Συνέντευξη του Andrei Nekrasov στον Florian Rötzer
Ο Αντρέι Νεκράσοφ είναι Ρώσος σεναριογράφος και θεατρικός συγγραφέας, σκηνοθέτης κινηματογράφου και θεάτρου και φιλόσοφος που μετανάστευσε από τη Ρωσία στη Δύση το 1980. Σπούδασε υποκριτική και σκηνοθεσία στο Ρωσικό Κρατικό Ινστιτούτο Παραστατικών Τεχνών στην πατρίδα του την Αγία Πετρούπολη. Σπούδασε συγκριτική λογοτεχνία και φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού, κάνοντας μεταπτυχιακό και κινηματογράφο στη Σχολή Κινηματογράφου του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ. Το 1985, βοήθησε τον Αντρέι Ταρκόφσκι κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων και του μοντάζ της “Θυσίας”. Στη συνέχεια, ο Νεκράσοφ γύρισε πολλά ντοκιμαντέρ συμπαραγωγής διεθνώς και τηλεοπτικά προγράμματα τέχνης (κυρίως A Russia of One’s Own, Pasternak, The Prodigal Son και Children’s Stories: Chechnya). Η πρώτη του δραματική μικρού μήκους, Springing Lenin (1993) κέρδισε το βραβείο UNESCO στο Φεστιβάλ των Καννών εκείνη τη χρονιά, και το 1997 η πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία, Love is as Strong as Death κέρδισε το βραβείο FIPRESCI στο Mannheim-Heidelberg. Το δεύτερο μεγάλου μήκους μεγάλου μήκους του σκηνοθέτη, Lubov and Other Nightmares (2001) κέρδισε την αναγνώριση σε πολλά φεστιβάλ σε όλο τον κόσμο (συμπεριλαμβανομένων του Sundance και του Βερολίνου) και επιβεβαίωσε την ιδιότητά του ως επαναστάτη μεταξύ των Ρώσων κινηματογραφιστών.
Ο Αντρέι Νεκράσοφ είναι επίσης θεατρικός συγγραφέας και σκηνοθέτης θεάτρου. Οι γερμανικές παραγωγές του (από δικά του έργα) περιλαμβάνουν: Der Spieler (Ο Παίκτης) στο Euro Theatre Central στη Βόννη και Koenigsberg στο Volksbuehne Theatre του Βερολίνου. Η ταινία του Nekrasov, Rebellion: the Litvinenko Case (Τίτλος ΗΠΑ: Poisoned by Pollonium. The Litvinenko File) παρουσιάζει συνεντεύξεις με τον δολοφονηθέντα πρώην αξιωματικό της FSB Alexander Litvinenko και τη δημοσιογράφο Anna Politkovskaya. Η ταινία υποστηρίζει ότι η ρωσική κρατική υπηρεσία ασφαλείας FSB, η διάδοχη υπηρεσία της KGB, οργάνωσε βομβαρδισμούς διαμερισμάτων στη Μόσχα και αιχμαλωσία ομήρων σε θέατρο της Μόσχας για να δικαιολογήσει τον δεύτερο πόλεμο στην Τσετσενία και να φέρει τον Βλαντίμιρ Πούτιν στην εξουσία. Η ταινία έκανε πρεμιέρα στην επίσημη επιλογή του Φεστιβάλ Καννών το 2007.
H παρούσα συνέντευξη δόθηκε στα γερμανικά ενώ ο Νεκράσοφ αρνήθηκε να πει πού ζει αυτή τη στιγμή, εκτός από το ότι ζει σε μια «ουδέτερη χώρα». Ο Florian Rötzer, 69 ετών, ήταν συνιδρυτής και αρχισυντάκτης του διαδικτυακού περιοδικού Telepolis που εκδόθηκε από τη Heise Verlag μεταξύ 1996 και 2020. Από τον Ιανουάριο του 2022, διευθύνει το διαδικτυακό περιοδικό Krass & Konkret, που εκδίδεται από την Buchkomplizen και Westend Verlag. Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε στις 5 Μαρτίου.
Ζείτε εδώ και πολύ καιρό εκτός Ρωσίας. Λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, έχει δημιουργηθεί ένα ενιαίο μέτωπο κατά της Ρωσίας. Ως Ρώσος, το νιώθετε ήδη αυτό προσωπικά;
Όχι ακόμα, αλλά τώρα όλα μπορούν να συμβούν. Ο πόλεμος δεν είναι μάχη αφηγήσεων ή προπαγάνδας, αλλά κάτι χειρότερο. Προσωπικά είμαι κατά του πολέμου. Εκτός από το πλαίσιο και την αφήγηση, είναι η τελευταία λύση, αλλά δεν είναι η μόνη. Υπάρχουν αμυντικοί πόλεμοι όταν ένα έθνος που δέχεται επίθεση έχει την επιλογή μεταξύ πολέμου και συνθηκολόγησης. Αλλά ακόμα και τότε, πρέπει να σκεφτείς τον πόλεμο ως εξής: Είμαι προσωπικά έτοιμος να πολεμήσω; Είμαι έτοιμος να στείλω τα παιδιά μου στον πόλεμο; Αν όχι, τότε παρακαλώ όχι πόλεμο, ακόμα και αν είναι δίκαιος.
Ο πόλεμος της Σοβιετικής Ένωσης ενάντια στη Ναζιστική Γερμανία ήταν ξεκάθαρος για εμάς τους Ρώσους και θα είχα πολεμήσει, όπως τόσοι πολλοί στην οικογένειά μου. Ορισμένοι Ρώσοι βλέπουν επίσης τον σημερινό πόλεμο ως αμυντικό πόλεμο. Παρόλο που είμαι αντίθετος να λέμε ότι όλοι οι φιλοπόλεμοι Ρώσοι απλώς έχουν υποβληθεί σε πλύση εγκεφάλου, αυτό δεν βοηθά στην κατανόηση της κατάστασης. Ακόμα και εγώ που είμαι κατά της εισβολής, πιστεύω ότι να λέμε πως όλοι όσοι την υποστηρίζουν έχουν υποστεί απλώς πλύση εγκεφάλου δεν βοηθά στην κατανόηση της κατάστασης. Κατάσταση που επηρεάζει ολόκληρο τον κόσμο, όχι μόνο την Ουκρανία και τη Ρωσία.
Έχετε επαφή με φίλους και γνωστούς στη Ρωσία. Ποιες είναι οι διαθέσεις τους; Είναι πιο πιθανό να σταθεί κανείς πίσω από τον πόλεμο ή να τον επικρίνει; Υπάρχει ανατρεπτική διάθεση;
Θα ήθελα να εξηγήσω γιατί λέω «εγώ» τόσο συχνά και μιλάω για τον εαυτό μου. Υπάρχουν στιγμές στην ιστορία αλλά και στην πολιτική όπου πρέπει να εφαρμόσεις ένα είδος φαινομενολογίας και διαλεκτικής για να αναλύσεις τα γεγονότα. Δεν αρκεί τώρα να μαλώνουμε με πολιτικά κλισέ. Δυστυχώς, αυτό συμβαίνει σε πολλά μέσα ενημέρωσης. Έχω σπουδάσει και ζήσει στη Δύση, σε πολλές χώρες, αλλά και ξανά και ξανά στη Ρωσία, όπου έχω ακόμα πολλούς φίλους και συναδέλφους. Είμαι απλώς ένας μάρτυρας που επίσης αναλύει.
Υπάρχουν ακόμη πολλά διαφορετικά στρατόπεδα στη ρωσική κοινωνία. Αλλά τα ποσοστά αποδοχής του Πούτιν έχουν αυξηθεί από την αρχή του πολέμου και παρά τις κυρώσεις. Αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι οι Ρώσοι υποστηρίζουν αυτόν τον πόλεμο. Οι περισσότεροι φίλοι μου είναι αντίθετοι. Η φιλελεύθερη διανόηση, το περιβάλλον μου, ας πούμε, είναι εναντίον της. Πολλοί προσπαθούν να φύγουν από τη Ρωσία. Όμως η πλειοψηφία στηρίζει την κυβέρνηση. Γιατί; Για αυτούς, αυτός ο πόλεμος είναι μια μορφή αντίστασης. Και αυτό πρέπει να ακούγεται σοκαριστικό για τους περισσότερους στην Ευρώπη.
Η δυτική ερμηνεία έχει ως εξής: Ο Πούτιν είναι δικτάτορας. έχει εμμονή με την αποκατάσταση της Σοβιετικής Ένωσης ή της Ρωσικής Αυτοκρατορίας ή και των δύο. Ως δικτάτορας μπορεί να κάνει τα πάντα, ενώ δεν ξέρεις τι σκέφτονται οι απλοί Ρώσοι, γιατί φοβούνται. Αυτό είναι επιφανειακό. Μέχρι πριν από λίγες μέρες τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης ήταν ακόμα ελεύθερα. Σε ένα άρθρο που εμφανίστηκε στο Krass & Konkret το καλοκαίρι είχα προειδοποιήσει: Εάν προκαλείτε τη Ρωσία, κάτι που μπορεί να συμβεί με διαφορετικούς τρόπους, για παράδειγμα προωθώντας τον Ναβάλνι ως τον Ρώσο Γουαϊδό, τότε το να σφίξουν οι βίδες θα είναι μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία.
Για πολλά χρόνια η Ρωσία είχε ελεύθερα μέσα ενημέρωσης, αλλά στη Δύση οι άνθρωποι μιλούσαν για τη Ρωσία ως ένα είδος δικτατορίας. Υπήρχαν μεγάλες διαδηλώσεις της αντιπολίτευσης. Ήμουν επίσης στην αντιπολίτευση και μιλούσα σε συγκεντρώσεις όπως ο Ναβάλνι, ο Νεμτσόφ και άλλοι άνθρωποι που γνωρίζω. Προσβάλαμε τον Πούτιν και τα μέσα ενημέρωσης μπορούσαν να πουν οτιδήποτε για αυτόν. Η ανατρεπτική συμπεριφορά που ήταν ανεκτή στη Ρωσία ήταν σε επίπεδα αδιανόητα σε πολλές δυτικές χώρες. Ωστόσο, το μήνυμα της αντιπολίτευσης ήταν ότι η Ρωσία αποτελούσε μιαν αυταρχική κόλαση – μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία του είδους. Είναι σαν η Δύση και η [ρωσική] αντιπολίτευση να εργάζονταν για να τεκμηριώσουν τους υπερβολικούς ισχυρισμούς τους – στο μέλλον, και σε βάρος της ελευθερίας στη Ρωσία. Το έγραψα σε μερικά άρθρα.
Η αφήγηση ότι ο Πούτιν είναι παντοδύναμος και όλοι φοβούνται είναι λάθος εδώ και είκοσι χρόνια. Όταν ο Πούτιν ήρθε στην εξουσία κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Τσετσενία, υπήρχαν μόνο λίγοι επικριτές του, συμπεριλαμβανομένου και εμού. Οι Τόνι Μπλερ, Τζορζ Ο. Μπους, Γκέρχαρντ Σρέντερ, φυσικά και πολλοί άλλοι, δεν είχαν τίποτα εναντίον του. Ένας πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου ήταν περήφανος που ήταν ο πρώτος δυτικός ηγέτης που έσφιξε το χέρι του Ρώσου προέδρου, ενώ ρωσικά ελικόπτερα σφυροκοπούσαν την Τσετσενία.
Μέχρι προχθές ήταν λάθος ή ψέμα ότι η Ρωσία είναι δικτατορία, υπήρχε ελευθερία έκφρασης. Οι Ρώσοι φιλελεύθεροι αποκαλούσαν τον Πούτιν Χίτλερ πολύ πριν από αυτόν τον πόλεμο, χωρίς κανένα δίκαιο λόγο. Ποτέ δεν ψήφισα τον Πούτιν, αλλά δεν ήταν ένας δικτάτορας που όλοι φοβόντουσαν. Αυτό δεν συμβαίνει ούτε τώρα. Τα μέσα ενημέρωσης της αντιπολίτευσης έχουν πλέον φύγει, αλλά η συζήτηση συνεχίζεται. Φυσικά, όλα αλλάζουν τώρα. Αλλά τα υψηλά ποσοστά αποδοχής δεν είναι συνέπεια φόβου, αλλά έκφραση της στάσης της πλειοψηφίας στον πόλεμο. Ο κύριος λόγος του πολέμου δεν είναι το μίσος για την Ουκρανία. Ούτε ισχύει ότι οι περισσότεροι Ρώσοι θέλουν την αποκατάσταση της Σοβιετικής Ένωσης. Αυτή είναι επίσης μια επιφανειακή και αυτόματη ερμηνεία. Οι διανοούμενοι στη Δύση το λένε – για μένα είναι κλισέ.
Και ποιος θα ήταν ο λόγος για να συμφωνήσουν με τον πόλεμο;
Ο λόγος είναι ακριβώς αυτό που ο Όλαφ Σολτς χαρακτήρισε γελοίο. Ο Πούτιν είπε ότι υπήρξε γενοκτονία στην ανατολική Ουκρανία. Ο Σολτς απάντησε ότι αυτό ήταν γελοίο. Πολλοί Ρώσοι θεώρησαν προσβολή ένας Γερμανός καγκελάριος να χρησιμοποιεί τέτοια λέξη (γελοίο) στο πλαίσιο μαζικών δολοφονιών στην Ανατολική Ευρώπη ακόμα και αν αυτό που συνέβη στο Ντονμπάς δεν μπορούσε να θεωρηθεί γενοκτονία με την αυστηρή ερμηνεία του όρου. Είναι όμως γεγονός ότι περίπου 3.000 πολίτες σκοτώθηκαν, κυρίως στο Ντονιέτσκ, από βομβαρδισμούς του ουκρανικού στρατού και των εθνικιστικών ταγμάτων. Αυτό δεν έχει αναφερθεί σχεδόν καθόλου, αν και συνεχίζεται και τώρα. Μολονότι ο ουκρανικός στρατός έχει αποσυρθεί από τη γραμμή επαφής, συνεχίζει να βομβαρδίζει αυτές τις περιοχές, κάτι που εξακολουθεί να οδηγεί σε πολλές απώλειες αμάχων.
Το Κίεβο λέει πάντα ότι πρέπει να θρηνούνται τα θύματα από την ουκρανική πλευρά από τους βομβαρδισμούς των αυτονομιστών.
Στη Δύση, οι άνθρωποι δεν θέλουν να μιλάνε για αυτό. Τα θύματα αμάχων και από τις δύο πλευρές μετατρέπονται σε έναν κοινό αριθμό. Αλλά αν διαβάσετε προσεκτικά, για παράδειγμα στα μέσα ενημέρωσης της ρωσικής αντιπολίτευσης, τα οποία πάντα υπερασπίζονται την Δύση και γράφουν ως αντίπαλοι του Πούτιν, όπου όμως υπάρχουν εκτεταμένα κείμενα και συνομιλίες με αυτόπτες μάρτυρες, τότε γίνεται δεκτό ότι οι περισσότερες απώλειες αμάχων από το 2014 μέχρι σήμερα βρίσκονταν στην Ανατολή. Επίσης γιατί το Ντονιέτσκ είναι μεγάλη πόλη. Αν βομβαρδίσεις μια πόλη, υπάρχουν περισσότερα θύματα.
Δεν πιστεύω στη ρωσική προπαγάνδα και είμαι έμπειρος αναλυτής προπαγάνδας και από τις δύο πλευρές. Αλλά σήμερα δεν θα βρείτε τίποτα για τα θύματα στην Ανατολή στα δυτικά μέσα ενημέρωσης, μόνο τα θύματα των ρωσικών επιθέσεων. Αυτό είναι τεράστιο πρόβλημα, γιατί ο ουκρανικός στρατός ήταν αυτός που βομβάρδισε τον ίδιο του τον πληθυσμό. Και γιατί μια παράλειψη γεγονότων, στην προκειμένη περίπτωση, είναι ένα ψέμα που οδηγεί στη βία.
Επισήμως, λέγεται ότι όλοι αυτοί είναι τρομοκράτες….
Αυτό ακριβώς είναι το πρόβλημα. Πολλοί Ρώσοι βλέπουν αυτόν τον πόλεμο ως αμυντικό, επειδή δεν αφορά μόνο τους αριθμούς, δηλαδή χιλιάδες [θύματα], συμπεριλαμβανομένων πολλών παιδιών. Αυτό έχει αποδειχθεί, δεν πρόκειται για ψευδείς ειδήσεις – μπορεί να τεκμηριωθεί. Αλλά έχει να κάνει και με το γιατί συνέβη αυτό. Είμαι μάρτυρας εδώ. Ήμουν στο Μαϊντάν στο πλευρό των διαδηλωτών, νόμιζα ότι ήταν μια καλή επανάσταση. Πολλοί Ουκρανοί ήταν κατά του Μαϊντάν και ας το παραδεχτούμε, ήταν εξέγερση και όχι ελεύθερες εκλογές.
Ο κύριος λόγος είναι ότι οι Ρώσοι και οι Ρωσόφωνοι Ουκρανοί αισθάνονται ότι τους έχουν επιτεθεί και έχουν θυματοποιηθεί. Βλέπουν τους εαυτούς τους ως θύματα διακρίσεων, εθνοτικών διακρίσεων. Αυτό είναι ξεκάθαρο, πρέπει να το συζητήσουμε. Κάποιοι το αποκαλούν αυτό ναζισμό. Δεν θα χρησιμοποιούσα έναν τέτοιο όρο, ούτε καν γενοκτονία. Παρ’ όλα αυτά, θεωρώ δυσάρεστο να σταθμίζω αν πρόκειται για γενοκτονία ή όχι στο πλαίσιο χιλιάδων θανάτων στα χέρια εθνικιστικών ταγμάτων. Ο φασισμός είναι, όπως είπε ο Καμύ, η περιφρόνηση.
Είμαι μάρτυρας του ότι οι Ουκρανοί γνωστοί μου θεωρούσαν τους ανθρώπους της Ανατολής κατώτερους. Χρησιμοποίησαν κάθε είδους επιχειρήματα: για παράδειγμα ότι το λούμπεν προλεταριάτο είχε συγκεντρωθεί στην Ανατολή. Είναι αυτό ένα αποδεκτό επιχείρημα; Φαινόταν ότι ήταν στην Ουκρανία. Είναι εντάξει το σύνθημα “Η Ουκρανία πάνω από Όλα”; Το άκουγα όλη την ώρα στην Ουκρανία.
Εννοείτε ότι πολλοί Ρώσοι υποστηρίζουν τον πόλεμο λόγω αυτής της καταπίεσης ή των διακρίσεων, αλλά όχι λόγω των απαιτήσεων ασφαλείας για τη Ρωσία που έχει θέσει το Κρεμλίνο;
Παίζει και αυτό ρόλο. Πρώτα μίλησα για τις διακρίσεις σε βάρος των ανθρώπων στην Ανατολή ως κατώτερων, γιατί με συγκλόνισε προσωπικά και το άκουσα προσωπικά. Αν ήμουν πρόεδρος της Ρωσίας, υπάρχει και λογική. Ο Πούτιν θα ρωτούσε τι θα έκανε η αμερικανική κυβέρνηση, αν γινόταν επανάσταση στο Μεξικό και στη συνέχεια εγκαθιστούνταν εκεί πύραυλοι από τη Ρωσία ή την Κίνα; Τι θα έκανε η βρετανική κυβέρνηση εάν η διάθεση στην Ιρλανδία γινόταν τόσο αντι-βρετανική που υπήρχε κίνδυνος πολέμου; Αυτή είναι η λογική του Πούτιν, συμπεριλαμβανομένου του ότι το ΝΑΤΟ δεν πρέπει να επεκταθεί προς τα ανατολικά.
Έκανα μια σειρά για το Arte και μίλησα με πολλούς ανθρώπους, όπου έγινε σαφές ότι μια ολόκληρη ομάδα δυτικών πολιτικών υποσχέθηκαν στους Ρώσους να μην επεκτείνουν το ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά. Το κύριο επιχείρημα τώρα είναι ότι αν και η…
Αλλά δεν είχαν συμφωνήσει γραπτώς…
Δεν το λένε καν αυτό. Ο τότε υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ [Τζέιμς] Μπέικερ είχε δώσει την περίφημη υπόσχεση να μην πάει “ούτε μια ίντσα” προς τα ανατολικά. Το είπε και ναι μεν δεν ανέφερε την Γερμανία, αλλά το εννοούσε μόνο εντός Γερμανίας. Και ο ίδιος ο [Μιχαήλ] Γκορμπατσόφ το επιβεβαίωσε αυτό. Οι περισσότεροι Ρώσοι μισούν τον Γκορμπατσόφ – είναι προδότης κατ’ αυτούς. Από την αμερικανική σκοπιά, λέγεται ότι ο Γκορμπατσόφ το επιβεβαίωσε ότι έτσι είναι.
Ακόμα όμως και αν είχε επιβεβαιώσει [ο Γκορμπατσώφ] ότι εννοούσε μόνο τη Γερμανία, θα ήταν παράλογο να μιλάμε για τις γεωπολιτικές συνθήκες του ΝΑΤΟ, αλλά μετά να σκεφτόμαστε ότι δεν πρέπει να προχωρήσουμε ούτε μια ίντσα παραπέρα μέσα στη Γερμανία, και να αφήσουμε έξω την Πολωνία και τα κράτη της Βαλτικής.
Ο Γκορμπατσόφ ήταν ήδη γερασμένος. Είχε το δικό του προσωπικό συμφέρον και, όπως επιβεβαίωσαν Γερμανοί πολιτικοί, ήταν εντελώς απροετοίμαστος. Αλλά ανεξάρτητα από τον Γκορμπατσόφ, υπάρχει κοινή λογική και ειλικρίνεια. Όταν ο Γέλτσιν έδωσε μια ομιλία στο Κογκρέσο των ΗΠΑ το 1991 και δήλωσε ότι ο κομμουνισμός ήταν το πιο κακό πράγμα που είχε συμβεί στον κόσμο τον 20ο αιώνα, έλεγε ότι εμείς οι Ρώσοι φταίμε για όλα, ή σχεδόν για όλα. Πολλοί Ρώσοι αυτό δεν το πήραν καλά. Αλλά αυτό δείχνει και πόσο πρόθυμοι ήταν οι Ρώσοι να συνεργαστούν με τη Δύση. Ακόμη και ο Πούτιν είχε ρωτήσει τον [Μπιλ] Κλίντον εάν η Ρωσία θα μπορούσε να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ. Αυτός ήταν ένας διαφορετικός κόσμος. Θα μπορούσε κάποιος να περιμένει λίγη περισσότερη ειλικρίνεια και καλή πίστη από τη Δύση και να μην συμπεράνει ότι αυτό σήμαινε να ισχύει μόνο για τη Γερμανία. Οι Ρώσοι δεν θα το δεχτούν ποτέ αυτό.
Προφανώς, ο Πούτιν θέλει να καταλάβει το ανατολικό τμήμα της Ουκρανίας μέχρι το Κίεβο και πιθανώς να εγκαταστήσει μια κυβέρνηση υπέρ της Μόσχας.
Νομίζω ότι είναι ένα πολύ επικίνδυνο σχέδιο. Η ρωσική κυβέρνηση θέλει να καταστρέψει τη στρατιωτική ικανότητα της Ουκρανίας. Αλλά η διαχείριση της κοινωνίας είναι πολύ πιο δύσκολη. Οι πόλεμοι είναι εύκολο να ξεκινήσουν και σχεδόν αδύνατο να τελειώσουν. Οι Ρώσοι, για τους οποίους αυτός ο πόλεμος είναι αμυντικός, πιστεύουν ότι οι περισσότεροι Ουκρανοί θα υποστηρίξουν την ουδετερότητα για τη χώρα. Αυτό όμως είναι μια ελπίδα. Ωστόσο ο πόλεμος δημιουργεί εχθρούς. Ακόμη και οι φιλορώσοι Ουκρανοί…
Που τώρα βομβαρδίζονται και αυτοί…
… τώρα γίνονται εχθροί. Για αυτό πρέπει να σκεφτείς χίλιες φορές πριν ενεργήσεις. Ίσως το έκαναν αυτό στο Κρεμλίνο, αλλά νομίζω ότι μάλλον ήταν λάθος.
Φαίνεται ότι οι ΗΠΑ, σε συνδυασμό με την Ευρώπη, προσπαθούν να απομονώσουν τη Ρωσία με κάθε είδους κυρώσεις και μέτρα. Οι αεροπορικές συνδέσεις πτήσεων έχουν διακοπεί – ούτως ή άλλως και οι ροές χρημάτων και τα οικονομικά και η οικονομία. Υποτίθεται ότι αυτό θα βλάψει τους Ρώσους. Αυτό θα δημιουργήσει αντίσταση στη Ρωσία ή θα οδηγήσει σε οργή εναντίον του Πούτιν;
Είχαμε πραγματικά ένα μεγάλο κύμα αντιπολίτευσης στη Ρωσία το 2010 και το 2011. Τότε ήταν που η αντιπολίτευση έφτασε πιο κοντά στην επιτυχία. Μάλιστα, τότε γινόταν λόγος για επανάσταση. Στη Ρωσία, ωστόσο, υπήρξε μια επιτυχημένη επανάσταση μόνο δύο φορές – κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και το 1991, κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και μετά την ήττα στον πόλεμο στο Αφγανιστάν. Ένας πολύ μεγάλος αριθμός παραγόντων συνέτειναν που έφεραν το κομμουνιστικό σύστημα στο τέλος του. Το 2010-2011, δεν υπήρχε ούτε ένα τοις εκατό από αυτούς τους παράγοντες. Τώρα όμως υπάρχει πόλεμος. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει ελπίδα μεταξύ των μελών της αντιπολίτευσης και στη Δύση ότι έρχεται τώρα η ευκαιρία για αλλαγή κυβέρνησης, αλλαγή καθεστώτος.
Αλλά η Ρωσία δεν είναι το Ιράκ και η Ουκρανία, δεν μπορείτε να τη βομβαρδίσετε. Ο Πούτιν υποτίθεται ότι είναι η ενσάρκωση του κακού. Η ελπίδα είναι ότι η Ρωσία θα πέσει τόσο χαμηλα οικονομικά και πολιτικά που οι άνθρωποι θα ξεσηκωθούν. Για μένα, αυτό είναι λάθος σκέψη. Δεν μπορώ να πω ότι δεν θα συμβεί, αλλά αυτή τη στιγμή ο υπολογισμός είναι λάθος. Αυτό έχει να κάνει με το γεγονός ότι η Ρωσία δεν κατανοείται πολιτισμικά, ούτε καν ανθρωπολογικά. Γιατί αυξάνεται τώρα η υποστήριξη προς τον Πούτιν; Απλώς φοβάται η πλειοψηφία; Όχι.
Η Δύση, με τους ανταποκριτές της στη Μόσχα, συνομιλεί με την αντιπολίτευση ή με ανθρώπους που, όπως εγώ, ζουν στη Δύση. Αλλά έτσι δεν καταλαβαίνεις την πλειοψηφία. Τη Δύση και τη ρωσική ανώτερη τάξη τους ενώνει ο αστικός τρόπος ζωής (bourgeois lifestyle) και η αστική κοσμοθεωρία (bourgeois worldview). Αλλά η ρωσική πλειοψηφία είναι αντιαστική. Είναι ικανοποιημένη με τις κυρώσεις που έπληξαν την ανώτερη τάξη, τους ολιγάρχες, αλλά και την ανώτερη μεσαία τάξη. Αυτός είναι ένας άλλος λόγος για τον οποίο υποστηρίζουν την εισβολή.
Δηλαδή είναι χαρούμενοι που η ελίτ υποφέρει;
Φυσικά. Όχι μόνο η ελίτ, η αστική τάξη. Οι δυτικοί πολιτικοί δεν είναι διανοούμενοι – μπορούν να κάνουν την καριέρα τους μόνο επειδή αντιπροσωπεύουν αυτές τις συμπεριφορές μετριοτήτων. Τέτοιες κρίσεις δεν πρέπει να νοούνται πολιτικά, πρέπει κανείς να σκέφτεται φιλοσοφικά. Ο ρωσικός λαός εξακολουθεί να έχει αυτή τη βαθιά αντιαστική ευαισθησία. Η ρωσική διανόηση φοβάται αυτούς τους ανθρώπους. Ο διαχωρισμός της κοινωνίας μεταξύ της αριστοκρατίας, των γαιοκτημόνων, των διανοουμένων και του λαού, όπως καταλαβαίνουμε από τη ρωσική λογοτεχνία, εξακολουθεί να υπάρχει σε μια διαφορετική εκδοχή. Θα μπορούσε κανείς ίσως να ονομάσει την αντιαστική στάση της πλειοψηφίας «αγανάκτηση» και να τη δει αρνητικά. Τι μπορεί όμως να το αλλάξει αυτό; Σίγουρα, οι κυρώσεις και το δυτικό ηθικό κήρυγμα δεν θα αλλάξουν τον ρωσικό λαό. Διότι θεωρούν το κήρυγμα αυτό υποκρισία.
Ακόμα και αν οι συνθήκες γίνουν άβολες για αυτούς, θα επιβιώσουν γιατί είναι καλοί σε αυτό, επειδή κινητοποιούνται. Η Porsche δεν παραδίδει πλέον αυτοκίνητα – γελούν. Οι αληθινοί Ρώσοι χαίρονται. Και αυτοί είναι οι ίδιοι που βλέπουν τον πόλεμο ως αμυντικό πόλεμο και απορρίπτουν τους Ουκρανούς εθνικιστές που θέλουν να επιστρέψουν στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Η «ευρωπαϊκή οικογένεια» ακούγεται ωραία, έτσι δεν είναι; Όχι απαραίτητα – ήταν επίσης μια αποικιακή δύναμη που ήταν αλαζονική απέναντι σε αυτούς που δεν ανήκαν σε αυτήν.
Ο κόσμος βλέπει επίσης το ΝΑΤΟ ως μια στρατιωτική συμμαχία σε συνδυασμό με την οικονομική δύναμη της Δύσης. Το γεγονός ότι η Δύση μπορεί να χρησιμοποιήσει τόσες πολλές κυρώσεις κάνει τη σύνδεση μεταξύ του ΝΑΤΟ και της οικονομικής δύναμης πιστευτή στους Ρώσους ως δύο πλευρών της ίδιας επιθετικότητας. Ο πόλεμος στο Ιράκ βασίστηκε σε ένα ψέμα – εκατοντάδες χιλιάδες σκοτώθηκαν στη συνέχεια. Αυτό είναι γνωστό και αποδεκτό. Αλλά κανείς δεν έχει επιβάλει κυρώσεις στις ΗΠΑ και τον συνασπισμό τους. Αυτό δεν είναι δυνατό, έτσι δεν είναι; Η Δύση είναι ο κύριος του παγκόσμιου καπιταλισμού. Αυτό αναγκάζει τη Ρωσία να σκεφτεί τις εναλλακτικές λύσεις. Υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις. Υπάρχει η Κίνα. Υπάρχει επίσης ένα ρωσικό μείγμα κομμουνιστικών και συντηρητικών αξιών. Πρέπει λοιπόν να σκεφτεί κανείς πώς να απελευθερωθεί από αυτόν τον δυτικό καπιταλισμό και να τον καταπολεμήσει.
Η Ρωσία είναι σχετικά αδύναμη, αλλά, συγγνώμη για την κοινοτοπία, αυτό που δεν τη σκοτώνει την κάνει πιο δυνατή. Το εφιαλτικό σενάριο για τη Δύση θα ήταν μια συμμαχία εθνών και διαφορετικών πολιτισμών που θα επαναστατούν ενάντια στην πολιτισμική κυριαρχία και την αλαζονεία της Δύσης. Η Δύση ισχυρίζεται ότι η Ρωσία είναι εντελώς απομονωμένη, αλλά μπορεί να υποτιμά τη δυσαρέσκεια των αουτσάιντερ σε όλο τον κόσμο. Ακόμα κι αν η Ρωσία χάσει στην τρέχουσα αντιπαράθεση με τη Δύση, η παγκόσμια τάξη πραγμάτων, κατά τη γνώμη μου, δεν θα επιστρέψει απλά στη φιλελεύθερη εκδοχή του business-as-usual. Και μια ήττα της Ρωσίας, η οποία, για παράδειγμα, οδηγεί σε εμφύλιο πόλεμο, μπορεί να είναι ακόμη χειρότερη για τους Ευρωπαίους γείτονές της από τη νίκη της.
Μετάφραση από τα αγγλικά: Δημήτρης Πλειώνης
Πηγή: Dances with Bears
