοσκοπική οργάνωση Mnemonic, σημειώνοντας ότι, ενώ η αλλαγή πορείας θα επιτρέψει ενδεχομένως στους Ουκρανούς πολίτες να συζητήσουν πιο ελεύθερα σχετικά με την καταστροφή που εκτυλίσσεται γύρω τους, η οποία σε διαφορετική περίπτωση θα μπορούσε να λογοκριθεί, το γεγονός ότι τέτοιες αλλαγές πολιτικής είναι απαραίτητες αντανακλά τη δυσλειτουργικότητα της μυστικής πολιτικής του Facebook που βασίζεται στη μαύρη λίστα όσων θεωρεί επικίνδυνα άτομα και οργανώσεις.
«Οι εκτιμήσεις τους για το τι είναι επικίνδυνη οργάνωση θα πρέπει πάντοτε να εξαρτώνται από το πλαίσιο. Δεν θα πρέπει να υφίσταται κάποια ειδική εξαίρεση για μια ομάδα που διαφορετικά θα στην πολιτική αποκλεισμού, μόνο και μόνο λόγω μιας συγκεκριμένης χρονικής στιγμής. Θα πρέπει να έχουν αυτό το επίπεδο ανάλυσης συνεχώς».
Παρά το γεγονός ότι, όπως επισημαίνεται στο δημοσίευμα, η αλλαγή πολιτικής ενδέχεται να τύχει ευχάριστης υποδοχής λόγω της αντίληψης ότι η μυστική πολιτική του Facebook για επικίνδυνα άτομα και οργανώσεις καταπνίγει σε μεγάλο βαθμό την ελεύθερη έκφραση στο διαδίκτυο, αποτελεί ταυτόχρονα αδιάψευστη απόδειξη ότι το Facebook καθορίζει την σχετική πολιτική του με γνώμονα τα τεκταινόμενα στην εξωτερική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών.
Σημειώνεται ότι το καλοκαίρι του 2021 το Facebook εφάρμοσε μια παρόμοια εξαίρεση στις πολιτικές λογοκρισίας του για το Ιράν, επιτρέποντας στους χρήστες αναρτήσεις στις οποίες αναγραφόταν «θάνατος στον Χαμενεΐ» για μια περίοδο δύο εβδομάδων. «Θεωρώ ότι πρόκειται για άμεση προσαρμογή στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ. Πάντα έτσι λειτουργούσε η … λίστα», δήλωσε η Ντ. Καγιάλι αναφερόμενη στην εξαίρεση του Τάγματος Αζόφ.
Την ίδια ώρα η εν λόγω αλλαγή πολιτικής αναμένεται να δημιουργήσει σύγχυση στους συντονιστές του Facebook, οι οποίοι είναι επιφορτισμένοι με την ερμηνεία των συγκεχυμένων και κατά καιρούς αντιφατικών κανόνων λογοκρισίας της εταιρείας, καθώς ενώ οι χρήστες μπορούν πλέον να επαινέσουν οποιαδήποτε μελλοντική δράση στο πεδίο της μάχης, η νέα πολιτική σημειώνει ότι «κάθε έπαινος της βίας» που διαπράττεται από την ομάδα εξακολουθεί να απαγορεύεται, χωρίς δεν είναι σαφές το είδος του μη βίαιου πολέμου που προβλέπει η εταιρεία.
