Ας μου επιτραπεί να διορθώσω τον αφορισμό του Πρωθυπουργού, χωρίς να θέλω να αμφισβητήσω την οξυδέρκεια και τη σκοπιμοθηρία του, για το ότι η «Ελλάδα και αυτή τη φορά βρίσκεται στην σωστή πλευρά της υποκειμενικά γραμμένης από τον ‘νικητή’ ή ‘δυνατό’ της ιστορίας». Φευ, το πικρό μάθημα της ιστορίας δείχνει ότι δεν χρειάζεται να βρίσκεσαι στη σωστή πλευρά της, αλλά ότι πρέπει να βρίσκεσαι πάντοτε στη «Σωστή Θέση». Και αυτό το μάθημα, η γειτονική Τουρκία το έχει διδάξει επανειλημμένως κι οφείλαμε κάποια φορά να το έχουμε εγκολπωθεί, αφήνοντας παράμερα τις μοιρολατρίες περί μικρής κι εξαρτημένης χώρας που απειλείται και για τούτο πρέπει να παραδίδει «γη και ύδωρ».
Η Τουρκία με την έντεχνα ενορχηστρωμένη πολιτική της Aut, Aut (είτε, είτε, που θα έλεγε κι ο φιλόσοφος Σεραίν Κίρκεγκωρ), απέδειξε πόσο καλά δύναται να επωφεληθεί από την παρούσα κρίση στην Ουκρανία και τη «χρυσή ουδετερότητα» που τηρεί με διευκολύνσεις και μεσολαβήσεις ένθεν κι ένθεν. Ιδιαίτερα τώρα, η Άγκυρα βλέπει να επιστέφεται αυτή η ισομέρειά της στις συνέπειες που δημιουργήθηκαν με τις κυρώσεις στη Ρωσία και τη συνεπακόλουθη οικονομική κρίση, που παρωθεί πολλούς Ρώσους πολίτες κι επιχειρηματίες, να ανοίξουν μαζικά τραπεζικούς λογαριασμούς στην Τουρκία.
Στην κρίση αυτή, για την οποία η Μόσχα κατηγορεί τη Δύση ότι επιδιώκει να της προκαλέσει «τεχνητή χρεοκοπία», η Ρωσική Κεντρική Τράπεζα προσπάθησε να βάλει φρένο, αναστέλλοντας την ανταλλαγή του ρουβλίου σε ξένο νόμισμα έως τις 9 Σεπτεμβρίου και θέτοντας ανώτατο όριο 10 χιλιάδων δολαρίων στις αναλήψεις σε ξένο νόμισμα από τις ρωσικές τράπεζες σε συνδυασμό με το διάταγμα για την απαγόρευση των εξαγωγών κι εισαγωγών. Τα μέτρα πρώτιστο στόχο είχαν να σταματήσουν οι «αποδράσεις» στο εξωτερικό. Ωστόσο, ουδόλως στάθηκαν ικανά να εμποδίσουν αντιφρονούντες, ακαδημαϊκούς, απλούς πολίτες, που διαφεύγουν από τη στρατιωτική τους θητεία ή που έχασαν τη δουλειά τους μετά το κλείσιμο των ξένων εταιρειών, να επωφεληθούν από τις πέντε πτήσεις την ημέρα που εξακολουθεί να πραγματοποιεί ο τουρκικός αερομεταφορέας μεταξύ Μόσχας και Κωνσταντινούπολης, προκειμένου να μεταβούν στην Τουρκία.
Σύμφωνα με τη μεγαλύτερη οικονομική εφημερίδα Dünya, τις τελευταίες εβδομάδες καταγράφεται ασύγκριτη άνοδος στις καταθέσεις Ρώσων πολιτών, που έχουν ανοίξει τραπεζικούς λογαριασμούς στην Τουρκία. Κι όπως είναι φανερό η ζήτηση αναμένεται να αυξηθεί όσο επιδεινώνεται η κρίση. Η ίδια εφημερίδα επικαλείται πηγές από τις κρατικές τράπεζες της χώρας και σημειώνει πως το άνοιγμα ενός λογαριασμού στην Τουρκία διευκολύνει τους Ρώσους να διατηρήσουν το βιοτικό τους επίπεδο υψηλά και ταυτόχρονα τους παρέχει το πλεονέκτημα να μπορούν να ανοίξουν κι έναν λογαριασμό σε δολάρια ή ευρώ, αμέσως μετά το άνοιγμα ενός λογαριασμού σε τουρκική λίρα.
Μια κατάσταση που ευνοείται αφενός από το γεγονός ότι η Τουρκία είναι ένας από τους αγαπημένους προορισμούς των Ρώσων όλο τον χρόνο, αλλά, αφετέρου και από τη διορατικότητα της Άγκυρας να πει «όχι» στις κυρώσεις που έχουν εφαρμόσει ΗΠΑ και Ευρώπη κατά της Μόσχας, με εξαίρεση το κλείσιμο του εναέριου χώρου για τα ρωσικά (όχι για τα τουρκικά από και προς τη Ρωσία) αεροσκάφη. Ο τουρκικός τραπεζικός τομέας είναι πολλαπλά χρήσιμος στη Ρωσία ως μέσον για να παρακάμψει τις κυρώσεις από τη Δύση. Για όσο διάστημα τα κυκλώματα Visa και Mastercard έχουν απαγορεύσει τις συναλλαγές με τις ρωσικές τράπεζες και το σύστημα Mir, που χρησιμοποιείται από τις ρωσικές πιστωτικές κάρτες επιτρέπει μόνο να πραγματοποιούν μικρές συναλλαγές, οι τουρκικές τράπεζες Vakf Bank, Ziraat και Is Bankasi παρέχουν ένα σημαντικό και νόμιμο εργαλείο για την αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού.
Η Τουρκία, καίτοι μέλος του ΝΑΤΟ, πήρε απόφαση να μην συμμετάσχει στις κυρώσεις. Η οικονομική κρίση στη χώρα, που εξελίσσεται στη δεινότερη κατά την τελευταία 20ετία, δεν της αφήνει την πολυτέλεια να απωλέσει τη Ρωσία, με την οποία τη συνδέουν πολλαπλές συμφωνίες στο διμερές εμπόριο, την ενέργεια, την αμυντική βιομηχανία, αλλά κυρίως και τα περισσότερα από 6 εκατομμύρια «χρυσοφόρους» τουρίστες. Αυτούς, που χώρες σαν την Ιταλία αρχίζουν ήδη να κλαίνε που χάνουν, μιας και τα κατά μέσο όρο 170 ευρώ που οι Ρώσοι ξόδευαν την ημέρα είναι κατά 65% περισσότερα απ’ όσα διαθέτει κατά μέσο όρο κάθε άλλος τουρίστας στο Belpaese.
Ίσα-ίσα, τώρα παρουσιάζεται για τη Ρωσία ακόμη μία πολύτιμη ευκαιρία, καθώς με τη λίρα στο χαμηλότερο σημείο της, επιδιώκει δραστήρια να προσελκύσει πολλές ξένες επιχειρήσεις. Μία μαζική προσέλευση ρωσικών επιχειρήσεων και τραπεζών, προκειμένου να αποφύγουν τον διεθνή αποκλεισμό, θα αποτελέσει έναν καλολαδωμένο μοχλό για την επανεκκίνηση της χαίνουσας οικονομίας της Τουρκίας. «Δεν έχουμε καμία πρόθεση να χάσουμε τη φιλία ούτε της Ρωσίας ούτε της Ουκρανίας», επανέλαβε ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αρνούμενος να συμμετάσχει στη «σταυροφορία» των κυρώσεων που αρματώνει η Δύση. Ο Τούρκος πρόεδρος ποτέ δεν εφάρμοσε καμία κύρωση, ακόμη και όταν η τουρκική οικονομία του δεν ήταν σε δεινή θέση. Σύμφωνα με τον Ερντογάν, οι κυρώσεις καταστρέφουν την οικονομία της χώρας στην οποία εφαρμόζονται, αλλά και πλήττουν τη χώρα που τις εφαρμόζει σαν μπούμερανγκ, ρίχνοντας τις επιπτώσεις στους απλούς ανθρώπους, που πλήττονται περισσότερο.
Η ουδέτερη προσέγγιση της Άγκυρας επέτρεψε στον Τούρκο πρόεδρο να ανοίξει ένα κανάλι διαλόγου αυτόνομο από τις πρωτοβουλίες του ΝΑΤΟ και να δείξει μία θετική εικόνα στο διεθνές στερέωμα, έστω κι εάν δεν ευοδώθηκε, με την ειρηνευτική διάσκεψη που διοργάνωσε ανάμεσα στους υπουργούς Εξωτερικών της Ρωσίας και της Ουκρανίας. Μπορεί η πολυαναμενόμενη εκεχειρία να μην επετεύχθη, όμως η Τουρκία διεκδίκησε έναν κεντρικό ρόλο στη μεσολαβητική προσπάθεια και μπορεί κάλλιστα να ισχυρισθεί πως προλείανε το έδαφος των επαφών. Ταυτόχρονα η γειτονική μας χώρα έχει γίνει ένα ασφαλές και περιζήτητο καταφύγιο για τους Ρώσους που θέλουν να φύγουν, για οποιονδήποτε λόγο από τη χώρα τους και ένεκα των κυρώσεων στη Δύση έχουν λιγοστές άλλες επιλογές.
