Aπό τον Dan Cohen
Από την έναρξη της ρωσικής επίθεσης στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου, οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις καλλιέργησαν την εικόνα ενός μικρού γενναίου στρατού που αντιστέκεται στον ρωσικό Γολιάθ. Για να ενισχύσει την αντίληψη της ουκρανικής στρατιωτικής ανδρείας, το Κίεβο έχει εξαπολύσει μια συνεχή ροή εξελιγμένης προπαγάνδας με στόχο να αποσπάσει τη δημόσια και επίσημη υποστήριξη των δυτικών χωρών.
Η εκστρατεία περιλαμβάνει γλωσσικούς οδηγούς, φράσεις κλειδιά και εκατοντάδες προπαγανδιστικές αφίσες, ορισμένες από τις οποίες περιέχουν φασιστική εικονοπλασία και εξυμνούν ακόμη και ηγέτες του νεοναζιστικού κινήματος. Πίσω από την προσπάθεια δημοσίων σχέσεων της Ουκρανίας βρίσκεται ένας στρατός από ξένους πολιτικούς στρατηγιστές, λομπίστες της Ουάσινγκτον και ένα δίκτυο μέσων ενημέρωσης που συνδέονται με μυστικές υπηρεσίες.
Η στρατηγική προπαγάνδας της Ουκρανίας απέσπασε επαίνους από έναν διοικητή του ΝΑΤΟ, ο οποίος δήλωσε στην Washington Post: «Είναι πραγματικά άριστοι στις stratcom (στρατηγικές επικοινωνίες): μέσα μαζικής ενημέρωσης, επιχειρήσεις πληροφοριών και ψυχολογικές επιχειρήσεις. Η Post παραδέχτηκε τελικά ότι “Δυτικοί αξιωματούχοι παραδέχονται ότι ενώ δεν μπορούν να επαληθεύσουν ανεξάρτητα πολλές από τις πληροφορίες που διοχετεύει το Κίεβο σχετικά με την εξελισσόμενη κατάσταση στο πεδίο της μάχης, συμπεριλαμβανομένων των αριθμών των απωλειών και για τις δύο πλευρές, εντούτοις αντιπροσωπεύουν μία εξαιρετικά αποτελεσματική stratcom».
Κλειδί στην προπαγανδιστική προσπάθεια είναι μια διεθνής λεγεώνα εταιρειών δημοσίων σχέσεων που συνεργάζονται άμεσα με το υπουργείο Εξωτερικών της Ουκρανίας για να διεξαγάγουν πόλεμο παραπληροφόρησης.
Σύμφωνα με τον ειδησεογραφικό ιστότοπο του κλάδου PRWeek, η πρωτοβουλία ξεκίνησε από ένα ανώνυμο πρόσωπο που φέρεται να ίδρυσε μια εταιρεία δημοσίων σχέσεων με έδρα την Ουκρανία. «Από την πρώτη ώρα του πολέμου, αποφασίσαμε να συνεργασθούμε με το υπουργείο Εξωτερικών για να τους βοηθήσουμε να διανείμουν τις επίσημες πηγές για να δείξουν την αλήθεια», δήλωσε ο ανώνυμος στο PR Week. «Πρόκειται για έναν υβριδικό πόλεμο: μείγμα της αιματηρής μάχης με μια τεράστια εκστρατεία παραπληροφόρησης και ψεύτικης πληροφόρησης υπό την ηγεσία της Ρωσίας [sic]».
Σύμφωνα με τον ανώνυμο πληροφοριοδότη, περισσότερες από 150 εταιρείες δημοσίων σχέσεων έχουν συμμετάσχει στo προπαγανδιστικό blitz. Επικεφαλής της διεθνούς προσπάθειας είναι ο συνιδρυτής της εταιρείας δημοσίων σχέσεων PR Network, Nicky Regazzoni και ο Francis Ingham, κορυφαίος σύμβουλος δημοσίων σχέσεων με στενούς δεσμούς με την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου. Ο Ίνγκαμ εργάστηκε στο παρελθόν για το Συντηρητικό Κόμμα της Βρετανίας, είναι μέλος του Συμβουλίου Στρατηγικής και Αξιολόγησης της Υπηρεσίας Επικοινωνίας της βρετανικής κυβέρνησης, διευθύνων σύμβουλος του Διεθνούς Οργανισμού Συμβούλων Επικοινωνίας και ηγείται του φορέα μελών για τους επικοινωνιολόγους της τοπικής αυτοδιοίκησης του Ηνωμένου Βασιλείου, LG Comms.
«Είχαμε το προνόμιο να βοηθήσουμε στο συντονισμό των προσπαθειών για την υποστήριξη της ουκρανικής κυβέρνησης τις τελευταίες ημέρες», δήλωσε ο Ίνγκαμ στο PRovoke Media. «Πρακτορεία έχουν προσφέρει ολόκληρες ομάδες για να υποστηρίξουν το Κίεβο στον επικοινωνιακό πόλεμο. Η υποστήριξή μας προς το υπουργείο Εξωτερικών της Ουκρανίας είναι αταλάντευτη και θα συνεχιστεί για όσο διάστημα χρειαστεί».
Με ένα ανώνυμο Ουκρανό αξιωματούχο να συμμετέχει μαζί με δύο από τα κορυφαία στελέχη των δημοσίων σχέσεων στην προπαγανδιστική επιδρομή της κυβέρνησης του Κιέβου, το υπουργείο Εξωτερικών της Ουκρανίας διένειμε φάκελο με υλικό που δίνει οδηγίες σε γραφεία δημοσίων σχέσεων σχετικά με τα «βασικά μηνύματα», την εγκεκριμένη γλώσσα, το περιεχόμενο για την ανασκευή προπαγανδιστικών κατασκευασμάτων, την ακροδεξιά και νεοναζιστική προπαγάνδα.
Ο φάκελος διευθύνεται από τον Γιάροσλαβ Τέρμπιλ, ο οποίος περιγράφεται στη σελίδα του στο LinkedIn ως «Επικεφαλής του Ukraine.ua, του ψηφιακού οικοσυστήματος της Ουκρανίας για παγκόσμιες επικοινωνίες. Στρατηγική επικοινωνία και προώθηση της επωνυμίας της χώρας». Ο Tέρμπιλ έχει εργαστεί σε πολλές οργανώσεις της «κοινωνίας των πολιτών» που συνδέονται στενά με την κυβέρνηση των ΗΠΑ και έχει κάνει πρακτική άσκηση στην Internews, μια οργάνωση που συνδέεται με τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες και λειτουργεί με το πρόσχημα της προώθησης της ελευθερίας του Τύπου.
Μεταξύ των προπαγανδιστικών κατασκευών που διανέμονται στο φάκελο, είναι ένα βίντεο με το περιστατικό του Φιδονησιού, το οποίο αποδείχθηκε γρήγορα ψευδές, όπου Ουκρανοί συνοριοφύλακες φέρονται να σκοτώθηκαν αφού είπαν σε ένα ρωσικό πολεμικό πλοίο που πλησίαζε και τους είχε προτρέψει να παραδοθούν «Άντε γα***ου». Ο πρόεδρος Ζελένσκι παραχώρησε συνέντευξη Τύπου ανακοινώνοντας ότι θα απονείμει στους άνδρες το μετάλλιο του Ήρωα της Ουκρανίας, καθώς τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης διέδωσαν ευρέως την ιστορία. Ωστόσο, οι υποτιθέμενοι νεκροί στρατιώτες εμφανίστηκαν γρήγορα ζωντανοί και υγιείς, αποδεικνύοντας ότι η ηρωική τους στάση ήταν μια φάρσα.
Παρά το γεγονός ότι η ιστορία αποδείχθηκε ψεύτικη, ο φάκελος περιέχει ένα προπαγανδιστικό βίντεο που την προωθεί.
Ένας άλλο τμήμα του φακέλου διευθύνεται από την Ουκρανή γραφίστρια Ντάσα Ποντόλτσεβα και περιέχει εκατοντάδες προπαγανδιστικά έργα που υποβλήθηκαν από καλλιτέχνες στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ορισμένες περιέχουν γενικευμένα μηνύματα «Όχι στον πόλεμο», ενώ δεκάδες άλλες εικόνες εκθειάζουν το «Φάντασμα του Κιέβου», έναν ηρωικό Ουκρανό πιλότο που αποδεικνύεται ανύπαρκτο, καθώς και το ψεύτικο περιστατικό με «τους 13 του Φιδονησιού».
Πολλοί χρησιμοποιούν ξενοφοβικές και ρατσιστικές εκφράσεις, ενώ ορισμένοι επαινούν ρητά επιφανείς Ουκρανούς νεοναζί, συμπεριλαμβανομένου του ηγέτη της C14 Γιεβέν Καράς, της φασιστικής παραστρατιωτικής οργάνωσης Δεξιός Τομέας και του νεοναζιστικού Τάγματος Αζόφ. Πολλές εικόνες καλούν σε «μπαντερικά smoothies», μια αναφορά στα κοκτέιλ Μολότοφ που πήραν το όνομά τους από τον εκλιπόντα διοικητή της OUN-B Στέπαν Μπαντέρα, ο οποίος συνεργάστηκε με τη ναζιστική Γερμανία στη μαζική δολοφονία Εβραίων και Πολωνών κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Μια άλλη εικόνα απεικονίζει ένα βιβλίο με τίτλο: «Εγκυκλοπαίδεια ανίατων ασθενειών», όπου αναφέρονται η Ρωσία, η Λευκορωσία, η Βόρεια Κορέα, η Συρία και η Ερυθραία.
Ξένοι εξτρεμιστές κατακλύζουν την Ουκρανία
Ο φάκελος περιέχει επίσης έναν σύνδεσμο προς μια σελίδα του υπουργείου Εξωτερικών με τίτλο «Μάχη για την Ουκρανία», η οποία παρέχει οδηγίες για αλλοδαπούς που επιθυμούν να ενταχθούν στις ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας που είναι πλαισιωμένες από νεοναζί και ονομάζονται «Διεθνής Αμυντική Λεγεώνα της Ουκρανίας».
Μετά το κάλεσμα του Ζελένσκι προς τους ξένους μαχητές να σχηματίσουν μια ταξιαρχία, μαχητές από όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου, του Καναδά, της Αυστραλίας, της Ισπανίας, της Κολομβίας, της Βραζιλίας, της Χιλής και άλλων χωρών, ταξίδεψαν για να αντιμετωπίσουν τις ρωσικές δυνάμεις. Άλλοι χωρίς εκπαίδευση ή εμπειρία μάχης έχουν φτάσει για «πολεμικό τουρισμό», αυτό που ένας Βρετανός στρατιώτης αποκάλεσε «σφαιροφάγους».
Ενώ η ουκρανική κυβέρνηση λέει ότι δεκάδες χιλιάδες ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμά της, ορισμένοι σχολιαστές εξέφρασαν αμφιβολίες για τους αριθμούς αυτούς, κάνοντας λόγο για «προσπάθεια δημοσίων σχέσεων». Ωστόσο, οι ξένοι που ταξίδεψαν στην Ουκρανία συνάντησαν μια πραγματικότητα πολύ πιο σοβαρή από ό,τι περίμεναν.
Η πολεμική αεροπορία της Ρωσίας βομβάρδισε στρατιωτικές εγκαταστάσεις δίπλα στο σημείο όπου κοιμόντουσαν οι ξένοι μαχητές. Έχοντας καταφύγει στη γειτονική Πολωνία, ένας Ισπανός μαχητής περιέγραψε τον βομβαρδισμό ως «προειδοποίηση» που θα μπορούσε να έχει σκοτώσει χιλιάδες ανθρώπους.
Ομοίως, ένας Αμερικανός μαχητής που κρύφτηκε σε ένα ασθενοφόρο για να ξεφύγει από τις γραμμές του μετώπου προειδοποίησε ότι οι ουκρανικές αρχές σκοτώνουν τους ξένους που αποφάσισαν να μην πολεμήσουν, κάνοντας λόγο για «παγίδα».
Κατάλληλη ρητορική
«Τέτοια ρωσικά κλισέ όπως “δημοψήφισμα στην Κριμαία” ή “βούληση του λαού της Κριμαίας” είναι απολύτως απαράδεκτα», σημειώνει το έγγραφο, αναφερόμενο στο συντριπτικά επιτυχές δημοψήφισμα του 2014 για την απόσχιση από την Ουκρανία.
Το έγγραφο θεωρεί απαράδεκτους τους όρους «εμφύλιος πόλεμος στο Ντονμπάς», «εσωτερική σύγκρουση», «σύγκρουση στην Ουκρανία» και «ουκρανική κρίση» για να περιγράψει τον πόλεμο του ουκρανικού στρατού με τις αποσχισθείσες δημοκρατίες της περιοχής του Ντονμπάς. Αυτό, παρά το γεγονός ότι το Γραφείο του Ύπατου Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα εκτιμά ότι 14.200 άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων 3.404 αμάχων, έχουν σκοτωθεί σε εσωτερικές μάχες στην Ουκρανία από το 2014.
Στη θέση αυτών των φράσεων, το έγγραφο ζητά τη χρήση των όρων «Ένοπλη επίθεση της Ρωσικής Ομοσπονδίας στο Ντονμπάς, διεθνής ένοπλη σύγκρουση, ρωσικός πόλεμος κατά της Ουκρανίας, ρωσο-ουκρανική ένοπλη σύγκρουση».
Φράσεις-Κλειδιά
Ένα άλλο έγγραφο με τίτλο «Φράσεις-Κλειδιά» περιέχει συγκεκριμένους προπαγανδιστικούς ισχυρισμούς που διαδόθηκαν ευρέως από τα κυρίαρχα δυτικά μέσα ενημέρωσης, έκτοτε όμως έχουν διαψευστεί. Ένα απόσπασμα ισχυρίζεται ότι «ολόκληρη η Ευρώπη βρέθηκε στο χείλος της πυρηνικής καταστροφής, όταν τα ρωσικά στρατεύματα άρχισαν να βομβαρδίζουν το μεγαλύτερο στην Ευρώπη πυρηνικό εργοστάσιο Ζαπορίζια».
Ωστόσο, ο γενικός διευθυντής του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας, Ραφαέλ Μαριάνο Γκρόσι, δήλωσε ότι το κτίριο που χτυπήθηκε από ρωσικό «βλήμα» στο εργοστάσιο της Ζαπορίζια «δεν ήταν μέρος του αντιδραστήρα», αλλά ένα εκπαιδευτικό κέντρο. Τα ρωσικά στρατεύματα άφησαν επίσης τους Ουκρανούς εργαζόμενους να συνεχίσουν τη λειτουργία του εργοστασίου. Ένα άλλο απόσπασμα ευχαριστεί την Τουρκία για την απόφασή της «να εμποδίσει την πρόσβαση των ρωσικών πολεμικών πλοίων στη Μαύρη Θάλασσα».
Ωστόσο, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έκλεισε τα στενά του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων για όλα τα στρατιωτικά σκάφη, εμποδίζοντας τόσο τα πλοία του ΝΑΤΟ όσο και τα ρωσικά σκάφη να έχουν πρόσβαση στη Μαύρη Θάλασσα.
Μεταξύ των κεφαλαίων του εγγράφου περιλαμβάνεται μια δήλωση ευγνωμοσύνης προς τις «αντιπολεμικές διαδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν από πολίτες πολλών εθνών σε όλο τον κόσμο και καταδεικνύουν ισχυρή υποστήριξη στην Ουκρανία για την υπεράσπισή της έναντι της Ρωσίας».
Πρόκειται για μεγάλες διαδηλώσεις υπέρ της Ουκρανίας στην Ευρώπη, στις οποίες διατυπώθηκαν εκκλήσεις προς τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ να δημιουργήσουν ζώνη απαγόρευσης πτήσεων πάνω από την Ουκρανία και να καταρρίψουν ρωσικά στρατιωτικά αεροσκάφη, μετατρέποντας δυνητικά τη σύγκρουση σε παγκόσμιο πόλεμο μεταξύ πυρηνικών δυνάμεων. «Παρά την προπαγάνδα της Ρωσίας, δεν υπάρχουν διακρίσεις με βάση τη φυλή ή την εθνικότητα, ακόμη και όταν πρόκειται για τη διέλευση των κρατικών συνόρων από ξένους πολίτες», υποστηρίζει το ουκρανικό έγγραφο.
Ωστόσο, πολυάριθμα βίντεο και αναφορές έχουν καταγράψει τις ουκρανικές αρχές να εμποδίζουν τους Αφρικανούς να διαφύγουν από τις μάχες. Ακόμα και οι New York Times, που δεν είναι δα και προπύργιο της προπαγάνδας του Κρεμλίνου, δημοσίευσαν μια έκθεση που τεκμηριώνει αυτές τις ρατσιστικές πρακτικές. Ένα μήνυμα αναφέρει ότι «στις 16 Μαρτίου, οι ρωσικές δυνάμεις έριξαν βόμβα σε ένα θέατρο, όπου βρίσκουν καταφύγιο έως και 1300 άμαχοι. Ο αριθμός των θυμάτων είναι ακόμη άγνωστος». Ωστόσο, όπως ανέφερε ο Μαξ Μπλούμενταλ, η έκρηξη φαίνεται να είναι προβοκάτσια που σχεδιάστηκε από το νεοναζιστικό τάγμα Αζόφ και είχε στόχο να προκαλέσει την επέμβαση του ΝΑΤΟ.
Νατοϊκή στήριξη σε φάρμες τρολ
Μια άλλη ανώνυμη έρευνα δείχνει πώς οι ουκρανικές εταιρείες δημοσίων σχέσεων χρησιμοποίησαν στοχευμένες διαφημίσεις για να επιμολύνουν το ρωσικό διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικών μέσων ενημέρωσης με μηνύματα που καλούσαν σε οικονομική απομόνωση της Μόσχας και «να σταματήσει ο πόλεμος». Επικεφαλής αυτής της προσπάθειας είναι ο Μπεζλέπκιν Εβγκένι Βιτάλιεβιτς, ο οποίος χρησιμοποιεί το ψευδώνυμο Εβγκένι Κορολιόφ, μαζί με τον Πάβελ Αντόνοφ της οργάνωσης Targetorium. Πίσω από το ψευδώνυμο Κορολιόφ, ο Ουκρανός πληροφοριακός πολεμιστής συνέταξε μια ανάρτηση στη σελίδα του στο Facebook (που είναι πλέον ιδιωτική), στην οποία καυχιόταν ότι οι διαφημίσεις της εταιρείας του στο Facebook πέτυχαν 30 εκατομμύρια επισκέψεις σε τρεις ημέρες.
Ταυτόχρονα, το Facebook έχει αποκλείσει τα ρωσικά κρατικά μέσα ενημέρωσης από τη λειτουργία διαφημίσεων και τη νομισματοποίηση του περιεχομένου. Έχουν δημιουργηθεί αρκετοί ψεύτικοι λογαριασμοί για μέσα ενημέρωσης, όπως το Russia 24, θάβοντας τον αυθεντικό λογαριασμό κάτω από μια σειρά απατεώνων. Το Facebook έχει επίσης χαρακτηρίσει ως «ψευδείς» δηλώσεις Ρώσων αξιωματούχων, συμπεριλαμβανομένου του Υπουργείου Άμυνας.
Η εκστρατεία αυτή φέρεται να πραγματοποιήθηκε κατόπιν σύστασης του StopFake, ενός αυτοαποκαλούμενου φορέα «ελέγχου των γεγονότων» που χρηματοδοτείται από το Εθνικό Ίδρυμα για τη Δημοκρατία, το Ατλαντικό Συμβούλιο, τα υπουργεία Εξωτερικών της Τσεχίας και του Ηνωμένου Βασιλείου και το Διεθνές Ίδρυμα Αναγέννησης, το οποίο χρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Ανοιχτής Κοινωνίας του δισεκατομμυριούχου Τζορτζ Σόρος.
Η StopFake προσλήφθηκε από το Facebook τον Μάρτιο του 2020 για να «περιορίσει τη ροή της ρωσικής προπαγάνδας», αλλά διαπιστώθηκε ότι απασχολούσε πολλά πρόσωπα που συνδέονταν στενά με βίαιους νεοναζί. Ο δημοσιογράφος που συνέγραψε το αποκαλυπτικό άρθρο δέχθηκε απειλές θανάτου και τελικά εγκατέλειψε την Ουκρανία. Αυτές οι αποκαλύψεις προφανώς δεν εμπόδισαν το Facebook να βασίζεται στην οργάνωση αυτή για καθοδήγηση σχετικά με τη λογοκρισία.
Εν τω μεταξύ, Ρώσοι χάκερς εντόπισαν ένα δημόσιο έγγραφο της Google (που έκτοτε έχει γίνει ιδιωτικό και έχει αναρτηθεί εδώ), το οποίο περιγράφει λεπτομερώς την επιχείρηση προπαγάνδας, η οποία διανεμήθηκε σε κανάλια Telegram με «δημιουργικές φάρμες». «Εδώ μπορείτε να βρείτε συνδέσμους προς ουκρανικά μέσα ενημέρωσης που χρειάζονται προώθηση, λογαριασμούς bot με συνδέσμους και κωδικούς πρόσβασης από τους οποίους στάλθηκαν στους χρήστες αντιπολεμικά μηνύματα και μηνύματα με πλαστά στοιχεία για το υπουργείο Άμυνας, τοποθετήσεις και συγκεκριμένες οδηγίες για τις αναρτήσεις και ποιο κοινό πρέπει να κεντήσουν», αναφέρεται στην έρευνα.
Μια άλλη εκστρατεία διεξάγεται από τη Νατάλια Πόποβιτς, την ιδρύτρια του πρακτορείου δημοσίων σχέσεων One Philosophy στο Κίεβο. Το προφίλ της Πόποβιτς στο LinkedIn δείχνει ότι αυτή έχει συνεργαστεί με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ και έχει υπάρξει σύμβουλος του πρώην προέδρου Πέτρο Ποροσένκο. Είναι επίσης συνιδρύτρια και μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Ukraine Crisis Media Center, ενός βραχίονα προπαγάνδας που χρηματοδοτείται από την Αμερικανική Υπηρεσία Διεθνούς Ανάπτυξης, το Εθνικό Ίδρυμα για τη Δημοκρατία, την Πρεσβεία των ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, μεταξύ πολλών άλλων.
Ένα άρθρο του Campaign Asia παρουσιάζει διάφορες εταιρείες δημοσίων σχέσεων που συμμετέχουν στην προσπάθεια. Μεταξύ αυτών είναι ο Ρίτσαρντ Έντελμαν, διευθύνων σύμβουλος της Edelman PR. Ο Έντελμαν είναι επίσης μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ατλαντικού και του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ. «Η γεωπολιτική έχει γίνει το νέο τεστ εμπιστοσύνης. Το είδαμε αυτό με τις καταγγελίες για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Σιντζιάνγκ και ο πόλεμος μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας το ενίσχυσε», είπε, συνδέοντας την εκστρατεία προπαγάνδας των ΗΠΑ γύρω από την εκστρατεία αποριζοσπαστικοποίησης της Κίνας για τους μουσουλμάνους Ουιγούρους.
Εγκεκριμένα μέσα ενημέρωσης
Ένα άρθρο στο PRWeek παρουσιάζει διάφορες προσωπικότητες που συμμετέχουν σε ό,τι περιγράφουν ως «στρατό δημοσίων σχέσεων», ο οποίος «μάχεται στην πληροφοριακή πρώτη γραμμή» κατά της «βάρβαρης γενοκτονίας των Ουκρανών από τη Ρωσία».
«Η προπαγάνδα είναι εξίσου δυνατή με τα πραγματικά θανατηφόρα όπλα», δηλώνει η Μάρτα Τζουμάχα, υπεύθυνη δημοσίων σχέσεων στην εταιρεία υγειονομικής περίθαλψης BetterMe. Η Τζούλια Πέτρικ, επικεφαλής των δημοσίων σχέσεων της MacPaw, προσφέρει έναν κατάλογο εγκεκριμένων μέσων ενημέρωσης, τον οποίο συνέταξε η συνάδελφός της Τετιάνα Μπρονίστκα, πρώην υπάλληλος της Γενικής Εισαγγελίας της Ουκρανίας. Ο κατάλογος περιλαμβάνει ρωσικές και αγγλόφωνες πηγές, καθώς και κανάλια του Telegram. Ωστόσο, αυτές οι «επαληθευμένες πηγές που καλύπτουν αντικειμενικά όσα συμβαίνουν στην Ουκρανία» κάθε άλλο παρά ανεξάρτητες είναι. Οι περισσότερες από αυτές είναι συνδεδεμένες με τις κυβερνήσεις των ΗΠΑ και της Ευρώπης και με ιδρύματα δισεκατομμυριούχων.
Παραθέτει επίσης διάφορους ιστότοπους στα ρώσικα:
- Novaya Gazeta: Συνδέεται και φέρεται να χρηματοδοτείται από το Εθνικό Ίδρυμα για τη Δημοκρατία των ΗΠΑ.
- Meduza: Χρηματοδοτείται από την κυβέρνηση της Λετονίας, το Ίδρυμα OAK, το Ίδρυμα Ανοιχτής Κοινωνίας, τον μεγιστάνα του πετρελαίου Μιχαήλ Χοντορόφσκι και τη Σουηδία.
- Dozhd: Ίδρυμα SREDA , Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
- Holod Media: παρακλάδι της Meduza – επαινέθηκε στο PBS και το CNN ως “ανεξάρτητο μέσο ενημέρωσης”. Πρότεινε ότι το Λένινγκραντ θα έπρεπε να είχε παραδοθεί στους Ναζί στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και παραπονέθηκε που αποκαλείται “πέμπτη φάλαγγα” επειδή χρηματοδοτείται από τις δυτικές δυνάμεις.
- BBC Russia: Βρετανικό κυβερνητικό μέσο ενημέρωσης.
- Current Time TV: Δημιουργήθηκε από το ιδρυμένο από τη CIA προπαγανδιστικό μέσο Radio Free Europe/Radio Liberty σε συνεργασία με τη Φωνή της Αμερικής
- Censor: χρηματοδοτείται από τον Γιούρι Μπουτούσοφ, πρώην σύμβουλο του υπουργού Άμυνας της Ουκρανίας.
- 200RF: Ιστοσελίδα του ουκρανικού υπουργείου Εξωτερικών που ισχυρίζεται ότι δημοσιεύει φωτογραφίες και έγγραφα των Ρώσων στρατιωτών που αιχμαλωτίστηκαν και σκοτώθηκαν στη μάχη
Μεταξύ των καναλιών Telegram που παρατίθενται είναι:
- Radio Free Europe/Radio Liberty: Radio Svoboda – προπαγανδιστικό όργανο που ιδρύθηκε από τη CIA.
- Espresso TV, που το μεγαλύτερο μέρος του ανήκει στη σύζυγο του πρώην βουλευτή της Ουκρανίας Mykola Knyazhytsky.
- Censor.net, ο πρώην μεγαλύτερος ιστότοπος μέσων ενημέρωσης στην Ουκρανία, το μόττο του οποίου είναι “Να ρίξουμε τη Ρωσία” και ο ιδιοκτήτης του λειτουργεί μια “παρέλαση διεθνών τρολ”.
Επιχειρήσεις μυστικών υπηρεσιών
Ενώ οι εταιρίες δημοσίων σχέσεων διανέμουν το περιεχόμενο, παρακλάδια της CIA και τα ιδρύματα δισεκατομμυριούχων διοικούν τα μέσα που το παράγουν. Στον πυρήνα αυτής της επιχείρησης βρίσκεται ένα πρότζεκτ που ονομάζεται Russian Language News Exchange και υπήρξε προϊόν ενός δικτύου αντιπολιτευτικών μέσων ενημέρωσης που ιδρύθηκε το 2016 και δραστηριοποιείται σε μετασοβιετικές χώρες, όπως αποκάλυψε έρευνα του ρωσικού πρακτορείου μέσων ενημέρωσης RIA FAN.
Τον Ιούλιο του 2021, μια ομάδα δημοσιογράφων πέταξε στη Βαρσοβία για εκπαίδευση στα μέσα ενημέρωσης, αφού οι κορυφαίες ιατρικές αρχές της Πολωνίας την απάλλαξαν από τους περιορισμούς και τις εντολές καραντίνας που σχετίζονται με τον κορονοϊό. Μεταξύ των έξι δημοσιογράφων ήταν ο Αντρέι Λίπσκι, αναπληρωτής αρχισυντάκτης της εφημερίδας Novaya Gazeta, και η Γιούλια Φέντιβ, διευθύνουσα σύμβουλος της Hromadske TV, ενός από τα πιο δημοφιλή δίκτυα στην Ουκρανία.
Οι οικονομικές εκθέσεις της Hromadske δείχνουν ότι χρηματοδοτείται από πολλές κυβερνήσεις και ιδρύματα, όπως η πρεσβεία των ΗΠΑ στην Ουκρανία, το Υπουργείο Εξωτερικών της Δανίας, η Σουηδική Υπηρεσία Διεθνούς Αναπτυξιακής Συνεργασίας, το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για τη Δημοκρατία και η Free Press Unlimited. Ο δισεκατομμυριούχος της Σίλικον Βάλει Πιερ Ομιντιάρ συμμετείχε επίσης στη δημιουργία του πρακτορείου. Η Hromadske φιλοξένησε πρόσφατα έναν σχολιαστή που απαιτούσε γενοκτονία των εθνοτικά Ρώσων στο Ντονμπάς, λέγοντας ότι κατοικείται από 1,5 εκατομμύριο «υπερβάλλοντα» λαό που «πρέπει να εξοντωθεί».
Η εκπαίδευση, που πραγματοποιήθηκε κεκλεισμένων των θυρών από τις 19 έως τις 21 Ιουλίου, είχε τίτλο «Δίκτυο μέσων ενημέρωσης 2021+» και ήταν στενά συνδεδεμένη με το Mediaset, γνωστό και ως Russian Language News Exchange, ένα δίκτυο που ιδρύθηκε το 2015. Ο ιστότοπος του Russian Language News Exchange είναι ισχνός, με ελάχιστες διαθέσιμες πληροφορίες σχετικά με τις δραστηριότητές του, προφανώς έγιναν ιδιωτικές μετά τη δημοσίευση της έρευνας του RIA FAN.
Αν και ισχυρίζεται ότι είναι ανεξάρτητο, το Russian Language News Exchange είναι έργο του Free Press Unlimited, το οποίο χρηματοδοτείται από την ολλανδική κυβέρνηση και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σήμερα, περιλαμβάνει 14 μέσα ενημέρωσης που λειτουργούν ως «κόμβοι», οι οποίοι δημοσιεύουν αμοιβαία τα άρθρα τους σε διάφορες χώρες.
Το εισαγωγικό βίντεο του ιστότοπου φιλοξενείται από τον Μαξίμ Εριστάβι, πρώην δημοσιογράφο του Radio Free Europe και ιδρυτή της Hromadske. Σήμερα, είναι επικεφαλής του Millennium Leadership Program στη δεξαμενή σκέψης του Ατλαντικού Συμβουλίου, η οποία υποστηρίζεται από το ΝΑΤΟ και τη βιομηχανία όπλων.
Από την ίδρυσή της, η Mediaset συντονίζει παραρτήματα στο Αζερμπαϊτζάν, τη Γεωργία, το Καζακστάν, την Κιργιζία, τη Λετονία, τη Μολδαβία, τη Ρωσία και την Ουκρανία. Τον Μάρτιο του 2021, η Mediaset επεκτάθηκε με το έργο Colab Medios, το οποίο δημιουργήθηκε μέσω του προγράμματος Free Press Unlimited Viable Media for Empowered Societies (VIMES). Το πρόγραμμα αυτό θέσπισε κατάρτιση δημοσιογράφων και είδε άρθρα από το ελβετιανό μέσο El Faro να δημοσιεύονται στο Euroradio (Λευκορωσία), το Coda (Γεωργία) και το Ziarul de Garda (Μολδαβία).
Στις 4 Μαρτίου, αρκετές ημέρες μετά την έναρξη της στρατιωτικής επίθεσης της Ρωσίας, δημιουργήθηκε ένα νέο πρόγραμμα με την ονομασία Media Lifeline Ukraine.
Την επόμενη ημέρα, το Free Press Unlimited διοργάνωσε έκτακτο συνέδριο για την Ουκρανία με τη συμμετοχή των συνιδρυτών της Hromadske, Μάξιμ Εριστάβι και Νατάλια Γκουμένιουκ. Στη συνάντηση ζητήθηκε να συγκεντρωθούν δύο εκατομμύρια ευρώ για το πρότζεκτ. «Μόνο με συνεχή εξωτερική υποστήριξη, οι τοπικές οντότητες των μέσων ενημέρωσης θα μπορέσουν να συνεχίσουν να κάνουν τη δουλειά τους», αναφέρει η εισαγωγική σελίδα του.
Λίγες ημέρες αργότερα, η Free Press Unlimited ανακοίνωσε μια συνεργασία για την υποστήριξη ενός νέου κοινού πρότζεκτ των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα (RSF) και του ουκρανικού εταίρου τους, του Ινστιτούτου Μαζικής Πληροφόρησης, με την ονομασία Κέντρο Ελευθερίας του Τύπου στο Λβιβ. Το Ινστιτούτο Μαζικής Πληροφόρησης διευθύνεται από την υπεύθυνη επικοινωνίας της USAID Οξάνα Ρομανιούκ και χρηματοδοτείται από την USAID και την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου.
Οι λομπίστες της Ουάσινγκτον κινούν τα νήματα
Ενώ οι εταιρείες δημοσίων σχέσεων και οι επιχειρήσεις προπαγάνδας που συνδέονται με τις μυστικές υπηρεσίες στοχεύουν το κοινό, οι λομπίστες της Ουάσιγκτον αγωνίζονται στο Κογκρέσο για την παράταση του πολέμου στην Ουκρανία.
Ο Ντάνιελ Βάιντιτς, εγγεγραμμένος ξένος πράκτορας και λομπίστας της Ουκρανικής Ομοσπονδίας Εργοδοτών του Κλάδου και Φυσικού Αερίου, της μεγαλύτερης στην Ουκρανία, εργάζεται για λογαριασμό του Βολοντίμιρ Ζελένσκι για να πιέσει τα μέλη του Κογκρέσου να εγκρίνουν περισσότερες αποστολές όπλων στην Ουκρανία. Τώρα είναι επικεφαλής της Yorktown Solutions, στο παρελθόν συμβούλευε τις εκστρατείες των Τεντ Κρουζ και Σκοτ Γουόκερ και είναι προσωρινός ανώτερος συνεργάτης στο Ατλαντικό Συμβούλιο.
«Στνίγκερ, Τζάβελιν και ας φανταστούμε το θέμα των μαχητικών αεροσκαφών», δήλωσε στο Politico, υποστηρίζοντας ότι η Ρωσία επιχειρεί να πραγματοποιήσει «γενοκτονία» και να «ερημώσει ορισμένες περιοχές της Ουκρανίας». Ο Βάιντιτς έγραψε επίσης την ομιλία του Ζελένσκι στις 16 Μαρτίου στο αμερικανικό Κογκρέσο, στην οποία παρέθετε το «Έχω ένα όνειρο» του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ τζούνιορ για να ζητήσει ζώνη απαγόρευσης πτήσεων πάνω από την Ουκρανία.
Η ομιλία του μόνιμου αντιπροσώπου της Ουκρανίας στα Ηνωμένα Έθνη Σέρχι Κίσλιτσα στις 23 Φεβρουαρίου στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών γράφτηκε από τον διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας λόμπι SKDKnickerbocker στην Ουάσινγκτον, Στίβεν Κρούπιν, πρώην ανώτερο λογογράφο του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος εργάστηκε εκτενώς στην εκστρατεία του Μπάιντεν για το 2020. Ο πιο επιφανής από τους εγγεγραμμένους λομπίστες που προωθούν τα ουκρανικά κυβερνητικά και επιχειρηματικά συμφέροντα είναι ο Άντριου Μακ, ο οποίος συνέβαλε επίσης στη συγγραφή της ομιλίας του Ζελενέκσι στο Κογκρέσο. Ο Μακ εγγράφηκε ως λομπίστας του Ζελένσκι το 2019 και διευθύνει το γραφείο της ουκρανικής δικηγορικής εταιρείας Asters Law στην Ουάσινγκτον.
Η εταιρεία lobbying Your Global Strategy, που ιδρύθηκε από τον Σάι Φράνκλιν, ο οποίος έχει συνδεθεί με πολλές σιωνιστικές οργανώσεις, όπως το Παγκόσμιο Εβραϊκό Κογκρέσο και η Anti-Defamation League, χρησιμοποιεί επίσης την επιρροή της σε τοπικούς αξιωματούχους στις ΗΠΑ.Ο Φράνκλιν έχει οργανώσει συναντήσεις μεταξύ του δημάρχου του Χαρκόβου Ίχορ Τερέχοφ και δημάρχων των ΗΠΑ, όπως ο Έρικ Άνταμς στη Νέα Υόρκη, η Μισέλ Γου στη Βοστώνη και η Λόρι Λάιτφουτ στο Σικάγο. Προσπαθεί επίσης να οργανώσει μια συνάντηση μεταξύ Αμερικανών αξιωματούχων και των δημάρχων της Οδησσού και του Κιέβου. Ένα μέσο ενημέρωσης που ανήκει στη σύζυγο του δημάρχου του Κιέβου παρουσίασε πρόσφατα έναν παρουσιαστή που καλούσε σε γενοκτονία κατά των Ρώσων, ξεκινώντας από τα παιδιά.
Ο Φράνκλιν δήλωσε ότι συνεργάζεται με τη διοίκηση του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι για να βοηθήσει στη διοργάνωση διαδικτυακών συναντήσεων μεταξύ των δημάρχων της Οδησσού και του Κιέβου και ομολόγων τους στις ΗΠΑ.
Ο δικηγόρος Λούκας Γιαν Καζμάρεκ, με έδρα το Μέριλαντ, εργάζεται επίσης για λογαριασμό του ουκρανικού Υπουργείου Άμυνας για την αύξηση των αμερικανικών αποστολών όπλων, επιδιώκοντας συγκεκριμένα να οργανώσει αποστολές όπλων από την Kel-Tec CNC Industries με έδρα την Κόκοα της Φλόριντα στην πόλη Οδησσός της Ουκρανίας.
Ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στη Ρωσία Μάικλ ΜακΦόλ περιέγραψε το δίκτυο επαγγελματιών δημοσίων σχέσεων και λομπιστών που περιβάλλουν τον Ζελένσκι. «Πρόκειται για ανθρώπους γύρω από τον κ. Ζελένσκι που είναι κάτι σαν μεσάζοντες και συνομιλητές. Αλληλεπιδρούν με τις αμερικανικές ελίτ και τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης εδώ και πολύ καιρό», είπε.
Ο ΜακΦόλ και ο Τζον Ε. Χερμπστ, πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στην Ουκρανία και ανώτερος διευθυντής του Κέντρου Ευρασίας του Ατλαντικού Συμβουλίου, ενεργούν ως άτυποι σύμβουλοι του Ζελένσκι. Ο ΜακΦόλ δήλωσε στο Politico ότι μιλάει με Ουκρανούς κυβερνητικούς αξιωματούχους «πιθανότατα καθημερινά» και «τους έχει βοηθήσει να κάνουν συνδέσεις με παραγωγούς του NBC ή του MSNBC». Ο ΜακΦόλ δήλωσε πρόσφατα στη Ρέιτσελ Μάντοου του MSNBC ότι «ο Χίτλερ δεν σκότωσε γερμανόφωνους ανθρώπους», αντιμετωπίζοντας κατηγορίες για άρνηση του Ολοκαυτώματος.
Ο Ζελένσκι πραγματοποίησε επίσης μια «στρατηγική βιντεοκλήση» με τον ΜακΦόλ πριν μιλήσει στους δημοκράτες της Βουλής των Αντιπροσώπων. Με έναν ισχυρό ρωσικό στρατό να πολεμά μαζί με τις δυνάμεις των Λαϊκών Δημοκρατιών του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ, η ήττα του ουκρανικού στρατού φαίνεται επικείμενη, εκτός εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ αναμετρηθούν άμεσα με τις ρωσικές δυνάμεις, σενάριο που ο πρόεδρος Μπάιντεν έχει ήδη αποκλείσει. Παρ’ όλα αυτά, οι λομπίστες επιμένουν στην εκστρατεία τους να παρουσιάζουν τον ουκρανικό στρατό ως αουτσάιντερ που σημειώνει το ένα πλήγμα μετά το άλλο ενάντια στις ρωσικές ορδές. Με τον τρόπο αυτό, βοηθούν στην παράταση του πολέμου και στη συνέχιση του μακελειού.
Ο Νταν Κόεν είναι ο ανταποκριτής του Behind The Headlines στην Ουάσινγκτον. Έχει δημιουργήσει ευρέως διαδεδομένες βιντεοσκοπημένες ανταποκρίσεις και έντυπες αποστολές από το Ισραήλ και την Παλαιστίνη. Κάνει tweet στο @DanCohen3000.
Πηγή: Mint Press
Μετάφραση: Ανδρέας Ντουρακόπουλος
